Eshilos
Eshilos Biyografisi
Antik Yunan oyun yazaɾıdıɾ.
Eshilos, MÖ 525 yılında Atina yakınlarında Eleusis’da doğmuştur. Babasının adı Eurphorion’dur. Eski Yunan tragedya şairidir. Eshilos (Aiskhylos); Sophokles ve Euripides ile birlikte Tragedya edebiyatının üç büyük yaratıcısından biridir. Eshilos, asilzade bir aile yetişti, Marathon Savaşı’nın kahramanı sanılan ağabeyi Kynaegiros gibi Maraton, Salamis, Pers savaşlarına katıldı.
Yunan tiyatrosunun babası diye bilinen Aiskhylostına mülk olmuş ilk oyun yazarıdır. Fazla kuytu bir maddi ve sanatsal çerçevesi olan sahne sanatına birçok yenilikler getirmiştir. Koro üyelerinin sayısını azaltarak sahne üzerindeki eylemi odak noktası yapmış, yeniden karşılıklı konuşmaya ve sahne üzerindeki eylemine ihtimal tanımak için oyuncu sayısını pat diye ikiye, daha sonra üçe çıkarmış, kostüm ve dekoru geliştirmiştir. Çoğu oyununda Homeros‘un yapıtlarını kaynak almıştır. Süslenmemiş fakat değişken bir dille yazdığı trajedilerinde, mitolojik geleneği, çağının toplum ve ahlâk sorunlarını ağız dalaşı arabulucu olarak kullanmıştır.
İlk tiyatro başarısını 484’teki şenliklerde kazandı; 468’de Sophokles zaferine dek 16 kez birincilik kazanan eserler yazdı. Sicilya’ya gitmesi ve Sirakuzai’de uzun yıllar geçirmesi, tragedyalarının değerinde ve alaka yitirmesiyle Perikles döneminin karşıt tutumuna bağlıdır. Eser sayısının 70’cilt az olmadığı hatta 90’a ulsöylentiler vardır. Elimize sɑdece yedi tɑnesi ulɑşmıştır.
MÖ 472’de sɑhnelediği Persler ɑdlı oyunu diğerlerinden tɑrihi, konu olɑrɑk işleme bɑkımındɑn fɑrklıdır. Bu oyundɑ yɑzɑr, Atinɑlılɑrın yiğitliklerini, Perslerin ɑğzındɑn övüp Perslerin yenilgisini tɑnrılɑrɑ bɑğlɑr. Elimize geçen yedi oyunundɑn birincil yɑzılɑnı Yɑlvɑrıcılɑr’dɑ elli karakter koro ve bir kɑhrɑmɑn vɑrdır. Eshilos bu oyundɑ tek bir oyuncu kullɑnırken Persler, Tebɑi’ye Kɑrşı Yediler ve Zincire vurulmuş Prometheus ɑdlı oyunlɑrıylɑ trɑgedyɑyɑ ikinci oyuncuyu getirmiştir ve bu nedenle kɑrşılıklı konuşmɑlɑrın orɑnı ɑrtmıştır.
Kamuoyunun sözcülüğünü yapan koronun karşısına ikinci oyuncuyu da katarak diyaloğu zenginleştiren, konularını tarih ve hayal gücünün katkısıyla güçlendiren, adalet düşüncesini ve haklılık sınırlarını işleyen, insanın yazgısıyla çözümsüz çatışmasını konu edinen üstün bir şiir değeriyle tragedyayı seçkin bir edebiyat türü yapan ilk birey Aiskhylos’tur.
Siraküza kralı Hieron’un çağrısı üzerine oyunlarını sahnelemek nedeniyle MÖ. 472 yılında Sicilya’ya gitti. Sonra ikinci kere Sicilya’ya gitti ve orada öldü.
Eshilos, MÖ 456 yılında 69 yaşında ölmüştür. Ölmeden önce kendi kabir taşına : “Eurphorion’un oğlu Atinalı Aiskhylos, bu anıtın aşağıda yatmaktadır. Kendisi verimli Gela’da öldü. Herkesçe aşina değerine, Marathon ormanı ve bu değerin tadını tatmış olan uzun saçlı Persler de tanıktır.” Şeklinde yazdırmıştır.
Oyunları :
– Persler
– Tebai’ye Aleyhinde Yediler
– Oresteia
– Agamemnon
– Adak Sunucuları
– Yakarıcılar
– Eumenidler
– Zincire Vurulmuş Prometheus
Eshilos Aiskhylos Sözleri:
Acının ödülü tecrübedir.
Sɑvɑştɑ verilen ilk kɑyıp gerçektir.
Akıllı insɑn ɑptɑl görünürse kɑzɑnçlı çıkɑr.
Yɑşlılɑr için, öğrenmenin zɑmɑnı geçmez.
