Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci Biyografisi
Mükemelliğin ve insan zekasının en son noktasının gelmiş geçmiş en büyük temsilcisi, çok yölü ressam,yüzyıllara damgasını vuran mucit, heykeltraş, mimar, mühendis, İtalyan Rönesansının en büyük ressamı…
İtalyan Rönesansının ve hümanizmin eolan Leonardo Da Vinci, 1452 yılında ailesinin adını aldığı Vinci kasabasında doğdu. Babası avukat Ser Piero Antonio da Vinci, Leonardo’nun annesi soylu bir aileden gelmediği için onunla evlenemedi ve Leonardo evlilik dışı doğdu. Annesi Catarina sonradan başka bir erkekle evlendiği için Leonardo babasının evinde yetiştirildi.
Leonardo, birincil öğrenim yıllarında aritmetik ve geometride öğretmenlerini sorduğu sorularla şaşırtacak dek tez ilerledi. Belirgin zekası ve yetenekleri fazla minik yaşlarda bile uyarı çekiyordu. Müzikle de ilgileniyor ve epeyce iyi bir şekilde lut çalıyordu. Ama çocukluk yıllarında en gözde meşguliyet resimdi. Babası bu yeteneği farkedince, onu Flosansa‘nın en manâlı atölyelerinden birinin başında olan ve aslen bir kuyumcu ustası olan Andrea del Verroccio‘nun eğitimine verdi. Burada Botticelli, Perugino, Lorenzo di Credi, Francesco di Simone, Botticini ve Biagio d’Antonio ile birlikte son derece ayrıntılı bir sanat eğitimi aldı. Leonardo,1469 ile 1476 yılları aralarında devam ettiği alışılmışın dışında bir eğitim veren ‘politeknik labarutuvarından’ çizim , mimari ve heykelin yanı sıra optik, bitkibilimsel ve müzik alanlarında da temel bilgiler edindi. (Leonardo’nun ünlü Arno Manzarası, Falcı Kralların Tapınması ve Aziz Hieronymus eskizi ile birkaç resim bu döneme aittir.) Veroccio’nun ”İsa’nın Vaftiz Edilmesi” tablosundaki meleklerden birinini Leonardo’ya ait olduğu düşünülmektedir.
1472 yılının Haziran ayında adı Floransa’lı ressamlar loncasının defterine egemen bir usta olarak Lyonardo di Ser Piero da Vinci diye geçti. 1482 yılına değin ünlü ve varlıklı bir koruyucusu olmadan bağımsız olarak çalıştı. Sadece kendi seçtiği fotoğraf ve heykel konularını çalıştı hem örneklerini doğadan bölge ilk usta oldu. Eski fotoğraf anlayışının biçim ve renk çalışmalarından oldukça ileri gitgide artarak ışık ve gölge etkilerinin ilk farkına varan usta da o oldu. Rengin perspektifle değişkenliğini irdeledi. Lakin ışığın özelliklerini sadece görmekle yetinmedi, bilgiye aleyhinde doymaz merakıyla gözün fiziki yapısını inceledi, optik ve dalga hareketleri üstüne çalıştı. Bununla da yetinmeyen Leonardo, hayvan ve insan bedeninin yapısını inceledi ve adele hareketlerinin kurallarını araştırdı. İlk defa fizyoloji ve botanik’i inceleyerek bu bilimlere de öncülük yaptığını da eklersek onun ne dek fazla yönlü bir zeka olduğu anlaşılması mümkün.
1482 yılında Leonardo, Milano‘ya gitti. O sıralar Milano’yu Ludovico Sforza yönetiyordu. Leonardo ona göz alıcı bir mektup yazarak hizmette bulunmayı öneri etti. Askerlik ve savaş yönetiminde kendi buluşu olan dokuz yeni akıl ileri sürdü ve onuncu fikrini de şöyle özetledi; ”10. Uzlaştırma vaktinde, mimarlıkta, binalar kurmakta ve su yolları yapımında ustalara eriştim. Misket bronz ya da tuğladan heykelbunu mesleğini yerine getiren herhangi bir adamın becerdiği kadar becerebilirim. Keza, babanızın anısını ölümsüzleştirecek bir anıt yapabilirim.”
Leonardo Milano’ya giderken at başı büyüklüğündeki lutunu da yanına götürmüş, Dükün önünde çaldığı vakit tüm müzisyenleri altetmişti. Ayrıca zamanını en iyi ön çalışmasız şiir söyleyicisiydi. Dük bu genç Floransalı ressamın çekiciliğine hemencecik kapıldı ve teklifini kabul etti. Bu Nedenle onun on yedi yıl Milano’eda yaşayıp çalışmasını sağladı.
Dehasını farklı alanlara yönlendirilmiş çalışmalarıyla ortaya koydu. Ludovico da onun kişiliğini sanatı dek iyi değerlendirebilmesini bildi. Leonardo tüm saray ziyafet ve gösterilerinin de başındaydı. Hicivler, alegoriler ve şarkılar yazıyor ve keza kendi görevleriyle de uğraşıyordu. Bu yoğun çalışma temposunu kendine has bir uyuma düzeniyle gerçekleştirebiliyordu. Günün her saatinde yanlızca 15 dakika uyuyarak verimli bir alıştırma sistemi geliştirmişti. 1485 ‘de Milano’da görülen bir salgın, Leonardo’ya şehri bir sağlık düzeniyle yeniden kurma fikrini verdi. Planları hazırladı ve Ludovico’ya sundu. Ertesi sene Milano katedrali için planlar hazırladı. bu arada geometri, gökbilim, enerji ve lut yapımı üstünde çalışıyor, boş zamanlarında da Francesco Sforza‘nın beygir üzerindeki heykelinin modelini hazırlıyordu. Yıllarca süren çalışmanın sonunda 80 metrelik heykeli tamamladı ve Milano’da sergiledi. Fakat bu dev heykelin bronzdan dökümü yapılamamıştı ve altı yıl sonra da Milano Fransızların saldırısına uğradığında okların hedefi oldu ve yıkıldı.
Leonardo Da Vinci , 1494 yılında Lombardiya ovasını boyunca kaplayacak su yolları şebekesinin planlarını hazırladı ve yıldırım ve kasırga üzerine gözlemler yaptı. Sanatçı Leonardo ise ”Madonna” resmini bitirmiş ve aynı sene resimlerinin en ünlüsü ”Son Yemek” tablosuna başlamıştı. Bu resim Santa Maria delle Grazie manastırının duvarına yapılmıştı, fakat tempera boyası sıvaya, sıva da duvara uymamıştı, kısa zamanda parça pı tablo, bozulmuş durumuna rağmen dünyanın en büyük eserlerinden biridir. Rönesansın kusursuzluğa ulaşan ilk baş eseri ve tüm çağların fotoğraf tarihinde en mükemmel kompozisyon diye tanımlanan bu eser, hatasız tekniği ile fakat yaratıcısının esin kaynağıyla doruk ölçüşebilir. Leonardo’nun Milano döneminde aralarında ”Kayaların Bakiresi” adlı tablosunun da olduğu sayısız iç süsleme ve portre çalışması vardır.
Ludovico düklükten çekilince, Leonardo 1499 yılı sonunda Milano’dan ayrılarak Venedik‘e gitti. Venedik’te Düşes Isabella Gonzaga onu son derece iyi karşıladı. Düşesin tebeşirle bir portresini yapan Leonardo, bunu daha sonra bir tablo haline getireceğine söz verdi fakat bilim Leonardo’yu gitgide daha büyük bir güçle kendine çekiyordu ve vaktinin çok büyük bir bölümünü matematiğe ve mühendisliğe ayırıyordu. Leonardo’nun mimari ve askeri mühendisliğe ilgisi, gezilerini ve etkinliklerini de belirlemişti. Savaş makineleri, toplar, taşıma ve abluka gereçlerine dair bilgisini dükalığın düşmesinden sonradan, Cumhuriyetin askeri danışmanı sıfatıyla Venedik’e gittiğinde pratiğe dökme fırsatı buldu. Leonardo askeri mühendis olarak, Brunelleschi, Taccola, Francesco di Gorgio ve Valturio’nun kavramlarını geliştirdi. Ateşli silahların ortaya çıkmasından sonradan karada ve denizde kullanılanılabilecek silahlar tasarladı ve balistik deneylerle bu silahların etkilerini gözler önüne serdi. Leonardo’nun öteki askeri tasarımları arasında fazla namlulu toplar, fırlatma mekanizmaları ve patlayıcılar da sayılabilir. Keza bugün kullandığımız haliyle makasın tasarımcısı da Leonardo’dur.
1500 yılının Nisan ayında Flosansa’ya içten yola çıktı. Şimdi de coğrafyaya ilgi duymaya başlamıştı, Hazar Denizi‘ndeki med ve cezir üstüne araştırmalar yapıyor, yazılar yazıyordu. bununla beraber Arno Nehri’nin kanalize edilmesi için planlar hazırlıyor ve öteki yol ve köprü yapımı projeleri üzerine çalışıyordu. Hatta bu tasarımlarının arasında 1502’de Osmanlı Padişahı II. Bayezid‘e sunduğu ve Haliç için tasarladığı bir köprü de bulunur. Lakin kabul görmedi. -Bu tasarım sonradan 2001 yılında Norveç‘te yapıldı.- Bu dönemde Soderini Leonardo’ya yontması için bir misket blok önerge etti, fakat buna ayıracak zamanı olmadığından teklifi geri çevirdi. Bu mermer daha sonra Leonardo’nun çağdaşı olan Michelangelo‘ya Davut heykelini yapması için verilmiştir.
Michelangelo, Leonardo’yu sevmezdi. Bir gün yolda karşılaştıklarında, Michelangelo ona ” Beygir ressamı! Bir heykeli bile bronza dökemeyip utanç içinde kaldın.” diye bağırdığı söylenti edilir.
1502 yılında Cesare Borgia’nın hizmetine giren Leonardo, bütün orta İtalya’yı baş mühendis sıfatıyla dolaştı ve bu yolculukları esnasında yaptığı hatasız ve ayrıntılı altı harita bugün Windsor Saray Kitaplığı’nda saklanmaktadır. Kısa bir süre sonra Floransa’ya dönen Leonardo, Floransalı bir soylunun sarayının buluşma odası için savaş devlete ait taslağı hazırlamakla görevlendirildi. Leonardo’nun değişiyle hayvanca bir çılgınlık olan bu savaş resmi bütün ressamların hayranlığını ve övgüsünü kazandı. Leonardo’nun Raffaello Santi gibi genç sanatçılar üzerinde bıraktığı etkiler büyük ve daimi oldu. Bu dönemde Leonardo, ünlü devlete ait ”Mona Lisa” üzerinde çalışıyordu. 1506 yılında tamamlanan bu resimdeki bayan portresi, gülümsemesi, garipliği ve anlamının güçlülüğüyle ün salmıştır.
Aynı sene bir kere daha Milano‘ya gitti ve ünü ordan Fransa’ya dek ulaşana kadar orda kaldı. 1514 yılında Fransa kralı I. Fransuva‘nın teklifini kabul ederek Ambois yakınındaki Cloux şatosuna yerleşti. Öldüğü 1519 tarihine kadar da burada yaşadı.
Olağanüstü fotoğraf ve heykellerinden başka anekdot defterlerindeki yazıları ve taslaklarıyla yüzyılların en büyük insanı ve en ulu zekası sıfatını hakeden Leonardo, ta o çağlarda bir uçak taslağı çizmiş, buharın kullanılışını da inceleyip, bir buhar topu ve gemilere çark şemaları da çizmiştir.
Hidrolik biliminin yaratıcısı ve resim çekiminde karanlık odanın bulucusudur. Suyun molekül yapısı, ses ve ışık dalgaları üstüne geniş bilgisi olan Leonardo, çiçek ve filiz yapısı ve düzeni konusunda da çalışan ilk kişidir.
