Mahmut Yesari

Mahmut Yesari Biyografisi

1925’te yayınlanan Çoban Yıldızı oyunu onu üne kavuşturmuştur.

Mahmut Yesari, 5 Mayıs 1895 tarihinde İstanbul’da Hattat Yesârîzâde Mustafa İzzet’in oğlu olarak doğmuştur. Hattat Yesârî Mehmed Esad’ın torunu olan Mahmut Yesari, soyadını sol eliyle yazdığı için Yesâri lâkabıyla anılan hattat dedesinden alır. Arapça bir sözcük olan ‘yesar’, ‘sol taraf- sol’ anlamlarına gelmektedir. Mahmud Yesari, İstanbul Lisesini bitirdi. Sanat hayatına daha on beş yaşında iken atılmış, “Gıdık” adlı mizahi bir dergide karikatürlerini yayınlamakla başlamıştır. Yesari’nin lise yıllarındaki hedefi resim eğitimi görmek ve bunun için de yurtdışına gitmektir. Fotoğraf öğrenimi için Avrupa’ya gideceği sırada 1. Dünya Savaşı patlak verir. Bunun üstüne Güzel Sanatlar Akademisinde okudu.

Bu sırada 1. Dünya Savaşı çıktı. Bunun üzerine protez subay olarak askere alındı. Çanakkale Anafartalar cephesinde tahsis aldı. Savaş bitince İstanbul’a döndü. Dönüşünde 1918–1919 yıllarında Diken ve Gıdık dergilerinde karikatürleri bitmiş çıkmaya başladı.

1920’lerde ise oyun yazarlığına yönelmiş yazın hayatına da ilgi göstermeye başlamıştır. Bu alandaki birincil ürünü olan Fidan Zehra adlı oyunu intibak bir eserdir. Oyunlarının birçok Darülbedayi kadar sahnelenmeye başlayınca tiyatro tenkitleri de yazmaya başlamıştır. Gazeteciliğe atıldığı bu yıllarda tiyatro etkinlikleri yapmakta, tiyatro oyunlarını eleştirmekte, dergi de çıkarmaktadır. 1920- 1921 yıllarında yazılarının çıktığı “Yarın” adlı dergidir.

Oyun yazarlığından sonradan hikaye ve roman yazarlığına yönelmeye başlar. İlk öyküleri “Resimli Her şey”, “Yedigün” ve “Yarımay” gibi dergilerde yayımlanır. İlk romanları da gazetelerde yazı dizisi edilmeye başlamıştır. Bu yıllar aralarında telif ve uyarlama oyunlar da yazmayı sürdürmektedir.

Mahmut Yesari, 1923 yılında Refik Ahmet Nuri Sekizinci ve Reşat Nuri Güntekin ile birlikte “Kelebek” adında haftalık espri dergisi çıkardı. Kelebek dergisinde ileride Çulluk, Tipi Dindi ve Su Sinekleri gibi eserlerle oldukça ustalaşacağı bir türün denemesine girişir; birincil romanı Bir Iffet Meselesi’ni yazı dizisi eder. Piyesler yazmaya başladı. daha sonra roman ve hikayeler yazdı. Bunlarda hayattan alınmış sahneler çoktur. Romanları daha romantiktir.

İlk romanının adı Iffet’tur. Tiyatro sahnesine felaket yazmakla girdi, daha sonra komediye yöneldi. Piyeslerinden ekserisi, Darülbedayi tarafından temsil edilmiştir. Günlük gazetelerde edebiyat ve tiyatro alanında kısa tanıtım ve eleştirileri çıktı. Tiyatro uyarlamaları yaptı. Romanlarında sade bir dile ve realist diyaloglara yer verdi.

Hayatının sonuna kadar değişik dergi ve gazetelerde yazı hayatını sürdürdü.

Pak bir Türkçeyle yazılmış olan hikâye kitabı; ‘Yakacık Mektupları’: Çaprazın Romanı, Bir Keçiye Bir Adam, Kahvecinin Derdi, Kür Saatleri, Düğünsüz Köy, Ziyaret Günleri, Akşam Garipliği (“Sabahları iyi, keza çok iyi! Fakat bu saatler değil mu? Bu saatler çok fena!” Bu hikâyeye kalp dayanmaz!), Hasta Arkadaşım, Beklenen Dostlar, Bir Kahkahanın Suçu, Yaşamak Kaygısı isimli on iki kısa hikâyeden; daha açık konuşmak gerekirse, ‘anı-hikâyeden’ oluşuyor.

Pekçok öykü, elliden pozitif piyes ve yirmi beş roman yazdı.

İlk eşinden bir Arif Yesari adında oğlu vardır. İkinci evliliğini yazan Cahit Uçuk ile 40 yaşlarında yaptı, ama 2,5 sene sonra boşandı.

Mahmut Yesari, 16 Ağustos 1945 tarihinde İstanbul’da 50 yaşında Yakacık Sanatoryumu’nda verem hastalığından ölmüştür. Çamlıca’da, Çakaldağı’ndaki aile mezarlığına gömüldü.

Eserleri :
Roman-Öykü
1923 – Bir Iffet Meselesi (roman)
1925 – Çoban Yıldızı (roman)
1927 – Çulluk (roman)
1927 – Pervin Abla (roman)
1928 – Ağarmış Genç Kız (roman)
1929 – Geceleyin Sokaklar
1930 – Bağrı Yanık Ömer (roman)
1930 – Kırlangıçlar (roman)
1932 – Su Sinekleri (roman)
1932 – Bahçemde Bir Gül Açtı (roman),
1933 – Tipi Dindi (roman)
1933 – Kalbimin Suçu (roman)
1933 – Ölünün Gözleri (roman)
1934 – Sevda İhtikarı (roman)
1934 – Aşk Yarışı (roman)
1934 – Bir Bayan Geçti (roman)
1934 – Sağnak Aşağıda (roman)
1935 – Kanlı Sır (roman)
1937 – Yakut Yüzük (roman)
1938 – Yakacık Mektupları (hikayeler)
1939 – Dağ Rüzgarları (roman)

Piyesleri:
– Okul Temsilleri
– Tablo,
– Asri Hülyalar,
– Bekir’in Rüyası,
– Bambaşka Oda,
– Çürük Merdiven,
– Sancağın Şerefi,
– Sürtük,
– Telli Turna,
– Hanife Hanım Hizmetçi Arıyor,
– Serseri

Filmleri :
Eser :
1999 – Su Sinekleri (TV Dizisi)
1983 – Çoban Yıldızı (Sinema Filmi)
1970 – Sürtük (Sinema Filmi)
1965 – Sürtük (Sinema Filmi)
1942 – Sürtük (Sinema Filmi)
1940 – Akasya Palas (Sinema Filmi)
1933 – Söz Bir Allah Bir (Sinema Filmi)