Walt Whitman

Walt Whitman Biyografisi

1819-1892 yılları arasında yaşamış olan, Amerikan edebiyatının gerçek manada milletlerarası üne kavuşmuş ilk şairidir.

Walt Whitman, 31 Mayıs 1819 tarihinde West Hills, New York, ABD’de doğmuştur. Ailesi çiftçiydi. Marangoz olan babası Walter Whitman’ın, Long Island’da çiftlik kurma hevesi başarısızlıkla sonuçlanınca dört yaşındayken New York’un Brooklyn semtine taşındılar. Nitelikli bir eğitim alma şansı bulamadı oysa entelektüel konulara, siyasete ve edebiyata tekrar tekrar özel bir ilgisi oldu.

11 yaşından sonra 1830 yılında bir matbaada çalışırken dizgiciliği öğrendi. Kendini yetiştiren okumalarla doğa vergisi şiir-yazı yeteneğini besleyip desteklemek olanaklarını buldu. Küçük bir taşra gazetesi olan “Long Islander”de 1838-1839 yılları aralarında yazı ve idare işlerini üstlendi. Yine benzer kasabada 5 yıl öğretmenlik yaptı. Brooklyn’de yayımlanan daha etkin bir gazete olan “Daily Eagle” de yazan oldu, kısa sürede de 1846-1848 yılları aralarında yönetimini üstlendi. Walt Whitman, bu yıllarda William Shakespeare‘in oyunlarından tatlar almaya, İtalyan operalarını izlemeye, güzelliklere düşkün özgürce bir hayat sürmeye başlayabildi. Kendini yetiştirmede yararlandığı kaynakları buldu: Tanrısal Kitap, Homeros, Dante Alighieri, Ossian, Walter Scott, Johann Wolfgang von Goethe, Thomas Carlyle, Ralph Waldo Emerson vb.

Walt Whitman, manâsız zamanlarında aralıksız olarak okuyordu, bununla birlikte tutkulu bir tiyatro ve opera düşkünüydü. Hem, hiç dur durak bilmeden, Manhattan ve Brooklyn sokaklarında yürür, genç erkeklerle tanışır ve isimlerini ve özelliklerini büyük bir titizlikle defterine geçirir, katalog hazırlardı. Benzer defterlere başka gözlemlerini de yazıyordu. Bunlar ağır ağır bir şiir kitabı halini aldı. Kitap 1855’te, Leaves of Grass (Çimen Yaprakları) olarak yayımlandı. Yaşamının geri kalan bölümünü ise, bu eseri, son versiyonu 1892’de yayımlanana kadar, baştan kontrol etmek ve sekizinci baskıya kadar genişletmekle geçirdi.

Gazete yazılarıyla köleliğe karşıt, emekçi haklarından yanlamasına, bağımsızlık savaşçısı, yoksullara yalan, insanca koşulların özleminde ülkücü bir çizgi izledi. Kısa zaman New Orleans’ta Daily Crescent’de çalıştı. 3 ay sonradan New York’a dönünce Brooklyn’de köleliğe aleyhinde savaşanları gazetesi Freeman’da çalışmaya başladı. 1848 yılında Buffalo’da toplanan köleliğe karşısında bir kongreye Brooklyn delegesi olarak katıldı. Yaşamı yazı yetiştirmekle, geçim parasını babasının marangozluk işine destek etmekle (1851-1854), birincil şiirlerini yayımlatmakla (New York Tribune, 1854), köleliğe karşısında direnenlerin gazetesi Freeman’a gönüllü hizmetle geçti.

Sonunda ilk şiir derlemesini bastırdı: Leaves of Grass (Çimen Yaprakları 1855) . Bu kitap okurun ilgisini çekmeyince birincil basımında yalnızca 94 sayfa olan kitabını, yeni ve benzersiz eklemelerle 384 sayfaya çıkartarak ertesi sene benzer adla tekrar yayımlattı (1856).

Walt Whitman’ın ilham kaynağı, büyük bir hayranı olduğu transandantalist akımın öncüsü ABD‘li şair ve yazar Ralph Waldo Emerson‘dur. Amerikan İç Savaşı‘na değin Brooklyn‘de ve Washington DC‘de yaşadı.

Amerikan İç Savaşı’nda 1862-1864 yıllarında yaşı geçtiği için cephede değil Washington DC’deki ordu hastanelerinde hastabakıcı olarak çalışarak yurduna hizmet etti. İnsan acılarını gözlemekten gelen kalp burkuntusuyla savaş şiirleri yazdı: Drum Taps (Trampet Sesleri) 1865. Bu küçük kitaptaki savaş acısıyla barışma özlemlerini dile getiren ürünleri de esas kitabının 4. basımına ayrı bir birim olarak ekledi (1867).

1865 yılında Savaşın bitişiyle Başkan Abraham Lincoln’ün suikast sonucu öldürülmesi üzerine vefat yası birlikte geldi, Washington’da İçişleri Bakanlığının Kızılderililerle ilgili bölümünde bir memurluğa geçtiyse de altı ay sonra, Whitman’ın şiirlerini okuyan ve açık saçık bulan İçişleri Sekreteri James Harlan göre işine son verildi. Yandaşlarının desteğiyle bu kez Adalet Bakanlığında 1864-1874 yıllarında minik bir tahsis aldı.

1873 yılında inme indi ve sanki felçli kalmasına sebep oldu. İşini bırakıp erkek kardeşinin evine, New Jersey, Camden’a yerleşti. Ölümüne dek da oradan ayrılmadı.

Walt Whitman, ABD’nin kuruluş ilkelerine tabi ve onları ileri taşımak isteyen bir okumuş olarak, demokrasi, eşitlik, köleliğin kaldırılması gibi evrensel temalar üzerine yapılan tartışmalara katkıda bulundu. Bu fikirlerini ayrı makalelerde dile getirdi. Fikirlerinin onda yarattığı coşkuyu ve Amerikan İç Savaşı’nın düşün dünyasında yarattığı etkileri şiire dökerek Çimen Yaprakları’nı kaleme aldı. Yazıldığı dönemde olumsuz eleştiriler bölge ve hatta yazınsal bir yapıt olarak kabul görmeyen Çimen Yaprakları, Amerikan edebiyatının öncü ve en manâlı eserlerinden biri olarak tarihe geçti.

Şiirlerinde, kimi süre adını kullanarak kendinden söz etti. Whitman, kendi yaşamının, genel insanlık durumunun ve yeni Amerikan uygarlığının bir dışavurumu olduğunu söyledi. Şiirlerinde insan vücudunun güzelliğini, sağlıklılığı ve cinselliği anlattı. “Leaves of Grass” adlı yapıtıyla Amerikan edebiyatının devrimci sanatçıları arasına giren Whitman, Batı dünyasındaki demokratikleşme eğiliminin ve sokaktaki adamın temsilcisi olarak tanındı. “Democratic Vistas” (Demokratik Dış Görünüş, 1871) adlı düzyazı yapıtında, savaş sonrası dönemde çoğalan toplumsal kabalıktan yakındı.

Walt Whitman, 26 Mart 1892 tarihinde Camden, New Jersey, ABD’de 73 yaşında ölmüştür.

Eserleri:
1852 – Jack Engle’in İbretlik Yaşam Hikayesi
1855 – Leaves of Grass (Çimen Yaprakları)
1865 – Drum Taps (Trampet Sesleri)

Düz yazı:
1871 – Demokratik Görünümler
1875 – Savaş Notları

Walt Whitman sözleri :
– Adalet kanunlarda bulunmaz. O ruhumuzun içerisindedir.
– Esas savaş katiyen kitaplarda yer almaz
– Kendinizden daha yüce olan bir tanrı yoktur
– Hayvanlara uzun uzun bakıyorum da, hiçbiri kendi tarzında birinin önünde diz çökmüyor.
– En dirençli şeyler bireysel özelliklerdir.
– Düşmanlarımı hakettiğimden şüphem yok ta, dostlarımı hakettiğimi sanmıyorum.
– Hayvanlara uzun uzun bakıyorum da ben de onlar gibi hayvanlaşıp yaşayabilirim diyorum, hepsi kendi aleminde o kadar kolaylık içinde… hallerinden sızlanmazlar, kan ter dökmemekteler, karanlıkta gözleri açık uzanmıyorlar ve ağlamıyorlar günahlarına, tanrıya olan borçlarını konuşup midemi bulandırmıyorlar, hepsi memnun, hiçbirinin mülk, manat hırsıyla gözü dönmüş değildir, hiçbiri ne öbürünün ne de binlerce yıl önce yaşayan kendi tarzında birinin önünde diz çökmüyor, hiçbiri dünyanın ne en mutsuzu, ne de en saygıdeğer değeridir.
– Ah siz yüreğinde karanlık bir noktası olmayan ve kafası hiç karışmayan halk, çelişkisiz ve gölgesiz hayatlarınızla ne dek can sıkıcı ve ne kadar ‘az’sınız.
– Bence bir ot yaprağı da yıldızların yörünge yolculuklarından altında kalmaz.