Ang Lee
Ang Lee Biyografisi
Tayvanlı film yönetmeni. Film kariyeri oldukça zorlu bir şekilde başlayan Lee, kendi ülkesinden sonra Hollywood’da da büyük başarılara imza attı. Çoğu oskar ödülü kazanmış Sense and Sensibility, Crouching Tiger, Hidden Dragon, Hulk ve Brokeback Mountain gibi kayda değer filmleri yönetmiştir.
23 Ekim 1954’te Pingtung, Tayvan’da dünyaya geldi. Geçimini Sağlama kaynağı tarım olan ufak bir kasabada, disiplinli ve herzamanki Çin eğitimi verilen bir evde büyüdü. Anne ve babası 1949’daki Çin Sivil Savaşı’na yeralma için Tayvan’dan Çin’e taşınmışlardı. Babası bütün çocuklarına Çin kültürü ve sanatıyla ilgili bildiklerini bilhassa hattatlık sanatını öğretmişti.
Lee öğrenimine babasının da müdürü olduğu Tainan First Senior High School’da devam ediyordu. Üniversite sınavlarına 2 kez girmeyi denediyse de başarılı olamayan Lee, babasını hayal kırıklığına uğrattığı için 3 yıllık sanat eğitimi veren National Arts School’a kaydoldu. Lee, 1975’te okuldan mezun olduğunda babası profesör olmasını ve kariyerine okulda devam etmesini istiyordu. Bu sanatla ilgilenmek isteyen Lee’nin önünde büyük engeldi.
Askerliğini tamamladıktan sonra University of Illinois’e yarım kalan tiyatro lisansını son vermek için başvuran Lee, kabul edilince 1979’da Amerika’ya gitti. 1980’deyse New York University’ye ast Tisch School of the Arts’a kaydolarak masterını yaptı. Okulda Spike Lee ile benzer sınıftaydı ve Spike’ın tamamlama tezi olan Joe’s Bed-Stuy Barbershop: We Cut Heads filminin ekibinde çalıştı. aynı zamanda Shades of the Lake isimli 16 mm’lik kısa film de çekti. Tayvan’da drama dalında en iyi kısa film ödülünü de kazanan Lee, 1982’de tezi için hazırladığı 43 dakikalık Fine Line isimli yapımıyla NYU Student Film Şenlik’inde en iyi yönetmen ve en iyi film ödüllerinin de sahibi oldu.
Lee’nin tamamlama tezi kabiliyet avcısı William Morris Agency’nin de ilgisini çekmişti oysa buna karşın yönetmen 6 yıl boyunca işsiz kaldı. Eşi Jane Lin moleküler biyolog olduğu için bu zaman baştan başa full time evde çalışıp Lin’e asistan oldu. Ama çift koşul gereği ve ağır Çin geleneklerine göre baskı aşağıda hissediyorlardı, gerçi Lin, Lee’nin sinema tutkusuna anlayışla yaklaştı ve yönetmen yeni düşünceler üretmeye ve senaryolar yazmaya devam etti.
1990 yılında Tayvan Government Information Office tarafından açılan mantıksal bağ yarışmasına Pushing Hands ve The Wedding Banquet isimli çalışmalarıyla katılan Lee, iki senaryosuyla da ödül aldı. Lee’nin başarısı film işiyle uğraşan ve bir stüdyonun genel müdürü olan Li-Kong Hsu’nun da dikkatinden kaçmamıştı. Li-Kong Hsu, Lee’nin ayrı ve özgün stilinden oldukça etkilenmişti ve birincil yapıtı olan Pushing Hands’i çekmesi için yönetmene teklifte bulundu.
1992’de vizyona giren Pushing Hands, hem box office’te hem de sinema otoritelerinde büyük ses getirdi ve Golden Horse Film Festival’den tam 8 ödülle geri döndü. Başarıdan ilham bölge Hsu, Lee’nin ikinci senaryosunu da beyaz perdeye aktarmasını istiyordu ve The Wedding Banquet 1993’te izleyiciyle buluştuktan derhal daha sonra Berlin Film Festivali’nde altın ayı ödülüne layık görüldü. Hem tanıdık olmayan dilde en iyi film dalında Golden Globe ve Oskar ödüllerini de kazandı. Bu büyük başarılar, Lee’nin yıldız bir yönetmen olduğuna dair tüm inançları pekiştirdi.
Lee’nin birincil iki filmi Tayvan asıllı Amerikalılar’la ilgiliydi ve Amerika’da çekilmişlerdi. Hsu, yeni proje için Lee’ye Tayvan’da çalışmayı teklif etti. Eat Drink Man Woman isimli film 1994’te vizyona girdi ve yabancı dilde en iyi film dalında yeniden oskar, golden globe ve altın ayı ödüllerine layık görüldü.
Bütün prestijli ödülleri toplayan Lee’nin ilk 3 filmi ona Hollywood’un kapılarını açtı. 1995’te Jane Austin’ın meşhur romanı Sense and Sensibility için kamera arkasına geçen yönetmen, Emma Thompson ve Hugh Grant gibi uluslararası başarıya sahip oyuncularla alıştırma fırsatı buldu. En iyi uyma program metni dalında oskar ödülü kazanan film, Lee’nin Hollywood’a attığı adımı sağlamlaştırdı.
Sense of Sensibility’yi The Ice Storm (1997) ve Ride with the Devil (1999) filmleri peşine düşüp takip etti.
2000 yılı yine fazla önemli bir yapımla Lee’nin izleyiciyi buluşturacağı bir yıl olacaktı: Crouching Tiger, Hidden Dragon. Film bütün 4 dalda oskarın sahibi olarak büyük sükse yaptı.
2001’de Clive Owen’lı oyuncu kadrosuyla Chosen ve 2003’te ilk büyük bütçeli filmi Hulk için kolları sıvayan Lee, önceki filmlerinin başarısına paralel bir sonuç alamadı. Bunun üstüne erken yaşta emekli olacağını ifade eden Lee’yi babası yeni filmler çekmesi için destekledi.
Yeni filminin düşük bütçeli ve bağımsız bir yapım olmasını isteyen Lee, Annie Proulx’ın Pulitzer Ödülleri’nde finale kalan kısa hikayesi Brokeback Mountain’ı beyaz perdeye uyarlamaya karar verdi. İki erkek arasındaki aşkı konu bölge üretim anlaşmazlığa neden olan bir gündem yarattı fakat Lee, 3 dalda oskarın sahibi oldu ve film uluslararası bir başarı kazandı. Yönetmen halen post prodüksiyon aşamasındaki son filmi Lust ile ilgili olarak çalışmalarını sürdürmektedir.
