Mehmet Reşat
Mehmet Reşat Biyografisi
35. Osmanlı Padişahı
Mehmet Reşat, 2 Kasım 1844 tarihinde istanbul, Topkapı Sarayı’nda doğmuştur. Annesi Gülcemal Bayan Efendi, babası I. Abdülmecit’dir. Annesi arnavuttur. Çocukluğu, padişah olan babasının yanında geçti. Mehmet Reşat, V. Mehmed Reşad, Mehmed Reşad ya da Sultan Reşat olarak da bilinir. Abdülhamit II abisi ve Vahdettin VI. Mehmet kardeşidir. Sultan I. Abdülmecit‘in 18 oğlu ve 24 kızından üçüncü oğludur. 7 yaşında iken annesi veremden ölmüştür.
Mehmet Reşat, çocukluğundan itibaren özel olarak iyi biüyüdü. Yüksek din ve fen bilgilerini okudu. Arapça ve Fransızca’yı en iyi bir şekilde öğrendi. Uzun şehzadelik devrinin çoğunu okumakla geçirdi.
Amcası Sultan Abdülaziz vaktinde gizli bir şehzadelik yapmasına rağmen ağabeyi Sultan Abdülhamit II vaktinde sarayda hapis hayatı yaşadı. Veliaht olduğu için aralıksız denetim aşağıda tutuluyordu. Günlerini haremde eşleri ve çocukları ile geçirir, şiir ve kitap okurdu.
27 Mayıs 1909 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’nun 35. Padişahı olduğunda aynı zamanda 114. İslam halifesi olmuştur. 27 Mayıs 1909 – 3 Temmuz 1918 tarihleri arasında hüküm sürmüştür.
27 Mayıs 1909 tarihinde İttihat ve Terakki Cemiyeti, 31 Mart Vakası peşinde 1909 yılında Sultan Abdülhamit II Han’ı tahttan indirdi ve yerine Mehmet Reşat’ı geçirdiler. Saltanat adı olarak, belli başlı adı olan “Reşad” yok, “Mehmed” adının kullanması kararlaştırıldı. Hüküm sürdüğü 9 sene içinde; 8 Ekim 1912 – 30 Mayıs 1913 tarihleri arasında Balkan harbi oldu. Ve 11 Kasım 1914 tarihinde 4 sene süren 1. Dünya savaşına katıldı.
Sultan V. Mehmet Reşat, İttihat ve Terakki Cemiyetinin desteğiyle 1909’da tahta çıktığında 65 yaşındaydı. Sultan Abdülhamit II’in padişahlığı sırasında hapis hayatı yaşadığı için devlet işlerinde tecrübe edinememişti. Padişahlığı esnasında idare daha çok İttihat ve Terakki partisinin ileri gelenlerinden Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa’nın elinde kaldı. Piyasaya onun adını taşıyan “Reşat Altını” sürüldü. Birçok İstanbul semtine, Anadolu kasaba ve köylerine “Reşadiye” adı verildi.
Mehmet Reşat, 3 Temmuz 1918 tarihinde istanbul, Yıldız Sarayı’nda 74 yaşında yürek yetmezliğinden ölmüştür. Sağlığında Mimar Kemaleddin Bey‘e yaptırdığı Eyüp’teki Sultan Reşat Türbesi’ne defnedildi.
Mehmet Reşat birincil eşi Kamures ile1872 yılında evlendi.
Eşleri :
Kam-res Baş Kadın Efendi
Dürr-i And İkinci Kadın Efendi
Mihr-engiz İkinci Bayan Efendi
Naz-perver Üçüncü Kadın Efendi
Dil-firib Dördüncü Kadın Efendi
Erkek çocukları :
Şehzade Mehmed Ziyaeddin Efendi
Şehzade Mehmed Necmettin Efendi
Şehzade Ömer Hilmi Efendi
Kız çocukları : Değil
Saltanatı dönemindeki önemli olaylar:
Trablusgarp Savaşı:
Tek bir ülke olarak birleşmekte diğer Avrupa ülkelerine kadar geç kalan İtalya, sömürgecilik yarışına katılarak Kuzey Afrika’da Osmanlılara ait olan Trablusgarp’ı fethetmek istedi. Avrupalı devletlerin de desteğini bölge İtalya, Osmanlı Devletine bir ültimatom vererek, Trablusgarp’ın kendisine bırakılmasını istedi. İtalyanların bu ricası reddedilince Trablusgarp ve Bingazi işgal edildi (1911).
Mustafa Kemal ve Enver Bey Trablusgarp’a geçerek Derne ve Tobruk’da manâlı direniş hatları oluşturdular. İtalya Osmanlı Devleti’ni barışa sıkmak için Çanakkale’de Osmanlı istihkamlarını denizden topa tuttular. Ayrıca Ege Denizi’ndeki 12 adaya asker çıkardılar. Balkan Savaşlarının başlaması üstüne İtalyanlarla barıştırma imzalandı ve Trablusgarp Savaşı sona erdi. Yapılan Uşi Antlaşması’na tarafından Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya verildi. 12 ada Yunanistan’ın işgal etmemesi için geri verilmek üzere İtalya’da bırakıldı.
I. Balkan Savaşı :
Bağımsızlıklarını kazandıktan sonradan Osmanlı Devletini Balkanlardan içeri almamak isteyen Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ Trablusgarp Savaşıyla uğraşan Osmanlı Devletine savaş açtılar. Rusya’nın saldırmama garantisine güvenen Osmanlı İmparatorluğu ordularını terhis etmişti. I. Balkan Savaşı esnasında çoğu cephede pat diye savaşmak zorunda kalan Osmanlı Devleti ağır yenilgiler aldı. Bulgarlar Çatalca’ya kadar ilerlediler, Yunanlar Selanik’i işgal etti. Bu ol etti.
II. Balkan Savaşı:
Osmanlı Devletinden aldıkları toprakların kendi aralarında paylaşırken uyuşmazlık içerisine girdiler. Sırbistan, Yunanistan ve Romanya, Bulgaristan’a karşısında savaşa başladı. Osmanlı Devleti bu fırsattan yararlanarak Bulgaristan’a savaş ilan etti. Osmanlı ordusu tarihi şehir halkı Edirne’yi kurtardıktan daha sonra Meriç’e değin ilerledi fakat, Avrupalı devletlerin müdahalesi ihtimaline karşısında daha fazla ileri gitmedi. II. Balkan Savaşı sonunda yapılan İstanbul Antlaşması ile Edirne ve Kırklareli Osmanlı Devleti’ne geri verildi. Kavala ve Dedeağaç ise Bulgaristan’da kaldı. İki devlet arasında Meriç nehri sınır oldu.
I. Dünya Savaşı:
Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’na Almanya’nın yanına katıldı. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’nda çoğu cephede savaştı. Çanakkale Savaşı’nda manâlı bir direniş belirten Osmanlı Devleti, bütün olumsuz şartlara karşın, düşman donanmasının boğazlardan geçmesine izin vermedi. Osmanlı birliklerinin kazandığı lokal başarılar sonuca etki etmedi.
