Yekta Güngör Özden

Yekta Güngör Özden Biyografisi

8 Mayıs 1991 – 1 Ocak 1998 tarihleri aralarında Anayasa Mahkemesi başkanı olarak atama yaptı.

Yekta Güngör Özden, 5 Haziran 1932 tarihinde Tokat’ın ilçesi Niksar’da doğmuştur. Babası hoca, annesi ev hanımı idi. İlkokul ve ortaokulu Niksar’da, liseyi Samsun, Tokat ve Kayseri’de okuduktan daha sonra Sivas‘ta tamamladı. 1956 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu.

Öğrencilik yıllarında Ankara Üniversitesi Talebe Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği ile Türkiye Milli Talebe Federasyonu Yayın Komisyonu Başkanlığı yaptı.

1960-1961’de Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı (TMGT) İkinci Başkanlığı’nda bulunmuş, Ankara Türk Köklü Değişiklik Ocakları kurucuları aralarında yer almıştır. Millî Birlik Komitesi’nin kabul ettiği ve ilk olarak 10 Kasım 1960’ta Anıtkabir’de daha sonra 2004 dışarıya 2008 yılına dek her sene 19 Mayıs törenlerinde 19 Mayıs Stadyumunda öğretmenler korosunca okunan Gençlik Andı’nı yazmıştır. Avukatlık Yasası’ndaki Avukatlık Andı ve KKTC’nin Özgürlük Andı’nın da yazarıdır.

Üniversite öğrencisi iken 4 Kasım 1953’te Atatürk’ün geçici kabri Etnoğrafya Müzesinden çıkarılışında bulunmuş, burada 4 Kasım 1953’te Gençlik Nöbeti’ni yönetmiş, 10 Kasım 1953’te Anıtkabir’e taşınma sırasında kortejin yöneticilerinin biri olduğu gibi Atatürk’ün gömülüşünde hazırlanmış bulunan on sivilden biri olmuştur.

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Levazım Şefliği’nde ve Karayolları Genel Müdürlüğü Personel Dairesi’nde çalıştı.

1958-1959 yılları aralarında askerliğini yedeksubay olarak İstanbul Boğazı Müstahkem Mevki-i Komutanlığı Işaret Bölüğü’nde yaptı. 13 sene ortaokul öğretmenliğiyle akademi öğretim görevliliği yaptı.

1956 yılında stajyer olarak katıldığı Ankara Barosu‘nda 1965-1966’da genel sekreterlik, 1972-1974 yıllarında Ankara Barosu başkanı olarak görev yaptı. Türkiye Barolar Birliği’nin kuruluşunda etkin oldu. Türk Hukukçular Birliği’nin kurucu genel başkanlığını yaptı. 11 Ocak 1979 tarihinde Cumhuriyet Senatosu göre Tüzük Mahkemesi belli başlı üyeliğine seçildi.

1953 yılında kurulduğundan beri 11 Ocak 1979 tarihinde Cumhuriyet Senatosu tarafından Anayasa Mahkemesi ana üyeliğine seçilene dek CHP Gençlik Kolları Genel Merkez Idare Heyeti Üyesi olarak tahsis yapmıştır.

2 Mart 1988 tarihinde Tüzük Mahkemesi başkanvekilliğine, 8 Mayıs 1991 tarihinde birincil defa, 25 Mayıs 1995’te ikinci kez Anayasa Mahkemesi başkanlığa getirildi. 1 Ocak 1998 tarihinde emekli oldu.

Yekta Güngör Özden, Yürürlüğü erteleme ilkesini Anayasa hukukuna kazandırmıştır. Başkanlığı döneminde Anayasa Mahkemesi göre 10 parti hakkında kapatma kararı verilmiştir.

8 Haziran 1998 tarihinde Atatürkçü Us Derneği genel başkanlığına seçildi. Varlık, Türk Dili, Yazko Edebiyat ve Kemalist Ayla dergilerinde yazı ve şiirleri yayınlandı.

10 Mayıs 2000 tarihinde Türk Hukuk Kurumu Başkanlığı’na seçilmiş, dönemini tamamlayınca baştan tayin almamıştır. 19 Temmuz 2002’de getirildiği Cumhuriyetçi Demokrasi Partisi (CDP) Genel Başkanlığı’nı ve üyeliğini 14 Şubat 2004’te bırakarak siyasal partilerle olan ilişkisini kesmiştir.

Emekli olduktan sonradan iki yıl Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Halk Yönetimi Bölümü’nde yüksek lisans ve doktora öğrencilerine, “Anayasa Sorunları ve Siyasal Sistemler” dersi verdi. 2010 yılından beri Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Anayasa Yargısı dersi vermektedir.

Yekta Güngör Özden’in eşi emekli öğretmendir. Bir psikolog kızı, bir uzman hekim oğlu vardır.

Güfte yazarlığı da yapan Yekta Güngör Özden’in yazdığı 10 şarkı, 2 marş, 1 senfoni vardır.

Yazdığı ve Katkıda Bulunduğu Eserler :
1. Dilek (Şiirleri, 1953)
2. Başveren Bir İnkılapçı (Falih Rıfkı Atay’dan derleme, TMTF Yay. , 1953)
3. Üniversite Dünyası (Dergi, Turgut Erdem, Akıllı Dölen, Yavuz Kadıoğlu ile birlikte, 1953)
4. İnkılâp Gençliği – Ihtilal Gençliği (Dergi, TMTF, Sekreter, Sorumluluk Sahibi Müdürü, 1952-1954)
5. Taş Ayna (Şiirler, 1960)
6. Yönlendirme ve Yönetim Denetimi (Sıhhat İdaresi Yüksekokulu ders notları, 1966)
ahiplik)
8. Hukuk Rehberi (1967-1987, 9. Baskı)
9. TC Anayasası (1971)
10. Yargı Sorunları (Ankara Barosu namına rapor, 1973)
11. Hukukta Dil (Türk Dil Kurumu’nda Konferans, 1974)
12. Devrimci (Atatürkçü dergi, Sami N. Özerdim ve Rahmi Mağat ile birlikte)
13. Atatürk ve Cumhuriyet (Ankara Barosu Dergisi özel rakam, 1974)
14. Türkiye Hukuk Dergisi (4 Kitap, 1975-1976)
15. Atatürk için Şiirler (Kendi Şiirleri, Spor Toto Kültür Hizmetleri, 1981)
16. Bir Gün Ola Ki (Şiirler, 1981)
17. Tüzük Yargısı (Derleme, Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1986-1995)
18. Atatürk ve Hukuk (Derleme, Tüzük Mahkemesi Yayını, 1982)
19. TC Anayasası, Tüzük Mahkemesi Kuruluş Yasası ve İçtüzüğü (Ortak Kitap, Anayasa Mahkemesi Yayını, 1987, 2. Baskı 1997)
20. Çağrı Barışa, Özgürlüğe, Mutluluğa (Şiirleri, 1991)
21. Yüreğim Güneş (Şiirler, 1991)
22. Hukukun Üstünlüğüne Saygı (Bilgi Yayınları, 1990, 2. Baskı 1996)
23. Defalarca Atatürk (Anayasa Mahkemesı Yayınları, 1994),
24. TC Anayasası (Seçkin Yayınları 1994, 2007)
25. Tançiçeği (Önceki Şiir Kitaplarından Seçki, FE Yayınları 1994, Opus Yayınları, Veri Yayınları 4. Baskı, 1998)
26. İnsan Hakları, Lâiklik, Demokrasi Yolunda (Bilgi Yayınları, 1994, 2. Baskı 1996)
27. Her Zaman Atatürk’le (Tüzük Mahkemesi Yayınları, 1995)
28. Atatürk Sizsiniz (Data Yayınları, 1995, 2. Zorlama 1996, 3. Baskı 1997, 4. Baskı 1999)
29. Atatürk Türkiye’dir (Tüzük Mahkemesi Yayınları, 1997)
30. Atatürk’ün Devrim Koşusu Günlüğü (Bilgi Yayınları, 1996)
31. Türkiye Atatürk’tür, Atatürk Türkiye’dir (Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, 1997)
32. Atatürk Ölümsüzdür (Tüzük Mahkemesi Yayınları, 1997)
33. İnsan Hakları ve Esas Özgürlüklerine İlişkin Uluslararası Sözleşmeler ve Bu Sözleşmelere Yer Veren Anayasa Mahkemesi Kararları (Bülent Serim’le iki taraflı yapıt, Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1997)
34. Atatürk Şiirleri (Seçki, Opus Yayınları, 2. Zorlama 1998)
35. Nereden Baksa Hoş, Nereden Baksan Hoş (Atatürk Şiirleri, Data Yayınları, 2. Baskı 1998, 3. Baskı 1999)
36. Kısa Ve Öz Sözler, Sözde Sözler (Cem Ofset, İstanbul, 3. Zorlama 2000)
37. Aşkımız Şiirimiz (Seçki, Data Yayınları, 1999)
38. Türkiye Atatürk’tür, Atatürk Türkiye’dir (Cem Ofset, İstanbul, 2001)
39. Hukuk ve Demokrasi Savaşımı (Veri Yayınları, 2001)
40. Cumhuriyetçi Demokrasi (Veri Yayınları, 2001)
41. Kendine Tutsak Kalp (Şiirler, Data Yayınları, 2001)
42. Siyasal Bildiriler (CDP Yayınları, 2003)
43. Atatürk ve Atatürkçülük (İleri Yayınları, 16. Zorlama, 2003)
44. Lâiklik için (İleri Yayınları, 3. Baskı, 2004)
45. Kuva-yı Milliye Ateşi (İleri Yayınları, 6. Baskı, 2004)
46. Şiirlerle Atatürk (İleri Yayınları, 6. Zorlama, 2005)
47. Özgün Sözler (İleri Yayınları, 4. Zorlama, 2005)
48. Atatürk Güneşi (İleri Yayınları, 15. Zorlama, 2005)
49. Hukuk Rehberi (Seçkin Yayınları, 9. Zorlama, 2006)
50. Andımız Atatürk (İleri Yayınları, 9. Zorlama, 2006)
51. Atatürk Bayrağı (İleri Yayınları, 2007)
52. Atatürk Türkiye’dir (İleri Yayınları, 11. Baskı, 2009)
53. Dünden Kalan (Şiirler, Kendi Yayını, 2009)
54. Atatürk Özlemi (İleri Yayınları, 2009)
55. Atatürk’süz Yıllar (İleri Yayınları, 2010)
56. Demokrasi Masalı (İleri Yayınları, 2011)
57. Eski Defter (Şiirler, Kendi Yayını, 2012)
58. Kıyım ve Felaket (İleri Yayınları, 2013)
59. Siyasal Karanlık (İleri Yayınları, 2014)
60. Kırık Çizgiler (Şiirler, Kendi Yayını, 2011)
61. Çığlık (Şiirler, Kendi Yayını, 2015)
62. Sömürü (İleri Yayınları, 2015)