Ali Fuat Cebesoy
Ali Fuat Cebesoy Biyografisi
Kurtuluş Savaşı komutanlarından, diplomat ve siyaset adamı.
Ali Fuat Cebesoy, 1882 yılında istanbul’da doğdu. Babası İsmail Fazıl Paşa‘nın gönülsüzlüğüne rağmen, girdiği Harp Okulu’nda Mustafa Kemal ATATÜRK ile benzer sınıfa düşmesi bir bakıma gelecekteki kaderini çizmiş oldu.
Cebesoy’un Beyrut‘ta başlayan kıta hizmetleri, 1908‘deki Roma Askeri Ateşeliği dışında, fazla hareketli geçti. Trablus‘ta savaş başlar başlamaz (1911) oraya birincil gidenler arasındaydı. Balkan Savaşı sırasında Karadağ’da, Yanya Kalesinde, Pista ve Pisani muharebelerinde, 1. Dünya Savaşı‘nın başında tümen komutanı olarak katıldığı Kanal Hareketinde, büyük başarılar gösterdi. İstanbul Hükümeti’nin İçişleri Bakanı, Mustafa Kemal’in görevsizliğini bir genelgeyle açıklayınca Ali Fuat Paşa’da kendi bölgesindeki valilere ve mutasarrıflara kendisinden gelecek emirlere kadar hareket edilmesini bildirdi (1919). Ayrıca, tekrar Müdafaa-i Hukuk ve Reddi İlhak Cemiyetlerinin kurulacağını ilgililere hatırlattı. Bu çabaları takdirle karşılandığı için, Sivas Kongresi ardından Cebesoy, Umum Kuvayı Milliye komutanı olarak görevlendirildi.
Kendisini çekemeyenlerce Çerkes Ethem taraftarlığıyla suçlandı. Içten olmadığı sonra belgelerle ortaya konan bu suçlama üstüne, ayaklanmaların bastırılmasından sonra, Ankara‘ya çağrılarak Moskova Büyükelçiliğine atandı. Mustafa Kemal ATATÜRK‘ün talimatını yerine getirmekle mesul olduğu bu zor görevi başarıyla yürüttü ve 10 Mayıs 1921‘de Ankara’ya dönerek Mecliste siyasi çalışmalarına başladı. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti başkanlığını yaptı. 1925‘te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası‘nın kurucuları aralarında yer aldı. Ertesi sene (1926) İzmir Suikasti dolayısıyla Ali Fuat Paşa da tutuklandı, yargılandı ve beraat etti.
Cebesoy’un ikinci dönem siyasi hayatı İsmet İnönü‘nün Cumhurbaşkanlığı yıllarında başladı. Milletvekili olarak bitmiş Meclise girdikten daha sonra Bayındırlık Bakanlığı (1939–1943) ve bir ara TBMM Başkanlığı da (1947–1950) yaptı. 1968 yılında öldü.
Yazdığı Kitaplar :
Birüssebi – Gazze Meydan Muharebesi ve 20. Kolordu (1938)
Milli Uğraş Hatıratı (1953)
Moskova Hatıraları (1955)
Siyasi Hatıralar (I. deri: 1957, II. cilt: 1960)
Mektep Arkadaşım Atatürk (1967)
Mustafa Kemal – Ulusal Lider
