Tomris Uyar
Tomris Uyar Biyografisi
Yazar, çevirmen
Tomris Uyar, 15 Mart 1941 tarihinde istanbul’da hukukçu Celile Hanım ile hukukçu ve yazar Ali Fuad Gedik’in kızı olarak doğmuştur. 1952 yılında Taksim’deki Yeni Kolej’in ilkokul kısmından mezun oldu. Ortaokulu İngiliz High School’da okuyarak 1957 yılında bitirdi. Liseyi Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde 1961 yılında bitirdi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü’nünden 1963 yılında mezun oldu.
Hale Tamer ile birlikte Cemal Süreya’nın çıkardığı Papirüs dergisinin çıkarılmasında katkıda bulundu. Bir ara Boğaziçi Üniversitesi’nde karşılaştırmalı edebiyat dersleri verdi. Kurucu üyesi olduğu (TYS) Türkiye Yazarlar Sendikasından daha sonra istifa etti; PEN Yazarlar Derneği üyesi idi.
1970 yılından sonradan artan yeni Türk öykücülüğünün önde gelen isimleri aralarında yer aldı.
Tomris Uyar’ın test, tenkit ve kitap tanıtma yazıları Yeni Dergi, Soyut, Varlık gibi dönemin başlıca dergilerinde yayımlandı.
İlk çevirisi (“Şekerden Bebek”, Tagore’dan 1962’de Varlık’ta, ilk öyküsü (“Kristin”) Mart 1965’te Türk Dili’nde çıktı. Hikaye, test, tenkit, günlük ve çevirileri Varlık, Dost, Papirüs, Yeni Dergi, Soyut, Yeni Edebiyat, Yeni Düşün, Ziyafet, Gergedan, Argos, Adam Öykü gibi esas dergilerde yayımlandı; özellüs’te yayımladığı ürünleriyle adını duyurdu.
Öyküde “yoğunluk, samimiyet ve sahicilik” olması gerektiğini savunan Uyar, ilk kitabı İpek ve Bakır’daki öykülerinde ufak kent soylu kökenli insanların yaşama biçimleri üstüne yoğunlaştı.
1980 ardından yayımlanan Gece Gezen Kızlar, “Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler”, “Kırmızı Şapkalı Kız”, “Fareli Köyün Kavalcısı”, “Uyuyan Hoş” vb. gibi evrensel masalların günümüze yansıması ve dokuz eski masaldan dokuz yeni öykü yaratmanın en ilginç örneklerinden kabul edildi. Yaza Gezi’taki öykülerde ise genelde insanlara öğretilen basmakalıp layık yargılarının gözden geçirilmesi, kişinin kendine veya yaşadığı yere dönüşü gibi bir değişiklik dönüş yolculuğu vardır.
Öykücülüğü ile Türk edebiyatında özel bir yer edinmiş olan Tomris Uyar, çağdaş dünya edebiyatından yaptığı çevirilerle de Türk edebiyatına katkılarda bulunmuştur. Bir öyküsü “Sarmaşık Gülleri” adıyla senarist Safa Önal göre televizyona uyarlandı. Öyküleri İngilizce, Almanca, Fransızca, Lehçe, Rusçaya çevrilerek dağıtılmış antolojilerde yer aldı.
60’ı aşkın çevirisi kitaplaşan Uyar’ın günlükleri, “Gündökümü” genel başlığı aşağıda, yayımlandı.
Tomris Uyar çok genç iken kolejden tanıştığı gazeteci şair Işık Halkası Tamer ile evlendi. Kızları Ekin’in birkaç aylıkken bir kaza sonucu boğulduktan daha sonra 1963 yılında boşandılar.
Ardından yazan ve şair Cemal Süreya ile aşk yaşadı. Cemal Süreya en hoş aşk şiirlerini onun için yazdı:
”Ay ışığında oturduk/ Bileğinden öptüm seni / Sonradan ayakta öptüm / Dudağından öptüm seni / Kapı aralığında öptüm / Soluğundan öptüm seni / Bahçede çocuklar vardı / Çocuğundan öptüm seni /Evime götürdüm yatağımda / Kasığından öptüm seni.
Üç yıl sürdü aşkları. 1966 yılında ayrıldılar lakin dostlukları defalarca baki kaldı. Her ikisi de yaşadıklarını katiyen anlatmadı. Cemal Süreya’dan terketmek üzereyken Turgut Uyar ile tanıştı. Tomris Uyar’a ayrıca şair Edip Cansever de aşıktı, lakin Tomris ona bir dost ve değerli bir şair gözüyle bakmaktaydı.
Tomris Uyar, 1967 yılında şair Turgut Uyar ile evlendi. 1985 yılında eşi ölüm edene değin da evli kaldılar. Hayri Turgut Uyar (d.1969) adında bir oğlu vardır.
Tomris Uyar, 4 Temmuz 2003 tarihinde İstanbul’da kanser sebebiyle 62 yaşında öldü.
Ödülleri :
Evrenin Yapısı ile (Lucretius; Turgut Uyar ile), 1975 TDK Çeviri Ödülü;
“Hiawata” ile Avni Dilligil Tiyatro Tercüme Ödülü;
Yürekte Bukağı ile 1980 Sait Faik Hikâye Armağanı;
Yaza Gezi ile 1987 Sait Faik Hikâye Armağanı;
Murathan Mungan ve Nedim Gürsel ile birlikte kendisine bahşedilen 1987 Haldun Taner Hikâye Ödülü’nü de ödüle katılmadığı gerekçesiyle kabul etmedi.
Kitapları :
1971 – İpek ve Bakır
1973 – Ödeşmeler
1975 – Diz boyu Papatyalar
1979 – Yürekte Bukağı – Sait Faik Hikâye Armağanı
1981 – Yaz Düşleri/Hayal Kışları
1983 – Gece gezen Kızlar
1985 – Rus Ruleti- Dön Geri Bak
1986 – Yaza Gezi – Sait Faik Hikâye Armağanı
1990 – Sekizinci Günah
1992 – Otuzların Kadını
1997 – Aramızdaki Şey
