Nurullah Berk
Nurullah Berk Biyografisi
Türkiye’ de geometrik-figüratif yapımcılığın (konstruktivizim) birincil temsilcilerinden biridir.
Nurullah Berk, 22 Mart 1906 tarihinde İstanbul da doğmuştur.
İlkokulu Heybeliada’da, ortaokulu Nişantaşı’nda okudu. Galatasaray Lisesi’ni 1924 yılında bitirdikten sonra, Sanayii Nefise mektebine girdi. Burada Hikmet Onat ve İbrahim Çallı atölyelerinde öğrenim görerek mezun oldu.
daha sonra Paris‘e giderek, Paris Hoş Sanatlar Yüksek Okulunda Ernest Lourent‘in öğrencisi olmuştur. 1928‘de öğrenimini tamamlayarak Türkiye‘ye döndü ve bir grup arkadaşıyla “Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği”nin kurucuları arasında yer aldı. 1933 yılında bitmiş Paris‘e gitti. Burada Lhote ve Leger atölyelerine devam ederken bu sanatçıların resimde savundukları desen, kütle ve hacim yaratma anlayışlarını benimsemiş, Türkiye de empresyonist Çallı Kuşağının değil ettiğini düşündüğü bu anlayışları, Türk resmine baştan getirmeyi planlamıştır. Yılsonunda geri döndü ve benzer yıl 1933’de Abidin Dino, Elif Naci, Akıllı Faik İzer, Cemal Toiu ve Zühtü Mürüdoğlu ile birlikte “Türkiye’ye baskın empresyonist tutuma aleyhinde, biçim olarak Batı’ daki modern akımlara paralel kübist ve yapımcı teknik” şeklinde tanım edilen yeni bir anlayışın öncülüğünü yaptı.
Sanatın ne olduğunu insanlara anlatmayı, insanları sanat adına bilinçlendirmeyi amaçlayan grubun adını Fikret ADİL koyar ve kurulan dördüncü grup olduğu için D grubu adını alır. Grup 1947 de dağıldı. Bu dönemde yaptığı resimlerinde tamamen çizgisellik ve iki boyutluluk dikkati çekmektedir. 1950’lerin sonunda Berk, Türk resminde bir Doğu-Batı birleşiminin gerekliliğini savunmuştur.
1939’da İstanbul Hoş Sanatlar Akademisinde öğrenim üyesi oldu. 1962’de de İstanbul Resim ve Heykel Müzesi müdürlüğüne getirildi.
1939’dan 1968’e dek Türk plastik sanatlarının kurumsallaşması yolunda yoğun mücadele göstermiştir.
Yurtiçi ve yurtdışında birçok resim sergisi açtı.
Nurullah Berk, UNESCO’ya alt “Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Türkiye Komitesi”ni Suut Kemal Yetkinle birlikte kurmuş, Paris, Moskova, Bükreş, Leningrad ve Brüksel sergilerinde komiserlik yapmıştır.
Nurullah Berk, Türk Resminin Batı resmi ile kurduğu ilişkide kayda değer yer miktar. Resimlerinin fazla eleştirilmesi, bir de kendisinin bile, “üçüncü sınıf artist ve yazar” olduğunu ileri sürmesi, onun önemini azaltmaz. Toplumlardaki yeni oluşumlarda ilklerin işi her zaman zordur. Nurullah Berk belki bu anlamda birincil değildir ama, çağdaş sanattaki yeni anlayışlara bacak uydurma ricası ile ilklerin içinde yer alır.
Yapıtları İstanbul, Ankara, İzmir Fotoğraf Ve Heykel Müzelerinde, Bursa ve kimi Anadolu sanat Galerilerinde, Bükreş Üniversitesi’nde, Paris Türkiye Büyükelçiliği’nde, Amerika’da Minesota, St. Paul Sanat Galerisi’nde, Türkiye ve tanıdık olmayan ülkelerde özel koleksiyonlardadır.
Nurullah Berk, Nazım Hikmet‘in dayısının kızı Münevver (Andaç) hanım ile evlendi, sonradan boşandılar. Renan (Genim) adında bir kız çocukları vardır. Nurullah Berk, daha sonra Efser Bayan ile evlendi. Fatoş adında bir kızı oldu.
Nurullah Berk, 9 Ocak 1982 tarihinde İstanbul’da öldü.
Ödülleri :
1947 – Ahmet Çanaklı Ödülü
1966 – 28. Devlet Fotoğraf ve Heykel Sergisi birincilik ödülü
1975 – DYO Ödülü Fotoğraf Yarışması 1.ciliği.
En tanınmış eserleri:
İskambil Kağıtlı Natürmort
Nargile İçen Adam (İstanbul Resim Heykel Müzesinde) Ütü Yapan Kadın (Tiglat Sanat Galerisi özel koleksiyonu)
Gergef İşleyen Bayan(İstanbul Resim Heykel Müzesinde) Çömlekçi (İstanbul Resim Heykel Müzesinde)
Kuşlar
Dikenler
Kitapları :
1932 – Çağdaş sanat
1933 – Leonardo da Vinci
1937 – Türk heykeltıraşları
1943 – Türkiye ‘de fotoğraf
1950 – La Peinture Turque (Türk Devlete Ait)
1951 – Belliniler
1957 – Türkiye’de Resim ve Heykel
1964 – Fotoğraf bilgisi
1968 – Sandro Botticelli, Polo Ucello, Piero della Francesca
1972 – Fotoğraf ve Heykel Müzesi
1973 – Elli Yılda Türk Devlete Ait ve Heykeli(H.Gezer ile)
1977 – Fikret Mualla, Türk Resminde İstanbul
