Democritus

Democritus Biyografisi

Yunan filozofudur. M.Ö. 460 – M.Ö. 370

Democritus, M.Ö. 460 yılında Trakya’da İyonya kentinin bir kolonisi olan Abdera’da doğmuştur. Babası Xerxes fazla zengindi. O zamanda; matematik, biyoloji, coğrafya, astronomi, gökbilimi, ekonomi ve sosyoloji gibi çok değişik sahalara karşın bir bilgisi vardı. İnsanları konu alan çok sayıda yazılar yazmıştır. Ama, bu eserlerin birçoğu kaybolmuş ve zamanımıza değin gelememiştir.

İlkçağın en büyük doğa araştırıcısı san daha sonra servetinin büyük bir kısmı ile uzun seyahatlere çıktı. Oysa Democritus bir yolcu değil, bir bilgi arayıcısıdır.

Babil‘e ve matematik öğrenmek üzere Mısır‘a gitmiş, Mısır’da beş sene kalan ve Asya’yı baştanbaşa dolaşan Democritus, çeşitli bilginlerle, bilhassa matematikçilerle dostluk kurduktan sonra Atina‘ya dönerek kendisini tam olarak felsefeye adamıştır.

M.Ö. 420’ye dürüst Abdera’da kendi felsefe okulunu kurmuştur. Mekanist ve atomcu bir maddeciliğe dayanan felsefesine göre âlem, doluluk ve boşluktan oluşmuştur. Dolu kısım, bölünemez ufak parçacıklar, yani atomlar göre doldurulmuştur; bunlar baki ve yalındırlar. Nitelikleri benzer ama biçimleri ayrıdır. Varlıklar, bu atomların bir araya gelmelerinden oluşmuşlardır ve bir arada bulundukları sürece vardırlar; olur ya bunları oluşturan atomlar bir nedenle dağılırsa yok olur giderler. Yani “hiçbir şey hiçten doğmaz”. Democritöncüsüdür denebilir. Democritus, maddenin farklı alanlara yönlendirilmiş boyutlarda ve biçimlerde, öbür sürat dereceleri olan atomlardan oluştuğu düşüncesiyle, ilk atom kuramını ortaya atmıştır. Democritus ‘a tarafından atomların devinimlerinin ardında hiçbir bilinçli “maksat” yoktur. Doğa, tamamen mekanik bir şeydir. Bu her şeyin “rastlantısal” bir biçimde oluştuğu anlamına gelmez, çünkü her şey doğanın değişmez yasalarını izler. Ama mantık ya da bir gereksinme sonucu var olur.

Democritus, olup biten her şeyin ardında bir doğallık, bir niçin olduğunu ileri sürüyordu.

Bir keresinde de, Pers ülkesine kral olmaktansa böyle bir doğal neden keşfetmiş olmayı yeğlediğini söylemişti.

Democritus’a tarafından atom teorisi algılarımızı da açıklayabiliyordu. Ona tarafından algılayışımızın nedeni, atomların boşlukta hareket edişleriydi. Ay’ı görmemizin nedeni “Ay’ın atomlarının” gözümüze girmesiydi.

Democritus, insanlık tarihinin başlangıcını merak etmiş ve insanların önceleri hayvanlarınkine benzer bir hayat sürdüklerini ileri sürmüştür. Ona göre zeki bir mahlukat olan insanı, buluşlara yönelten zorunluluklardır ve millet “ilerleme” sonucu “kültür”e sahip olmuştur

Democritus, matematikle de ilgilenmiş ve “Bir Daire ya da Bir Küreye Çizilen Teğet”, “Geometri Üzerine”, “Sayılar Üstüne” (benzer adı içeren bir yapıtı daha vardır) ve “İrrasyoneller Üzerine” adını taşıyan yapıtlar vermiştir.

Demokritus’un deli olduğunu düşünenlere, meşhur tıp bilgini Hipokrat, ”Hasta değil, böylece büyük bir akıl ve deha” olduğunu söylemiştir. En ufak atomdan tutunuz da en büyük yıldıza değin her şeyin harekette olduğunu ta o zamanlar söylerdi.

Democritus, “Gezegenler Üzerine” ve “Büyük Yıl” veya “Astronomi” adlı yapıtları ise astronomiyle ilgilidir. Yer’in, ortası delik, düz bir disk şeklinde olduğuna inanır. Gök küresini, kuzey ve güney gökküreleri edinmek üzere iki yarım küreye böler ve güneydeki ını söyler. Bu görüşleri, Yer’in düz olmasıyla nasıl uzlaştırabilmiştir? Bunu açıklamak güçtür; oysa bu yaklaşımı, kendisinin büyük ölçüde Babillilerin etkisi aşağı kaldığını göstermektedir.

bununla birlikte iyi bir evrenbilimcidir. Ona kadar, evrende çok sayıda ve değişik büyüklüklerde dünyalar vardır. Bunlar birbirlerinden ayrı uzaklıklarda bulunurlar. Bazıları oluşmaktadır; bazıları oluşmuştur ve bazıları ise çökmektedir. Bunlardan bazıları çarpışarak yok olurlar. Bazılarında su, bitki ve hayvan yoktur. Bizim bölgemizde öncelikle Yer oluşmuştur. Ay, yıldızların en aşağıda bulunur; onu Güneş ve gözle görülebilen beş gezegen izler.

Kendisinden önceki düşünürlerin üzerinde durmadığı oranda, ahlâk (etik) ile de ilgilenen Democritus, MÖ. 370 yılında 90 yaşında ölmüştür.

Democritus’un söylediği felsefi sözler. :
1. Hekimlik bedenin kötülüklerini, akıllılık ruhun kötülüklerini iyileştirir.
2. Cinsel edim kısa süren bir inmedir: cinsel edimde insan, insan olmaktan çıkar, insan olmaktan uzaklaşır, insan olmaktan ayrılır birden bir darbe yemiş gibi.
3. Doğa ve eğitim birbirine yakındır. Çünkü eğitim insanı dönüştürür, bu dönüşümle insanda ikinci bir doğa yaratır.
4. Sözlerime kulak verseler, sözlerimi anlasalar, çok süre onurlu ahali olarak davranacaklar ve bu nedenle bir çok kötü eylemden uzakta durmuş olacaklar.
5. Ruhun iyiliklerini seslenmek tanrısal iyilikleri aramaktır; bedenin iyilikleriyle yetinmek insanî iyiliklerle yetinmektir.
6. Tayin insanı adaletsiz olmaktan engeller; en azından, kendi adaletsizliğine sahip çıkmaktan engeller.
7. îyi insan olmalı ya da iyi insanlara benzemeye çalışmalıyız.
8. İnsanı mutlu kılan ne maddesel güçlükler ne zenginliklerdir, insanı mutlu kılan
9. dürüstlük ve sakınıklıktır.
10. Yanlışlardan sakın; korkuyla yok, atama duygusuyla.
11. Mutsuzluk içinde dürüst göz önünde bulundurmak ne güzel şeydir.
12. Utanılası eylemlerinden tövbe etmek yaşamını kurtarmaktır.
13. Adaletsizlik eden birey adaletsizliğe uğrayan kişiden daha mutsuzdur.
14. İnceliksiz davranışa dingilikle katlanabilmek gönül yüceliğidir.
15. Yasaya, yetkeye, daha yaşlıya öncelik tahsis etmek tayin duygusuna sahip olmaktır.
16. Sizin için önemsiz olan birinin sizi yönetmesi sıkıcıdır.
17. Zenginliklere kesin olarak baskın olan birinin sizi yönetmesi sıkıcıdır.
18. Zenginliklere kesinkes baskın olan kişi iyi insan olamaz.
19. İnandırma yolunda laf altından daha ağırdır.
20. Zeki olduğuna inanmış birini zeki kılmaya kastetmek boşa zaman harcamaktır.
21. Çoğu insan akıllılığın ne olduğunu bilmediği halde zekice bir yaşam sürdürür.
22. Kalabalıklar mutsuzluk içinde bilgeleşir.
23. Konuşmaya yok eylemde bulunmaya ve erdemli davranmaya harcamalıyız bütün çabamızı.
24. İyiyi tanımak için ve iyiye ulaşmaya amaçlamak için doğanın bir armağanı gerekir.
25. Hayvanın iyisi vücut yeteneğiyle, insanın iyisi şahsiyet yüceliğiyle kendini kesin eder.
26. Dürüst düşünenlerin umutları gerçekleşebilir umutlardır, kafasızların umutları
27. gerçekleşmez umutlardır.
28. İnsan bilgiye ve erdeme oysa onları adamakıllı inceledikten daha sonra ulaşabilir.
29. İnsan başkasının yanlışlarıyla alay edeceğine kendi yanlışlarıyla alay etmelidir.
30. Fazla dengeli bir kişilik yapısına sahip almak, bununla birlikte düzgün bir yaşam sürdürmek demektir.
31. Haksızlık etmemek iyidir fakat yetmez, haksızlık etmeyi istememek de gerekir.
32. İyi eylemleri methetmek güzeldir; çünkü benekli çarşafları ifşa etmek dolapçının ve yalancının işidir.
33. Çok göz önünde bulundurmak ve az bilmek, işte budur yapılması gereken.
34. Yapmadan önce düşünmek yaptıktan sonradan yanmaktan iyidir.
35. Her kişiye güvenme, yalnız denediğin kişiye güven. Her kişiye inanmak basitliktir, yalnız denediğin kişiye itimat etmek erdem.
36. Tutup tutmayacağımız insan yalnız eylemleriyle yok, aynı zamanda eğilimleriyle kendini muhakkak eder.
37. İyi ve doğru tüm ırk için aynı şeylerdir, güzel insana tarafından değişir.
38. Fazla arzulamak çocuk gibi davranmaktır, büyük adam gibi adet edinmek değildir.
39. Yersiz arzular tiksintiye yol açar.
40. Bir şeyi çok özlem duymak diğer şeyler karşısında ruhunu köreltmektir.
41. Arzu aşırılığa düşmeden güzele yönelirse doğrudur.
42. Herhangi bir yararlılığı içermeyen her zevkten kaçın.
43. Akıldan yoksun insanlar için yönetilmek yönetmekten iyidir.
44. Ahmakları söz yok mutsuzluk adam eder.
45. Zekaya dayanmayan ün ve zenginlikler ünlerin ve zenginliklerin en sakatıdır.
46. Dünyalık elde etmek amaçsız değildir, fakat dünyalığı adaletsizce edinmek kötünün de kötüsüdür.
47. Kötülere öykünmek de iyilere öykünmemek de kötüdür; iyilere öykünmek istememek en kötüsü.
48. Başkasının işi için başını derde sokmak ve kendi işini askıda adamak yanlıştır.
49. Kesintisiz sakınıklık bizi işlerimizi iyi yapmaktan engeller.
50. Aldatıcılar ve ikiyüzlüler her şeyi iddiaya göre yaparlar, eylemde hiç bir şey yapmazlar.
51. İyiyi bilmemek bize yanlışlar yaptırır.
52. Utanılası bir biçimde eylemde bulunan birey önce kendinden utanmalıdır.
53. Kesintisiz tersleşmek ve ağzından kaçırmak gerekeni öğrenmeye doğal olarak kabiliyetsiz olduğunu göstermektir.
54. Hiç bir şey kulak vermek istemeden boylu boyunca konuşmak bir çeşitlilik oburluktur.
55. Kıskanç kişi düşmanına haksızlık eder gibi adaletsizlik eder kendine.
56. Düşmanımız bizi haksızlık aleyhinde bırakan değil kasten adaletsizlik eden kişidir.
57. Yakınlar arasındaki düşmanlık yabancılar arasındaki düşmanlıktan daha korkunçtur.
58. İnsanlar karşı kuşkulu olma, sakınık ve belli ol.
59. İyilik ederken iyilik ettiğin kişinin kalleş olmamasına ve iyiliğini nankörlükle ödememesine dikkat et.
60. Tam esnasında yaptığın minik yardımlar yardımı alan şahısların gözünde en kıymetli yardımlardır.
61. İyilikçi insan iyiliğinin karşılığını bekleyen insan değil, kendiliğinden iyilik yapan insandır.
62. Bize arkadaş görünen birçok kişi gerçekten dost değildir, bize düşman görünen birçok kişi de aslında düşman değildir.
63. Tek akıllı insanın dostluğu birçok düşüncesiz insanın dostluğundan daha iyidir.
64. Neye yarar yaşamak bir tek dostumuz yoksa.
65. Çoğu birey zenginken yoksul olan dostundan yüz çevirir.
66. Kimseyi beğenmemek kendimce kimsece sevilmemektir.
67. Hem şakalaşmayı hem ciddi konuşmayı bilen ihtiyar kişi ne tatlı kişidir.
68. Karoser güzelliği hayvanlara yaraşır bir üstünlüktür, zeka beden güzelliğini yüceltmiyorsa.
69. Mutluyken dost bulmak kolaydır, mutsuzken arkadaş bulmak alabildiğine baskı.
70. Yok mi fakat insanız, insanlığın mutsuzluklarına gülmememiz, üzülmememiz gerekir.
71. İyiyi arıyorsak, kuvvet ulaşırız iyiye; kötülük aramasak da zahmetsizce kazanç bulur bizi.
72. Alay etmeyi bilen kişiler yapıları gereği dostluğa böylece yatkın olmayan kişilerdir.
73. Bir kadın göre yönetilmek bir erkek için alçalmanın en kötüsüdür.
74. Akılsızca Yapılan insanları översek onlara çok adaletsizlik etmiş oluruz.
75. Biz kendimizi övmeyelim,bizi, başka biri övsün, daha iyi.
76. Aldığın övgülerin temelini iyi kavrayamıyorsan bu övgüleri pohpohlama diye değerlendir.
77. Gerçekte hiç bir şey bilmiyoruz, çünkü doğru uçurumun dibindedir.
78. Tek insan tüm ırk gibi, tüm halk müziği tek insan gibi olacak.
79. Laf eylemin” gölgesidir.
80. Domuzlar çöplükte yatmaktan hoşlanırlar.
81. Kendi içine bir göz atarsan, orada her türlü yok edici tutkulardan meydana gelen bir hücre ve bir define bulursun.
82. İnsanın komşularına yaranmak istemesi onursuzluktur.
83. Önemli noktalarda öbür canlı varlıkların öğrencilerinden diğer bir şey değiliz; örmek ve yakalamakta örümceği, konut yaparken kırlangıcı, şarkı söylediğimiz vakit da kuşları —kuğuyu ve bülbülü— öykünüyoruz.
84. Eğitim mutlu halk için bir takı, mutsuz halk için bir sığmaktır.
85. Akıllı insanların umutları bilgisiz insanların zenginliğinden daha değerlidir.
86. Düşüncelerde ahenk dostluğu doğurur.
87. Büyük sevinçler büyük yapıtların gözlemlenmesinden doğar.
88. Ahenkli olan ve güzellikleriyle bizi kendilerine baktıran yontuların yürekleri yoktur.
89. Yanılgılarımızı unuta unuta gözüpek oluruz.
90. Ahmaklar varlıklılığın yararlarına yönelirler.
91. Ahmaklar yaşamdan tiksinir gibi yaparak ölüm korkusu içinde yaşamak isterler.
92. Ahmaklar yaşamdan en minik bir mutluluk duymaksızın yaşarlar.
93. Ahmaklar uzun yaşamak ister, bu uzun yaşamdan hiç bir tad alamadan.
94. Ahmaklar kendilerini aşan şeyleri isterler ama kendilerini aşan şeylerden daha yararlı da olsa ellerinin altındaki şeyleri çarçur ederler.
95. Ahmaklar yaşamları her tarafında kimseyi sevindirmezler.
96. Ahmaklar yaşamak isterler, ihtiyarlıktan korkacaklarına ölümden korkalar.
97. Kendi kendinin efendisi olan baba çocuğuna en güzel misal olur.
98. Gündüz uyuyanların ya bedenleri hastadır ya ruhları karışıktır, ya tembellikleri baskındır, ya eğitimleri azdır.
99. Yürekli birey yalnız düşmanlarını yenen kişi değildir, bununla birlikte arzularını yenen kişidir.
100.Az bulunur hazlar en güçlü hazlardır.
101.İnsanlar birbirlerine haksızlık etmeselerdi yasalar bireylerin diledikleri gibi yaşamalarını engellemeyecekti. Çağrıda Bulunmak fakat uyumsuzluğu yaratan arzudur.
102.Bilge birey için her yer birdir, onurlu bir ruhun yurdu bütün evrendir.
103.İç savaş her iki yanı da yıkar, bu savaşta yenenler de yenilenler de yıkımlarını bulurlar.
104.Adalet gerekeni yapmaya, adaletsizlik gerekeni yapmamaya ve gerekenden kaçınmaya dayanır.
105.Elini ayağını kullanır gibi kullan kölelerini, kimini şu meslek için kimini bu meslek için.
106.Sevilen bayan aşkın anlayışsız yanlarını giderir.
107.Sakınımsız ve akılsız eylemlere daha yatkındır kadın.
108.Cisim hastalıkları gibi aile hastalıkları ve yaşam hastalıkları vardır.
109.Yoksulluğa sabırla sabretmek kendine söz geçirebilen kişinin işidir.
110.Güç ve çekicilik gençliğin ayrıcalığıdır, yaşlılık ılımlılığın arzulara yayılmasıdır.