Haşimi Rafsancani
Haşimi Rafsancani Biyografisi
Önceki İran cumhurbaşkanı, 1989-1997 aralarında İran İslam Cumhuriyeti’nin 4. Cumhurbaşkanı olarak tayin yaptı.
Haşimi Rafsancani, 25 Ağustos 1934 tarihinde Behreman, İran’da doğmuştur. Tam adı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’dır. İran’ın Kirman ilindeki Rafsancan’da doğdu. Yoksul bir fıstık-çiftçisi ailenin oğluydu. 1948 yılında din eğitimini sürdürmek için Şiilerin kutsal kenti Kum’a gitti.
1958 yılında Ruhullah Humeyni‘nin müridi oldu; zamanla Şiiler arasında Ayetullah’lıktan sonraki en yüksek ikinci derece olan hüccetülislam mertebesine yükseldi. Humeyni gibi o da Muhammed Rıza Şah Pehlevi‘nin modernleşme programına karşı çıktı. Humeyni 1964 yılında sürgüne gönderilince ülkede Humeyni için takviye toplayanların önderliğini üstlendi. 1975-1978 aralarında solcu teröristlerle ilişkisi olduğu ileri sürülerek yargılandı ve hapis cezasına çarptırıldı.
Şahın devrilmesinden sonra 1979 yılında Humeyni İran‘a dönünce onun önde gelen yardımcılarından biri oldu. İslami Cumhuriyetçi Parti’nin kuruluşunda manâlı rol oynadı. Devir Konseyi’nde devir aldı. Devrimin birincil yıllarında içişleri bakanlığını üstlendi. 1980 yılında meclise seçildi ve meclis başkanlığına getirildi. Dokuz sene boyunca meclis başkanı olarak devir yaptı ve zamanla İran’ın ikinci kuvvetli kişisi konumuna geldi. İran–Irak Savaşı (1980-1988) esnasında etkili rol oynadı. Ağustos 1988’de savaşı sona erdiren ateşkesi kabul etmesi için Humeyni‘yi ikna etti.
Haziran 1989’da Humeyni‘nin ölümünden sonradan temmuzda oy çoğunluğuyla İran cumhurbaşkanı seçildi. Daha önce pek etkin olamayan yürütme organının yetkilerini artırarak güçlendi. Pragmatik bir politika izleyerek sertlik yanlısı İslamcılara karşısında başarı kazandı. İran’ın milletlerarası ilişkilerde yalnızlığa itilmesini önlemeye çalıştı. Savaştan çıkan ülke ekonomisini yeniden can vermek için yabancı anapara yatırımlarından ve özel girişimden faydalanmak stratejisine uygun şekilde, Avrupa’yla ilişkileri yenilemeye çalıştı. 1993’te, oy oranı düşmekle birlikte, yeniden cumhurbaşkanı seçildi.
Haşimi Rafsancani, 1997 yılındaki seçimlerde Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybetti, Muhammed Hatemi sürpriz bir şekilde açık bir galibiyet kazandı.
2005 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilk turda daha fazla oy almasına karşın, ikinci turdaki rakibi Mahmud Ahmadi-Nejad‘a geçilerek, yenildi.
Haşimi Rafeyza Haşimi Rafsancani (d.1962), Mehdi Hashemi Rafsanjani (d.1969), Mohsen Hashemi Rafsanjani (d.1961), Yasser Hashemi Rafsanjani (d.1971), Fatemeh Hashemi Rafsanjani (d.1960)adlarında çocukları vardır.
Oğlu Mehdi Rafsancani, 2015 yılında ‘Finansal ve emniyet suçlarından’ 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Haşimi Rafsancani, 2013 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de mevcut Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani‘yi desteklemişti.
Haşimi Rafsancani, İran İslam Cumhuriyeti Düzenin Yararını Teşhis Konseyi Başkanlığını yürütmekte iken, 8 Ocak 2017 tarihinde Tecriş, İran’da 83 yaşında yürek krizi neticesinde ölmüştür. Tahran Üniversitesi’ndeki cenaze törenini, ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney yönetti. Cenazesi Ayetullah Humeyni Türbesine gömülmüştür.
