Dadaloğlu
Dadaloğlu Biyografisi
Halk ozanı
Osmanlı Devleti’nin Anadolu Türkmenlerini iskân politikasına tepki olarak tanınmış bir Ahali ozanıdır.
Dadaloğlu,85 yılında doğmuştur. Babası Âşık Mûsâ adında bir saz şâiridir. Kayseri‘nin Tomarza ilçesinde doğduğu söylenmektedir. Doğduğu ve öldüğü yer kesin olarak bilinmeyen Dadaloğlu, Toros Türkmenlerinin Avşar boyundandır. Avşarlar ise Kozanoğullarına bağlıydı. Güney ve Orta Anadolu’yu dolaşmıştır. Açık Türkçeyle millî vezin ve şekillerle şiir söylemiştir.
Osmanlı Devleti göçebe Avşar, Karsantı, Sırkıntı, Bozdoğan, Kırıntı, Berber, Menemenci gibi Türkmen aşiretlerini açıklanmış bölgelere yerleştirmek üzere yönetimsel bir teşebbüste bulundu. Lakin bu dağlı aşiretlerle uğraşmak basit olmuyordu.
Osmanlı Devleti’nin yerleşik hayata geçmek için verdiği mücadele, yer yer başkaldırılara ve çatışmalara neden olmuştur. Dadaloğlu‘nun şiirleri, oturmuş hayata geçirmek istemeyen Türkmen aşiretlerinin sesi ve sözlü tarihi sayılabilir. Her yıl Kayseri‘de, Dadaloğlu (Avşar) Şenlikleri düzenlenmektedir. Osmanlı Devleti, bu ayaklanmayı bastırınca Dadaloğlu’nun aşiretini Sivas’ın kirmiştir.
Dadaloğlu, 1868 yılında 83 yaşında ölmüştür.
Şiirleri 1923’cilt daha sonra Anadolu’da yayımlanmaya başlamıştır. Ancak bu şiirlerin sayısı azdır. Bâzılarının ona âit olma ihtimâli zayıftır. Şiirleri derlemeye dayandığı için, çok eksik şiiri dıştan büyük ölçüde değişikliğe uğrayarak günümüze dek gelmiştir.
Fazla aşina bestesi yapılan şiirlerinden iki tanesine:
Avşar Elleri
Kalktı göç eyledi avşar elleri
yavaşça giden eller bizimdir
Arap atlar yakın eyler ırağı
Ulu dağdan aşan yollar bizimdir
Belimizde kılıcımız kirmani
Taşı deler mızrağımın temreni
Hakkımızda Devlet Vermiş Fermanı
Ferman padişahın dağlar bizimdir
Dadaloğlum yarın ağız dalaşı kurulur
Öter tüfek davlumbazlar vurulur
Nice koç yiğitler yere serilir
Ölen ölür kalan sağlar bizimdir
Ölürüz De Kömür Gözlüm Ölürüz
Ölürüz De Kömür Gözlüm Ölürüz
Dost Ağlasın Acımasız Alın Yazısı Utansın
Kıyamette Kavuşmak Var Biliriz
Dost Ağlasın Kahpe Kader Utansın
Bir Çıkmaza Girdi Bugün Yolumuz
Geçit Vermez Sağımızla Solumuz
Kalır Gayri Bizim Burda Olumuz
Mert Ağlasın Namert Olan Utansın
Avşar İli Yaylasına Göçmedik
Aşın Yeyip Sularını İçmedik
Tenhalarda Kendimizden Geçmedik
Can Ağlasın Hain Kader Utansın
Dadaloğluyum Yeniden Coştu Çağladı
Ak Üzerine Karaları Bağladı
Fırkat Odu Yüreciğim Dağladı
Ben Ölende Çapanoğlu Utansın