Toni Morrison
Toni Morrison Biyografisi
Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazan, yazdıklarıyla Afrikalı Amerikalı insanın yaşamını anlatan Toni Morrison Amerikan romancılığının en önde gelen temsilcilerinden biri sayılmaktadır.
Toni Morrison, 18 Şubat 1931 tarihinde ABD, Ohio’da Lorain ilçesinde İşçi bir ailenin dört çocuğun ikincisi olarak doğmuştur. Annesi Ramah (née Willis) ve babası George Wofford’dır. Lorain Lisesinde okudu. Esas adı Chloe Anthony Wofford olup, 1949 yılında Howard Üniversitesi’nde lisans eğitimi yaparken, kolay telaffuz edilmesi için ismini Toni’ye çevirmiştir. 1955 yılında Cornell Üniversitesi’nde yüksek lisansı yaptıktan sonradan Texas, Houston’daki Teksas Southern University‘de iki yıl zaman ile öğretmenliğe başladı. 1957 yılında ise Washington’a doçent olarak gitti. Washington‘da Howard Üniversitesi’nde yedi yıl her tarafında İngilizce öğretmenliği yaptı.
Toni Morrison, çocukluğunda ve gençliğinde çoğunlukla Jane Austen ve Lev Tolstoy kitapları okudu.
1957 yılında Washington’da Harold Morrison evlenip 1964 yılında boşandıktan daha sonra doğduğu yer olan Ohio’da Lorain ilçesine taşındı. Kısa süre sonra Toni Morrison, 1964 yılında New York‘ta Random yayınevinde editörlük yapmaya başladı. 1985 yılına değin benzer işi sürdürdü. Burada daha çok siyahların edebiyatından sorumluluk sahibi oldu. Edebiyatla yakından ilgilendiği bu yıllarda bir yana da İnsan Hakları Hareketi’nde etkin bir rol üstlendi.
Toni Morrison, başlıca mücadele alanı olarak sanat ve edebiyatta beyazların emir ettiği değerlere alt olmayarak siyah edebiyatını ve estetiğini oluşturmayı seçti. Öğretmenlik yıllarında yazdığı kısa öyküleri bir kez daha gözden geçirerek üstünde düzeltmeler yaρan Toni Morrison, bu nedenle ilk romanı En Mavi Gözler’i oluşturdu. Bu roman annesinin sevgisini kazanabilmek için herşeyden önce mavi gözlere ve sarı saçlara sahip olmayı dileyen Pecola Breedlove adlı siyah kızın kaderini anlatmaktadır.
Ancak Pecola’nın annesinin sevgisi tümüyle yanlarında çalıştığı beyaz ailenin kızına yönelmiş gibi görünmektedir. Genç kız üstelik babası tarafından tecavüze uğrayınca hamile kalır ve bebeğini doğururken aklını yitirir. Yazan bu romanında beyazların saptadıkları güzellik ölçütlerine ve bir kadının bedel ölçütü olarak dış görünüşe asalet etmesine aleyhinde kazanç.
1983’de Albany New York State Üniversitesine atanan yazan, yeni yetişmekte olan yazarlara altı sene boyunca ders verdi. Öğretim elemanlığı yaptığı yıllarda Sethe adında esir kadının öyküsünü anlattığı Sevgili adlı romanı yayınlandı.
1987 yılında yazdığı Sevgili (Beloved) adlı romanıyla 1988 yılında Pulitzer Ödülü’nü kazandı. 1993 yılında tüm yapıtları için Nobel Edebiyat Ödülü‘nü kazandı.
Toni Morrison, 1957 yılında Washington DC‘de Jamaikalı mimar Harold Morrison ile evlendi. Slade Morrison, Harold Ford Morrison adlarında 2 oğlu oldu. 1964 yılında boşandı. Oğlu Slade Morrison 22 Aralık 2010 tarihinde Pankreas kanserden öldü.
1989 yılında edebiyat bilimleri Profesörü olarak New York‘ta Princeton Üniversitesi‘ne geçen Toni Morrison, üç sene daha sonra yayınlanan Jazz adlı romanında 20’li ve 30’lu yıllarda Harlem‘de yaşanan siyahların panoramasını ςizdi. 2006 yılında Princeton Üniversitesi‘nden emekli oldu.
Siyah halkın dili olan Toni Morrison, 1993 yılında Nobel Edebiyat Ödülü‘nü alan ilk Afro-Amerikalı yazan oldu.
Beloved adlı romanı, 1998 yılında yönetmen Jonathan Demme tarafından benzer isimle filme çekildi. Filmde Oprah Winfrey, Thandie Newton, Danny Glover, Kimberly Elise, Jude Ciccolella gibi oyuncular oynamıştır.
2005 yılında yeni bir opera olan Margaret Garner için libretto yazdı. Toni Morrison’a 2005 yılında Oxford Üniversitesi tarafından Fahri Doktora verildi. 2011 yılında Morrison, Rutgers Üniversitesi‘nden Fahri Hekim derecesini aldı.
29 Mayıs 2012 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama göre Özgürlük Madalyası ile ödüllendirildi.
2016 yılında American Fiction’da PEN / Saul Bellow Başarı Ödülü’nüne değerinde görüldü.
Toni Morrison, 5 Ağustos 2019 tarihinde Montefiore Medical Center Moses Division, New York, ABD‘de 88 yaşında öldü.
Kitapları:
Roman:
1970 – The Bluest Eye (En Mavi Göz)
1973 – Sula
1977 – Song of Solomon (Solomon’un şarkısı)
1981 – Tar Baby (Zift Bebek)
1987 – Beloved (Sevgili)
1992 – Jazz (Caz)
1993 – Cennet
1996 – Slave Narratives (Esaret Öyküleri)
2003 – Love (Aşk
2004 – Remember: The Journey to School Integration (Unutmayın: Okul Bütünleşmesine Seyahat)
2008 – Acınacak Şey
2015 – God Help the Child (Tanrı Çocuğu Korusun)
Tiyatro Oyunu :
1985 – Dreaming Emmett
