Ragıp Gümüşpala
Ragıp Gümüşpala Biyografisi
Türk Silahlı Kuvvetleri‘nin 11. Genelkurmay Başkanıdır.
Ragıp Gümüşpala, 1897 yılında Edirne’de doğmuştur. Kuleli Askerî lisesinde okudu. Harp Okulu öğrencisi iken, 1917 yılında orduya katıldı ve asteğmen rütbesine terfi etti. I. Dünya Savaşında 63. Alay 12. Bölük Komutan Vekili iken 2 Ekim 1918 tarihinde Sina ve Filistin Cephesi’nde Nablus Muharebesi esnasında İngilizlere esir düştü, 6 Ekim 1920 tarihine değin esarette kaldı. Tutsaklık dönüşü İstanbul‘dan Ankara‘ya geçerek, 13 Aralık 1920 tarihinde Millî Orduya katıldı.
Cumhuriyetin ilânından daha sonra Şeyh Said ve Tunceli ayaklanmalarının bastırılmasında vazife aldı. Ragıp Gümüşpala, Millî Mücadele’ye katkılarından dolayı Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. 1931 yılına dek farklı alanlara yönlendirilmiş birlik ve kurumlarda Ekip ve Bölük Komutanlığı görevlerinde bulunduktan sonra girdiği Harp Akademisini 1934 yılında kurmay subay olarak bitirdi.
Ragıp Gümüşpala, Çeşitli karargâh ve birliklerde ödev yaptı. 23. Tümen 68. Alayda Bölük Komutanlığı, Genelkurmay Karargâhında Karargâh Subaylığı, İzmir Müstahkem Mevki Komutanlığında Şube Müdürlüğü, 3. Tümen 11’inci Alayda Tabur Komutanlığı, Tunceli Vali ve Kumandan İstihbarat Şefliği, 18. Kolorduda Şube Müdürlüğü, Karadeniz Boğazı Askerî Nakliyat Komutanlığı, 24. Tümen 5. Alay Komutan Yardımcılığı, 261. Alay Komutanlığı, 12. Kolordu Kurmay Başkanlığı, 2. Kolordu 422. Tanksavar Topçu Alay Komutanlığı ve 2. Ordu Kurmay Yarbaşkanlığı görevlerini yürüttü.
1948 yılında tuğgeneral, 1951 yılında tümgeneral, 1955 yılında korgeneral ve 1959 yılında orgeneral rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesi ile 65. Tümen Piyade Tugay Komutanlığı, Motorlu Birlikler Mektep Komutanlığı, 9. Tümen Komutan Yardımcılığı ve 3. Ordu Kurmay Başkanlığı, Tümgeneral rütbesi ile 65. Tümen Komutanlığı ve 2. Kolordu Komutan Vekilliği, Korgeneral rütbesi ile 7. Kolordu Komutanlığı ve 3. Ordu Komutan Vekilliği görevlerinde bulundu.
1960 yılında orgeneral rütbesinde 3. Ordu Komutanı iken 27 Mayıs Darbesi oldu. Ankara’da darbe yapan Millî Birlik Komitesi’ne liderlerinin kim olduğunu sordu ve eğer liderleri kendisinden daha kıdemli bir orgeneral değilse bağlı 3. Ordu ile Ankara’ya yürüyüp isyana son vereceğini bildirdi. Bunun üstüne cuntacılar, emekli orgeneral Cemal Gürsel‘i askeri uçakla İzmir‘den Ankara‘ya getirip, darbenin en kıdemlisi olan tümgeneral Cemal Madanoğlu‘nun yerine lider gösterdiler.
Ragıp Gümüşpala, 3 Haziran 1960 tarihinde Genelkurmay Başkanlığı’na atandı. 2 Ağustos 1960 tarihinde, sonra Emekli İnkılap Subaylar Derneği’ni (EMİNSU) oluşturacak olan yaklaşık 5000 subayla birlikte Millî Birlik Komitesi kadar re’sen emekliye sevk edildi.
Askerlik sonrası siyasete giren Ragıp Gümüşpala, 29 Eylül 1960 tarihinde Halkçı Parti‘nin (DP) kapatılmasından sonradan, bu partinin seçmen kitlesini toplayacak bir siyasal partinin kurulması çalışmalarına katıldı. 11 Şubat 1961 tarihinde kurulan Adalet Partisi‘nin (AP) birincil genel başkanlığına seçildi. Bu partinin ilk genel başkanı olarak 11 Şubat 1961 genel seçimleri’nde İzmir milletvekili seçildi. 20 Kasım 1961 tarihinde İsmet İnönü başkanlığında kurulan CHP–AP koalisyon hükümetinde atama almadı.
1962 yılında toplanan Adalet Partisi‘nin (AP) I. Kongresi’nde yeniden genel başkan seçildi. Ölümünden sonra AP genel başkanlığına Süleyman Demirel seçildi. AP, 1965 seçimlerinde %52 oy oranıyla tek başına iktidara geldi.
Hanife Gümüşpala ile evli olan Ragıp Gümüşpala’nın 6 çocuğu vardı.
Ragıp Gümüşpala, 6 Haziran 1964 tarihinde Ortaköy, İstanbul’da 67 yaşında yürek krizinden ölmüştür.
