Yaşar Nabi Nayır

Yaşar Nabi Nayır Biyografisi

Yedi Meşaleciler Topluluğu’nun kurucularındandır.

Yaşar Nabi Nayır, 24 Aralık 1908 tarihinde vilayet pasaport memurluğu yapan, edebiyata düşkün Nabi Bey’le, hiç okula gitmediği halde okuma yazmaya meraklı Nigar Hanım’ın oğlu olarak Üsküp’de doğmuştur. Babasti. Annesi ve kız kardeşi ile beraber 1912 ve 1914 yıllarında İstanbul’a gelen Yaşar Nabi, eğitim hayatına Üsküp’de başladıktan sonradan ailesi ile 1914 yılında İstanbul’a taşındı, sonra 1919 yılında her tarafta Üsküp’e gittiler. 1924 yılında yeniden İstanbul’a gelerek Kadıköy’de Osmangazi İlkokulu, Torosyan Ermeni Okulu, Üsküp İrfan Mektebi ve Üsküp Fransız Okulu’nda okudu. 1929 yılında Galatasaray Lisesi’nin Ticaret ve Bankacılık bölümünden mezun oldu. Takma adı ‘Muzaffer Reşit’dir.

Lisede iken lise öğretmeninin teşviki ile yazdığı şiirler onun çıkardığı Çocuk Dünyası dergisinde yayımlandı. Yazınsal bir nitelik şampiyon şiirleri 1926 yılında Servet-i Fünun dergisinde yayımlandı.

Yaşar Nabi Nayır, 1927-1928 yılları aralarında Yeni Kitap, 1928 yılında Yaşam, 1932-19t, 1933 yılında Çığır ve Ülkü gibi yazın dergilerinde de yazdı. 1928 yılında altı arkadaşıyla birlikte (Cevdet Kudret, Ziya Osman Saba, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Muammer Lütfi ve Kenan Hulusi Koray) Yedi Meşale adlı bir seçme şiirler kitabı çıkardı ve bu ortak çalışma kısa süren Yedi Meşaleciler hareketini doğurdu.

Galatasaray’dan mezun olduğu 1929 yılında, annesiyle kız kardeşinin geçimini üstlenmek zorunda kaldığından yüksek öğrenim yapamaz ve Ziraat Bankası’nın İstanbul şubesinde çalışmaya başlar.

1931 yılında yerine geçen kimse subay olarak askeri göreve alınır ve 1933 yılında teğmen olarak tahliye edilir. Ankara’da Merkez Bankası’na girer, bir sene sonra da yazar ve tercüman olarak Hâkimiyeti Milliye gazetesine geçer.

Yaşar Nabi Nayır, 1929-1933 yılları arasında 4-5 yıl Ziraat ve Merkez bankalarında çalıştı. 1934-1940 yılları aralarında (Kamu) Hakimiyet-i Milliye Gazetesi’nde çevirmen ve yazan olarak ödev yaptı. 1940-1943 yılları arasında Türk Dil Kurumu‘nda, 1943-1946 yılları aralarında Ulusal Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu’nda çalıştı.

1940 ve 1942’de ikinci ve üçüncü kere silâhaltına alınır Yaşar Nabi. Üçüncü görevini Ankara garnizon komutanlığında üsteğmen rütbesiyle yapar. Bir yana da Türk Dil Kurumu’nda çalışmaktadır.

15 Temmuz 1933 tarihinde Ankara‘da Varlık Dergisi‘ni yayınlamaya başladı. 1946 yılından itibaren Varlık Dergisi’ni İstanbul’a taşıyıp yayınlamaya devam etti. 1946 yılında bakanlıktaki görevinden istifa edip Varlık Yayınevi’ni kurdu. Binden fazla kitap yayımladı. Hem 1966-1969 aralarında dünya edebiyatından örnekler veren Cep Dergisi’ni 29 rakam çıkardı. 1981’de ölümüne kadar de Varlık Yayınevi’ni yönetti. Sanat yaşamının birincil döneminde şiirle uğraştı. Sonraki yıllarda şiirden uzaklaştı; öykü, roman, oyun, deneme, eleştiri, seyahat notu gibi farklı alanlara yönlendirilmiş yazın dallarında ürünler verdi. Panait Istrati ve Balzac öncelikle elde etmek üzere Fransızcadan çeviriler yaptı, derlemeler ve incelemeler hazırladı.

Yaşar Nabi Nayır, 1928 yılında kurulan Yedi Meşaleciler Topluluğu’nun kurucularındandır. bununla birlikte Varlık dergisini ve Varlık Yayınevi’ni kuran edebiyatçıdır. Şiirin yanı sıra hikaye, roman, oyun, deneme türünde eserleri ve çevirileri vardır. Fakat Türk edebiyatına yaptığı en büyük katkı maddesi, 15 Temmuz 1933’ten itibaren 48 yıl baştan başa hiç aksatmadan yayımladığı Varlık Dergisi‘dir. Bu dergi, Türk edebiyatına birçok yeni yazar kazandırmıştır.

Yaşar Nabi Nayır, Şiir, roman ve öykülerinin yanı sıra yazdığı yazılarla genç şairleri yönlendirmiş; edebiyatla, sanatla ilgili düşüncelerini açıklamış, Türkçenin yaygınlaşması için çaba göstermiştir. Kendi adıyla ya da Muzaffer Reşit takma adıyla derlediği, hazırladığı antoloji ve tanıtma kitaplarının sayısı altmışı geçer.

Uuslararası P.E.N Yazarlar Derneği’nin Türkiye Başkanlığını da yaptı.

Yaşar Nabi Nayır evli idi ve iki kız çocuğu vardır. Filiz Nayır Deniztekin (d.1954) adında kızı vardır.

Yaşar Nabi Nayır, 15 Mart 1981 tarihinde İstanbul’da 73 yaşında mide kanaması nedeni ile ölmüştür.

Her yıl, Varlık Dergisi’nin kuruluş yıldönümü olan 15 Temmuz‘da 30 yaş altındaki şair ve yazarlara Yaşar Nabi Nayır anısına şiir ve öykü dalında ödül verilmektedir.

Ödülleri :
1979 – 1979 Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü, Türk edebiyatına büyük katkıları sebebiyle

Eserleri :
Şiir:
1928 – Yedi Meşale (müşterek kitap)
1929 – Kahramanlar
1932 – Onar Dize
1970 – Kahramanlar ( ilk iki kitaba “Mesafeler” adlı bölümün eklenmesiyle)

Roman:
1931 – Bir Bayan Söylüyor
1932 – Âdem ile Havva

Öykü :
1935 – Bu da Bir Hikâyedir )
1935 – Sevi Çıkmazı

Oyun:
1933 – Mete
1933 – İnkılap Çocukları
1933 – Beş Görev
1933 – Köyün Namusu

Sözlük:
1961 – Kılavuz Sözlük / Osmanlıca-Türkçe, Türkçe Osmanlıca

İnceleme – Deneme :
1936 – Balkanlar ve Türklük
1937 – Edebiyatımızın Bugünkü Meseleleri
1948 – Nereye Gidiyoruz
1959 – Yıllar Baştan Başa
1963 – Atatürkçülük Nedir
1966 – Atatürk Yolu
1971 – Edebiyat Dünyamız
1972 – Arkadaş mektupları
1973 – Değişen Dünyamız
1975 – Çağımıza Ters Düşenler

Yaşam Öyküsü :
1952 – Ahmet Haşim
1952 – Ömer Seyfettin
1952 – Tevfik Fikret
1952 – Homeros
1953 – Moliere