Halid bin Velid
Halid bin Velid Biyografisi
Allah’ın Kılıcı (Seyfullah) olarak anılan Arap komutan. Kureyşliler’in saflarında Müslüman’lara kök söktürmüş müthiş bir savaşçı olan Halid bin Velid, Uhud Savaşı’nı Kureyşliler’in kazanmasına yol açmış, İslam’ın erken dönemindeki en büyük yenilgisini sağlamıştır. Hudeybiye Antlaşması ardından Müslüman olan Halid bin Velid, kılıcını Hz Muhammed’in hizmetine sunmuş ve hayatının ardına kadar İslam namına savaşmıştır. Savaştığı 100’ü aşkın muharabenin hiçbirisinde yenilmemiş olan Halid bin Velid, tarihteki en büyük komutanlardan birisi olarak anılmaktadır.
Halid bin Velid, 592 yılında, Kureyş Kabilesi’ne emrindeki Banu Makhzum Klanı’nın şefinin oğlu olarak Mekke’de dünyaya geldi. Annesi Lübabe ve babası ise Makhzum ailesinden Velid’dir. Kureyşler’i yöneten üç klandan birisi olan Makhzum, kabilenin savaş ile ilgili konularıyla ilgileniyordu. Geleneğe uygun şekilde bebek yaşlardayken bir sütanne gözetiminde temiz çöl havasında büyümesi için çöl kabilelerinin yanında gönderilen Velid, 6 yaşına kadar burada büyüdü. Ölümcül bir çiçek hastalığı geçirse de bunu atlatabilen genç Velid’in suratında, hastalıktan geriye doğru azıcık iz kaldı.
Genç yaşlarda askeri eğitim görmeye başlayan Halid bin Velid, kısa zaman içerisinde tüm Arap diyarlarındaki en iyi askerlerden birisi olarak anılır olmuştu. Yakın dövüş silahlarının yanı sıra güreşte de en iyilerden birisi olan Velid, ayrıca fazla yetenekli bir süvariydi. Mızrak, kargı, kılıç ve ok kullanabilen Halid bin Velid’in en iyi olduğu silahın kargı olduğu söyleniyordu.
Hz Muhammed’in Peygamberliği’nin ilk yıllarında Velid’in siyasi durumu hakkında fazla bir veri olamasa da, babasının Peygamber’in en büyük karşıtlarından birisi olduğu bilinmekteydi. Halid bin Velid’in Müslüman’larla yolu başlangıçta Uhud savaşında kesişti. Bedir mücadelesine bana kalırsa katılmadıysa da kardeşinin tutsak düşmesi üstüne Müslüman’lara olan kini artan Velid, Uhud savaşının kaderini kanımca değiştiren isim oldu. İleride büyük ününü kazanacağı seri süvari birliklerini ilk kere burada kullanan Velid, Müslüman okçuların emirlere itaatsizlik edip yağmaya bulunma üzere savaş alanından ayrılması üzerine atlı askerleri ile beraber orduyu arkadan sıkıştırmış ve savaşı kazanmıştı.
Müslüman kuvvetlere aleyhinde son olarak Hendek Savaşı’nda mücadele etti. Tarafların bir sonuca varamadığı savaş, kuşatmanın bir zaman daha sonra kaldırılmasıyla sona erdi.
Halid bin Velid, 628 yılında gerçekleşen Hudeybiye Antlaşması ardından, 31 Mayıs 629 tarihinde Medine’ye ulaştı ve burada İslam’ı kabul etti. Bu olaydan kısa bir süre daha sonra gerçekleşen Muta (Mute ya da Mu’tah olarak da anılır) savaşı, Halid bin Velid’in İslam orduları arasındaki yerini belirleyen durum oldu.
Müslümanlarla Rum’lar arasında gerçekleşen birincil önemli savaş olan Mute savaşı, 629 yılında gerçekleşti. Bizans İmparatorluğu’na bağlı bir vassal olan Gassanile’in İslam elçisini öldürmesi üzere toplanan 3.000 karakter bir ordunun vassal üzerine yürümesiyle başlayan savaşın birincil anları Müslümanlar açısından pek iyi gitmedi. Ard arda atanmış komutanlarını kaybeden Müslüman güçler bir süre sonradan komutansız kalmışlardı; askerler adeta çözülmek üzereydi. Bu durumda askerlerin isteğiyle komutayı ele alan Halid bin Velid, askerlerinin saflarını ön-arkadaki, sağ- sol olarak aralıksız değiştirerek benzer düşman askerinin karşısına bambaşka askerlerini çıkartıp, düşmanı takviye aldığına inandırdı. Devasız bir savaşın gidişini değiştiren Velid, askerlerini kontrollü bir şekilde geri çekmeyi başardı. Askeri düzen dağılmadan geri çekilmeyi başaran Halid bin Velid, söylentiye göre o gün savaşırken dokuz kılıç parçaladı. Savaşın sonucunda başarılı komutan Hz. Muhammed tarafından Allah’ın Kılıcı adıyla onurlandırıldı.
Hz. Muhammed’in vefatının ardından Hz. Ebu Bekir’in güçlerinin kumandanı olan Halid bin Velid, ayrıca halifenin kişisel danışmanıydı da. Ebu Bekir’in yönetiminin ilk dönemlerine isyancılar, sahte peygamberler, kabile mücadeleleri gibi iç sorunlarla ilgilenen Velid, 633 yılında ise 18.000 gönüllüden oluşan büyük bir ordunun başında Pers İmparatorluğu’na saldırdı. Kısa zaman içerisinde üç seri galibiyet kazanan başarılı kumandan, Pers’lerle istediği koşullarda bir antlaşma yapmayı başardı. Ard arda gelen zaferlerle Pers’leri köşeye sıkıştıran ve aşağıda Mezopotamya bölgesinin hakimiyetini ele geçiren Velid, Pers başkenti Ctesiphon’a aleyhinde bir sefere çıktığı sırada Ebu Bekir kadar geri çağırıldı ve Roma cephesine yönlendirildi.
Bizans Cephesi’nde büyük başarılar şampiyon Halid bin Velid, Ebu Bekir’in ölmesi üzerine 2. Halife ve bununla birlikte kuzeni de olan Hz Ömer’in başa geçtiği dönemde de ordunun başındaydı. Bu dönemde Yarmouk, Kudüs ve Kuzey Suriye’yi ele geçiren başarılı kumandan, Ermenistan ve Anadolu üstüne de başarılı seferler gerçekleştirdi.
Hz. Ömer’in hükümdarlığı döneminde Anadolu’ya yaptığı akınlardan birisinde Maraş’ı ele geçiren Halid bin Velid, burada dönemin en kayda değer Pers savaşçı ve ozanlarından birisi olan Ash’birli ile tanıştı. Velid’i öven ihtişamlı bir şiir yazan şair, bu hizmeti karşılığında 10.000 dirhemlik bir ödül aldı. Bu ödülün devletin kasasından gittiği şüpheleri üstüne Ömer tarafından yollanan bir mektupla hakkında bir soruşturma açılan Velid, burada parayı kendi cebinden verdiğini söyledi. Yine de görevinden alınan Halid bin Velid, Medine’ye artan bir şekilde Hz. Ömer ile konuştu. Bu görüşmeden de bir netice alamaması üzerine görevinden ayrılmak zorunda kaldı.
Görevden alınmasından daha sonra 4 sene Suriye‘de yer alan Emesa’da yaşamış Velid, 642 yılında burada hayata gözlerini yumdu. Mezarı hemen Khalid ibn al-Walid Camisi’nin içerisindedir. Ölmeden önceki son sözlerinin;
Çok fazla savaşta yer aldım, defalarca şehitliği arzuladım. Vücudumda hançer, mızrak ya da kılıçla yaralanmamış hiçbir yer kalmadı; fakat genede savaş alanında yok, ihtiyar bir deve gibi yatakta ölüyorum
Olduğu söylenir. Şehit olamadan yatağında ölecek olduğu için son zamanlarını büyük bir üzüntü içerisinde geçirmiştir.
Halid bin Velid, 100’e yakın savaşa girmiş ve komutan olarak ödev aldığı hiçbir savaşta yenilgi almamıştır. Askeri kariyeri bu kadar uzun olmasına karşın hiçbir yenilgi almamış tarihteki çok nadir komutanlardan birisidir. Erken dönem İslam savaş taktiklerinin çoğunun öncüsü ve mucidi olan Velid, beygir ve develere dayanan hızlı birliklerle düşmanı şaşırtmış, zırhsız süvarilerinin rakipsiz hızları baştan sona karşısında durabilecek az daha hiçbir ordu bırakmamıştır. Bilhassa yetiştirdiği seçme askerleri sayesinde düşmanın başlangıçta rütbeli askerlerini, komutan ve soylularını savaş alanından kaldıran Velid, böylece rakibine şahane bir psikolojik üstünlük sağlamıştır.
Mustafa Akkad kadar 1976 yılında çekilen Çağrı filminde Halid bin Velid’i ünlü aktör Michael Forest canlandırmıştır.
