Kemal Reis

Kemal Reis Biyografisi

II. Bayezid döneminin Türk denizcisi. 2 Ağustos 1492 tarihinde İspanya‘da, Yahudilere dinlerini değiştirmeleri, huysuz takdirde ülkeden ayrılmaları için verilen süre sona erdi. İspanya Yahudilerinin birçok, Kemal Reis’in kadırgalarıyla İstanbul‘a geldi ve Osmanlı Devleti‘nce hoşgörüyle karşılandı.
Kemal Reis’in kardeşi Hacı Ali Mehmed’in oğlu Meşhur Piri Reis’dir. Sultan [II Bayezid Han kadar İstanbul’a çağrılarak donanmaya katılmıştır. 1470-1505 yılları arasında Rodos’a büyük bir akın düzenleyen Kemal Reis, aynı sene İspanya’daki Beni Ahmer Devlet’inin 1493 yılında yıkılmasından sonradan Müslümanlara ve Yahudilere fikir almaz işkence ve zulümlerde yer alan İspanyollardan kurtarabildiklerini İstanbul’a getirmiştir.

Kemal Reis, 1440 yılında Gelibolu’da doğmuştur. Kemal Reis’in başlıca adı Ahmed Kemaleddin olup, babasının adı Karamanlı Ali’dir. 1451 yılında Karaman, Ağrıboz veya Gelibolu’da doğduğu da rivâyet edilmektedir. Kemal Reis denizlerde yetişmiş, ünü tüm Avrupa’ya duyulmuş kahraman bir kumandandır. Gençliğinde Eğriboz sancakbeyinin minik filosunun komutanlığı ile ve yan diğer gemilerle Endülüs’e kadar seferler yapmıştır.

Kemal Reis, gençliğinde İlk olarak 1470 yılında Vezîriâzam Mahmud Paşa ile birlikte bir cefa neferi olarak Eğriboz adası seferine katıldı. Adanın fethinden sonra buraya yerleşti ve azaplar reisliğine getirildi, arkasından donattığı bir kalyata ile Venedik gemilerine, Venedik’e ait kale ve sahillere aleyhinde akınlarda bulunarak korsanlığa başladı.

İspanya’da katliama uğrayan Endülüs müslümanlarının destek isteklerine karşılık almak üzere Osmanlı Devleti hizmetine çağrılan Kemal Reis ve beraberindeki denizciler, II. Bayezid’in hazırlattığı filo ve mühimmatla birlikte 1487 yılında Güneybatı İspanya kıyılarına düzenlediği akınlar sırasında bir İspanyol donanmasını yenilgiye uğratarak Mâleka’yı yağmaladı.

Kuzey Afrika’daki Cerbe, Bicâye ve Bûne’yi üs edindi ve Batı Akdeniz’de başarılı akınlarda bulundu. 1492 yılında Fransa sahillerini ve Balear adalarını vurduktan daha sonra Malta’ya düzenlediği başat sonunda aldığı ganimet ve esirlerle Gelibolu’ya gelerek hediyelerini kapudan Sinan Bey vasıtasıyla padişaha sundu.

Kemal Reis, kendi başına İspanya’daki Müslümanların imdadına koşmuş, buradaki Endülüs Devlet’inin ortadan kalkmasına değin elinden gelen yardımı esirgememiştir. Akdeniz’deki çaba ve çalışmaları, Müslümanlara her zaman yardıma koşması Osmanlı Sultanı II. Bayezid Han’ın onu İstanbul’a çağırmasına sebep olmuştur. Sultan II. Bayezid Han onu devlet hizmetine çağırınca Kemal Reis 1494 yılında gelerek donanmaya katılmıştır.

Devlet hizmetine girdiği yıldan itibaren donanmada düzeltmeler ve yenilikler yapan Kemal Reis 1497 yılında Mekke ve Medine’ye gönderilen vakıf mallarını götüren donanmanın başına getirilmiştir. Kemal Reis gidiş ve dönüşte Venediklilerle yaptığı iki savaşı da kazanmıştır. Gemilere koyduğu o zamana dek görülmeyen uzun menzilli toplardan istifade etmiştir. Dönüş yolunda, Rodos şövalyelerinden Nicolas Centurione ile giriştiği çatışmayı kazandığı gibi onu yakalayarak beş gemi ve yüzlerce esirle birlikte İstanbul’a getirip padişaha ibraz etti.

Temmuz 1499 yılında İnebahtı kuşatması esnasında Kemal Reis’in bu kuşatmadaki vazifesi, Anavarin’e (Navarin) Venedik’in denizyolu ile oluşturacağı yardımı önlemek ve kaleyi karadan muhasara etmiş olan Rumeli beylerbeyi Mustafa Paşa’ya yardımcı olmaktı. Kemal Reis bundan bir ay sonra 28 Ağustos 1499 tarihinde meydana gelen Holomiç, Çamlıca ve İnebahtı Boğazı’ndaki deniz savaşlarında da Venedikliler’e karşı zafer kazandı.

İnebahtı’nın teslim olmasından sonradan ertesi sene Modon, Koron ve Anavarin’in fethinde de manâlı rol oynadı. Ama Venedik’in Anavarin’i geri alması üstüne Kemal Reis, yirmi iki gemiden oluşan filosuyla 1501 yılında başarılı bir harekât gerçekleştirip Anavarin’in her yerde fethine muavin oldu.

Kemal Reis, 1502’de Osmanlı-Venedik barışının sağlanmasındaki rolünden 1511’de ölümüne kadar geçen sürede Ege’deki ticaretin güvenliğini karşılamak ve fevkalâde elçi olarak Memlük Devleti’ne gitmek gibi görevler üstlendi. 1505 yılında Trablusgarp emîrinin destek isteği üstüne Akdeniz’e açılan Kemal Reis, ertesi sene da İspanya’ya aleyhinde Kuzey Afrika’yı ve Endülüs müslümanlarını korumaya çalıştı ve İspanya sahillerine akınlar düzenledi. Kızıldeniz’de ve Hint Okyanusu’nda faaliyetlerini arttıran Portekizliler’e karşı kullanılmak amacıyla Memlükler’e takviye için gönderilen asker, mühimmat ve top yüklü filoyu kumanda ederek Darı’a götüren Kemal Reis aynı zamanda elçilik görevini de üstlendi. 1507’de Kahire’ye gelip beraberinde getirdiği elli top, Süveyş’te donanma inşa edecek ustaları ve top dökümü için gerekli olan bakırı teslim etti. Burada büyük alaka fark etti.

1510 yılında İstanbul’da yer alan Memlük elçisine refakat etmek ve aynı zamanda Memlükler’e takviye götürmek üzere ikinci büyük filonun da kumandası Kemal Reis’e verildi. Sekizi kadırga elde etmek üzere otuz beş gemiden ibaret destek filosu 21 Eylül 1510 tarihinde İskenderiye’ye içten yola çıktı. Ekim 1510 ayında Akdeniz’de Naksos Adası yöresinde bu destek filosu fırtınaya yakalandı, diğer bir takım gemilerle birlikte Kemal Reis’inde bulunduğu geminin de batması sonucu hayatını kaybetti.

Kemal Reis, 1510 yılının sonlarında Akdeniz’de 70 yaşlarında iken ölmüştür.

Zaferleri, yaptığı hizmetleri ile Türk denizciliğinin ünlü kumandanlarından olan Kemal Reis, 17 sene Osmanlı Devleti’ne hizmette bulunmuştur. Onun Osmanlı donanmasına getirdiği en kayda değer buluş gemileri uzun menzilli toplarla donatması olmuştur.