Raşit Rıza

Raşit Rıza Biyografisi

Cumhuriyetin birincil yıllarının manâlı tiyatro ustasıdır.

Raşit Rıza, 1890 yılında İstanbul’da doğmuştur. Bütün adı Raşit Rıza Samako’dur. Liseden sonradan İstanbul’da Hukuk Fakültesi’ne girdi.

Raşit Rıza, Üniversite öğrencisiyken Ahmet Fehim Efendi Tiyatrosu’nda sahnelenen Vatan Yahut Silistre oyununda başta 1908 yılında sahneye çıktı. Bir süre bu toplulukla birlikte turnelerde yer aldı. Onunla Selanik turnesine çıktı, Üsküp ve Manastır’a gitti. 31 Mart Vakasından daha sonra Ahmet Fehim Efendi ile birlikte Samsun’da Meşrutiyet Tiyatrosu’nu kurdu. 1910 yılında İstanbul’a döndü, Üsküdar’da temsiller verdi. 1911 yılında başka bir grupla önce Kavala’da, sonradan Edirne’de oyunlar oynadı.

Edirne’de dönemin meşhur oyuncularından Othello Kâmil (1889-1932) ile yeni bhastalandı, bir zaman Konya’da kaldıktan sonra İstanbul’a döndü. İyileşince bir kez daha Edirne’ye giden bir topluluğa katıldı. 1912’de Balkan Savaşı başlayıp Edirne kuşatıldığında oradaydı. İstanbul’a dönünce kendi namına kurduğu bir grupla birlikte Samsun’a gitti. Bir ay daha sonra grup dağılınca aldığı bir çağrı üzerine Giresun’a geçti ve orada bir sezon çalıştı.

1. Dünya Savaşı başlayınca İstanbul’a döndü. Farklı Alanlara Yönlendirilmiş tiyatrolarda çalışan dönemin birçok meşhur oyuncusu gibi o da yeni yerleşmiş olan 1915 yılında Darülbedayi’ye girdi.

Darülbedayi’de birlikte oynadıkları başrollerle Ermeni sinema oyuncusu Eliza Binemeciyan‘la aranılan bir çift oluşturmuştur. Her rolünü dürüst yorumlaması, akıcı fiziği ve konuşmasıyla sevilmiştir.

Raşit Rıza, 1920’lerin sonlarına dürüst kurumun içindeki sürtüşmelerden nedeniyle Darülbedayi’den ayrıldı ve Bizim Lokanta-Gecetı. Lakin tiyatrodan uzak yaşamaya uzun süre katlanamayarak bitmiş sahneye döndü ve ölene dek sanat yaşamını başarıyla sürdürdü. Ankara Halkevleri rejisörlüğü ve Ankara Büyük Kasaba Tiyatrosu Müdürlüğü yaptı. 1950 yılında İstanbul Büyük Kasaba Tiyatrosuna girdi ve oyuncu ve yönetmen olarak ömrünün sonuna kadar devam etti.

1917 yılında Ajan ve Pençe filmlerinin gerisinde 1919 yılında Mürebbiye filminde rol aldı. 1920 yılında Darülbedayi’den ayrılarak kendi ismini verdiği tiyatro topluluğunu kurdu. İstanbul’un ve Anadolu’nun değişik şehirlerinde oyunlar sergiledi. 1950 yılında ise İstanbul Kent Tiyatroları’na geri döndü. Burada keza oyunculuk ayrıca de yönetmenlik kariyerine devam etti.

Raşit Rıza, 25 Şubat 1961 tarihinde İstanbul’da 71 yaşında ölmüştür.

Filmleri :
Oyuncu : 1919 – Mürebbiye (Şem’i) (Sinema Filmi)
1919 – Binnaz (Sinema Filmi)
1917 – Pençe (Sinema Filmi)
1917 – Ajan (Sinema Filmi)