Recaizade Mahmut Ekrem

Recaizade Mahmut Ekrem Biyografisi

Türk ve Osmanlı Edebiyatı’nın kayda değer isimlerinden olan Recaizade Mahmut Ekrem, 1896 yılında yazdığı “Araba Sevdası” adlı romanı ile Türk Edebiyatı‘nda realist roman akımının öncülerinden oldu.
19. yy Osmanlı Edebiyatı’nn olan Recaizade Mahmut Ekrem, 1 Mart 1847‘de İstanbul’da doğdu. Takvimhane Nazırı Recai Efendi‘nin oğlu olan yazar, genç yaşta babasından Arapça ve Farsça öğrendi. 1858 yılında ilköğretimini tamamladıktan sonra eğitimine özel hocalarla devam etti.

Makteb-i İrfan’ı bitirdikten sonra girdiği Harbiye İdadisi’ne sıhhat sorunları yüzünden tamamlayamadı. Arkasından 1862 yılında Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi’nde memurluğa başladı. 1868‘de Şura-ı Devlet Muavini oldu. 1874‘te Tanzimat ve Nafia Daireleri Başmuavinliği’ne atandı. Bir yana da Mekteb-i Sultani’de (Galatasaray Lisesi) öğretmenlik görevine devam etmekteydi.

1908‘de II. Meşrutiyet bildiri edildiğinde kurulan Kamil Paşa kabinesinde Maarif Nazırı oldu. Edebiyatla genç yaşta ilgilenmeye başlayan Recaizade Mahmut Ekrem’in ilk yazıları Namık Kemal‘in yönetimindeki Betimleme-i Efkar gazetesinde yayınlandı. Namık Kemal ile tanışmasının etkisiyle onun edebiyaından etkilendi ve “Encümen-i Şuara”ya katıldı. Namık Kemal’in gitmesinden sonradan ise gazete onun yönetiminde kaldı.

Recaizade Mahmut Ekrem’i en fazla etkileyen olaylardan biri üç oğlunu da genç yaşta kaybetmesi oldu. 1870lerden daha sonra kendini iyice yazmaya verdi, batı edebiyatından çeviriler yaptı. “Sanat için sanat” görüşünü savunan yazar, sanatta alımlılık ilkesine bağlı kaldı. Eserlerinde çoğunlukla aşk ve vefat temalarını işledi. 1870 yılında ilk oyunu olan “Afife Anjelik“i yazdı. Ardından ertesi sene “Nağme-i Seher” adlı şiir kitabının yayımladı. Muallim Naci ile olan akıl ayrılıkları neticesinde Edebiyat-ı Cedide‘nin kurulmasına zemin hazırladı. Öncelikle Tevfik Fikret almak üzere bir takım edebiyatçıları çevresine topladı. Tanzimat ve Batı edebiyatı düşüncesinin yeni kuşağa aktarılmasında etkili olan yazarın en fazla bilinen ve tek romanı olan “Otomobil Sevdası” Türk Edebiyatı’nda gerçekçilik akımının birincil örneklerinden biridir. Bu romanında parasını davet ve lüks hayata harcayanları sert bir dille eleştiriyordu.

Türk Edebiyatı’nın gelişmesinde ve yenileşmesinde kayda değer bir yeri olan Recaizade Mahmut Ekrem, 31 Ocak 1914‘te Meclis-i Ayan üyeliği devam etmekte iken hayata veda etti. Ölümü nedeniyle okullar tatil edildi ve büyük bir cenaze töreni hazırlandı. Ölümünden çok etkilendiği oğlu Nejad’ın Küçüksu’daki mezarının yanında defnedildi.

ESERLERİ

Şiir:
Nağme-i Seher (1871)
Yadigâr-ı Şebâb (1873)
Zemzeme (3 deri, 1883-1885)
Tefekkür (düzyazı ile karmakarışık, 1888)
Pejmürde (düzyazı ile karışık, 1893)
Nijad Ekrem (2 deri, anılarla birlikte, 1900-1910)
Nefrin (1914)

Roman:
Araba Sevdası (1896-1963)

Öykü:
Saime (1888)
Muhsin Bey Yoksa Şairliğin Acıklı Bir Neticesi (1890)
Şemsa (1895)

Oyun:
Afife Anjelik (1870)
Atala Yoksa Amerikan Vahşileri (1873)
Vuslat Yoksa Süreksiz Mutluluk (1874)
Çok Haberdar Olan Çok Yanılır (1916)

Düzyazı:
Talim-i Edebiyat (1872)
Takdir-i Elhan (1886)
Kudemaden Birkaç Şair (1888)
Takrizat (1896)