Ahmet Ertegün
Ahmet Ertegün Biyografisi
Ahmet Ertegün, 1923 doğumlu meslek adamı. Atlatic Records’un kurucusu olan Ertegün, dünya müzik piyasasının en önemli isimleri arasında gösteriliyor.
Ahmet Ertegün, 1923 yılında diplomat Mehmet Münir Ertegün ve Hayrunisa Rüstem’in ikinci oğulları olarak, istanbul’da dünyaya geldi. Her türlü müzik aletini çalabilen, yetenekli bir bayan olan annesi bununla beraber iyi bir dansçıydı. İsviçre, Paris ve İngiltere’de görevlerde bulunan babasının, Ertegün 12 yaşındayken Washington’a Türkiye Büyükelçisi olarak atanmasıyla Amerika’ya taşındılar.
14 yaşındayken annesi ona Cootie Williams’ın enstrümantel ‘West End Blues’ albümünü ve onu çalabileceği bir makina aldı. Ertegün müzik çalarken kendi yazdığı sözleri mikrofona okuyordu ve abisi Nasuhi Ertegün (26 kasım1917– 15 nisan 1989) ile birlikte odalarında sevdikleri ma dalıyorlardı. İki kardeş kısa süre daha sonra Duke Ellington, Lena Horne ve Jelly Roll Morton gibi sanatçılarla ile arkadaşlık kurdu.
1944’de babası vefat etti ve önce Arlington Milli Mezarlığı’na (Arlington National Cemetery) gömüldü, 2. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden daha sonra ise türkiye’ye getirildi. Kısa süre daha sonra ailesi Türkiye’ye dönmesine rağmen Ertegün ve abisi Amerika’da kaldılar. Georgetown Üniversitesi‘nde okuduğu sırada aile üyelerinin teklif ettiği işleri de redderek kasetçilik işine atıldı. Mezuniyetinden sonradan, Quality Radio Repair Shop ( sonraki adıyla Waxie Maxie) adındaki aynı zamanda kaset satışı da yapan bir radyo tamir dükkanının sahibi, Max Silverman’la tanıştı. Bir süre sonra radyo programı yapmaya başlayan Silverman’ın programına, yeni sanatçılar çıkıyor ve kasetleri yayınlanıyordu. Silverman’la arkadaş olan Ertegün, bu sayede ayrıca onlarla tanıştı keza de dinleyicilerin kimlerin müziklerini neden satın aldıklarını anladı.
1946’da Silverman’ın desteğiyle, diş hekimi arkadaşı Herb Abramson’la birlikte, gospel müzik için Jubilee ve jazz, R&B için Quality etiketleriyle, kendi plak şirketlerini kurdular. Satmayan birkaç kaset kaydettikten daha sonra Silverman’ın parasal desteğini geri çekmesi üstüne, şirketin devamı için Abramson, Jubilee etiketini 2.500 dolara sattı. Babasının arkadaşlarından hiçbirini ikna edemeyen Ertegün ise en sonunda aile dişçileri Dr. Vahdi Değişmez’ten istekte bulundu. Evini ipotekleyen Değişmez’in 10.000 dolar koymasıyla Pacific Jazz isimli şirketten esinlenerek ismi konulan Atlantic Records, eylül 1947’de New York’da resmileşmiş oldu. İlk olarak 21 kasım 1947’de Harlemaires’in ‘The Rose of the Rio Grande’ albümü kaydedildi. Nisan 1949’da Atlantic Records’un birincil büyük hiti, Stick McGhee‘nin ‘Drinkin’ Wine Sop-Dee-O-Dee’ şarkısı oldu. 1955’de Atlantic Records, Elvis Presley’nin kontratı için Albay Tom Parker’a 25,000 dolar teklif etti fakat sözleşme RCA’a satıldı.
50’lerde John Coltrane, Charles Mingus, Ornette Coleman, The Modern Jazz Quartet, Ray Charles, The Drifters, Bobby Darin ve Roberta Flack’e, 60’larda Aretha Franklin ve Wilson Pickett’a, 70’lerde Dr. John ve Dire Straits’e kasetler yapan Ertegün, Led Zeppelin, John Coltrane, Genesis, Cream, Rolling Stones, Yes, INXS, AC/DC, Otis Redding, Foreigner ve nicelerini üne kavuşturdu.
Daha önce 3 Grammy Ödülü kazanmış olan Ahmet Ertegün, 2006 Grammy Ödül Töreni’nde müzik dünyasına büyük emeği geçen kişiler için ilk olarak verilmeye başlanan, Iftihar Ödülü‘ne bedel görüldü. Ertegün, ödülünü alırken tek bir cümle kurdu:
Bana bu imkanı tanıyan Amerika’ya, ve sevgili öz vatanım Türkiye’ye teşekkür ederim.
Ahmet Ertegün, Ray Charles’ı anlatan Ray adlı filmde Curtis Armstrong, ‘Beyond the Sea’ adlı Bobby Darin’i anlatan filmde ise Tayfun Bademsoy göre canlandırıldı.
Rolling Stones konserinde kafasını çarpması sonrası 29 ekim 2006‘da hastaneye kaldırılan Ertegün, 14 Aralık 2006’da hayatını kaybetti.
Atlantic plak şirketini kurmamızın sebebi müziklerini beğendiğimiz birkaç şarkıcı ile kontrat imzalamak ve satın elde etmek isteyeceğimiz albümlerini çıkartmaktı. Açıkcası asla çok eğlenceli birşeyler yaparak para kazanabileceğimi düşünmedim. Yanılmış olduğum için fazla mutluyum.
Ertegün bununla birlikte Rock and Roll Hall of Fame Müzesi‘nin de kurucusu ve müzenin esas salonu, Ahmet Ertegün’ün adını taşıyor.
