Venizelos

Venizelos Biyografisi

Yunan devlet adamı ve diplomat
Elefterios Venizelos, 23 Ağustos 1864 tarihinde o zamanlar bir Osmanlı toprağı olan Girit adasındaki Hanya şehrinin bir köyünde doğdu. Bu sırada Osmanlı Devletine tabi olan adada Rum isyanları sürmektedir. Bu isyanlardan dolayı sürgüne gönderilenlerden birisi olan babasının cezasından dolayı, ilk eğitimini Syros Adasında yaptı. Eğitimine sonradan Atina‘da devam ederek, Atina Üniversitelerinde hukuk tahsili yaptı. 1889 yılında Adaya avukat olarak döndü ve Girit Yerel Meclisine seçildi.

Girit adasının Yunanistan’a katılmasını amaçlayan isyanların önderliğini yapmaya başlayan Venizelos, sonradan Osmanlı-Yunan savaşının (1897) çıkmasına sebep olan ayaklanmaları başlattı. Bu savaşta Yunanlılar mağlup oldukları halde, zamanın büyük devletlerinin müdahale ve desteğiyle Osmanlılara bağlı özerk Girit yönetimi kuruldu. 1898 yılında Girit Yüksek Komiserliğine atanan Yunan kralının oğlu Prens Georgios ile özerk yönetimin Hak Bakanlığına da Venizelos atandı. Savaş sırasında müdahale edi, Fransa, Rusya ve İtalya askerleri Adadan çekilmeyerek “uzlaşma gücü” olarak Adada kaldılar (1898). Osmanlı kuvvetlerinin çekilmesiyle ayrıntılarıyla korumasız kalan Müslüman millet, Adayı terk etmeye başladı. Venizelos’un çıkardığı silahlı isyan sonucu, Prens George görevinden istifa etmek zorunda kaldı (1906).

Yunanistan‘daki askeri ayaklanma sonucu kral tarafından meclisin dağıtılması üzerine yeni seçimler yapıldı. Seçimleri büyük bir genelde Venizelos’un Liberal Partisi kazandı. Venizelos 1911 yılında başbakan oldu.

Venizelos, Sırbistan, Bulgaristan ve Karadağ ile kurduğu Balkan Birliğinin desteğiyle, Osmanlı İmparatorluğu’na açtığı savaşta, Girit’in 30 Mayıs 1913‘de Yunanistan‘a bağlanmasını sağladı. Türkiye’ye Birinci Balkan Savaşında çok zarar vermiştir.

Osmanlılardan aldığı toprakları kaybetme korkusuyla, 1. Dünya Savaşı‘nda objektif kalmayı seçim etti. Fakat, İtilâf Devletleri’nin verdiği teminatla Çanakkale‘ye şiddet göndermeye kalkışınca, Kral Konstantinos göre istifaya zorlandı (1915). Aynı sene yapılan seçimlerle her yerde iktidara geldi. Fakat Sırbistan’ın yanına savaşa girme kararı, ikinci kere görevinden uzaklaştırılmasına sebep oldu.

Birinci Dünya Savaşında kraliyetin Almanları destekleme isteklerine rağmen Yunanistan’ı Almanlara karşı savaşa sokmayı başarmış ve İzmir’in işgal edilmesi konusunda İtilaf devletlerinin desteğini aldıktan sonra şehri işgal ettirdi (15 Mayıs 1919). 1920 senesinde imzalanan Sevr Antlaşması ile Ege Adalarından çoğunu, Doğu Trakya, İzmir gibi Türklerin elinde yer alan toprakları sınırlarına katmıştır. Daha da ileri giderek Batı Anadolu’yueticesinde 1922-1923 senelerinde Lozan Antlaşması ile İzmir ve Doğu Trakya’yı tekrar Türkiye’ye ayrılmak zorunda kalmıştır.

1916 yılında Selanik’te muhalif bir hükümet kurdu ve ancak 1917 yılında Konstantinos’un tahtı bırakmasından daha sonra Atina’ya dönebildi. 1. Dünya Savaşı‘ndan sonra yapılan Nöyyi ve Sevr Antlaşması ile sağladığı topraklarla, 1918 muhtırasında belirttiği Megali Idea gerçekleştiremeyince, İngilizlerin desteğiyle 1919 yılında Türkiye ile savaşa girdi.

1928’de ulusal birlik hükümetiyle iktidara geldi. Bu yıllarda Türkiye’ye karşısında barışçı bir siyaset uygulamaya çalıştıysa da ülke içindeki ekonomik dengesizlik, onu 1933’te iki kez hükümetten çekilmek zorunda bıraktı. 1930’larda Türkiye ile de münasebetlerini düzelterek aradaki gerginlikleri ortadan kaldırmayı başarmıştır. 1933 senesinde Cumhuriyetçi subaylar Venizelos’u devirerek idareyi ele almışlardır. Venizelos 1935 senesinde bir aleyhinde köklü değişiklik gerçekleştirmek istemiş, muvaffak olamayınca Paris’e sürgüne gönderilmiş ve 18 Mart 1936 tarihinde Paris‘te ölmüştür.