El Kindi
El Kindi Biyografisi
El-Kindi, bir filozof, matematikçi, fizikçi, gökbilimci, hekim, coğrafyacı ve hatta müzikte bir bilirkişi idi. Ortaçağ Avrupası’nda “Alchindus” adıyla bilinen, birincil İslam filozofudur.
El Kindi, 801 yılında Irak’da Küfe’de doğmuştur. Tam adı Ebu Yusuf Yakub bin İshak el-Kindi’dir. Ortaçağ Avrupası’nda “Alchindus” adıyla belli, ilk İslam filozofudur. Dedesi Eş’as, Güney Arabistan‘ın en büyük kabilelerinden biri olan Kinde’nin reisi idi. Müslüman olduktan sonradan kabilesinin ileri gelenleriyle Kûfe’ye yerleşmişti. Babası İshak b. es-Sabbah yıllarca Kûfe valiliği yaptı.
Babası Harun el-Reşit‘in bir memuru idi. Küç. Çocukluk ve ilk gençlik yılları Kûfe ve Basra’da geçti. Geleneksel temel eğitimden sonradan dil ve edebiyat alanında eğitim fark etti. Halife Me’mun‘un 830’da kurduğu Beytü’l-hikme’deki bilginler topluluğu arasında yer aldı. El-Kindi; el-Memun, el-Mutasım ve el-Mütevekkil’in bir çağdaşı idi ve büyük ölçüde Bağdat‘ta yetişti. Mütevekkil tarafından resmi olarak bir hattat olarak görevlendirildi.
El Kindi’nin felsefi görüşlerinden dolayı, Mütevekkil ona sinirlendi ve tüm kitaplarına el koydu. Ancak, kitapları sonra iade edildi.
Felsefesinde, Platon, Aristotales ve Plotinus‘un görüşlerinin bir sentezini yapmıştır. Felsefenin yönteminin kanıtlama, kanıtlamanın hedefinin maddeye biçim kazandıran özleri anlayışlı olmak, felsefenin amacının ise Tanrı’ya erişmek olduğunu öne süren El-Kindî’ye tarafından, felsefi bilginin birincil basamağı düşünce yürütmedir. İnsanın fikir yürütme yoluyla an be an basitten bileşiğe ve en yetkin olana doğru yükseldiğini öne süren filozof, varlığa mantıklı bir açıdan yaklaştığı için, Tanrı’nın özüne ait sıfatları red etmiştir. Tanrı’nın sıfatlarının oysa negatif bir biçimde bilinebileceğini savunan El-Kindî’ye tarafından, Tanrı mutlak Bir’dir. Mutlak varlık olması sebebiyle, Mutlak Bir’in şekli, niteliği, niceliği, maddesi yoktur ve O göreli bir varlık değildir.
El-Kindi, bir filozof, matematikçi, fizikçi, gökbilimci, hekim, coğrafyacı ve hatta müzikte bir bilirkişi idi. Onun bu alanların tamamına benzersiz katkılar yapmış olması şaşırtıcıdır. Eserlerinden nedeniyle, Arapların Filozofu olarak bilinir. Matematikte, sayı sistemi üzerine dört kitap yazmıştır ve modern aritmetiğin büyük bir bölümünün kuruluşunu hazırlamıştır. Arap sayılar sisteminin büyük ölçüde el- Harezmi kadar geliştirilmiş olduğundan kesin olmama yoktur, fakat El-Kindi de bu konu üstüne zengin katkılarda bulunmuştur. bununla beraber, astronomi ile ilgili çalışmalarında destek etmesi için küresel geometriye de katkıda bulunmuştur.
El-Kindi coğrafyayla ilgili olarak matematiksel eserler de ortaya koydu ve bu konuda Batlamyus modelini izledi. Kindi hayvanbilim konusunda da birkaç risale kaleme aldı
Kindi felsefeden tıbba, matematikten astronomiye, ilahiyattan siyasete, psikolojiden diyalektiğe, astrolojiden kehanete ve optikten kimyaya değin yirmi farklı dalda eser vererek sayıları 241’i bulan bir külliyat oluşturmuştur.
Fizikte, geometrik optiğe varlıklı katkılarda bulunmuş ve bunun üzerine bir kitap yazmıştır. El Kindi, üretken bir yazardı: onun göre yazılan kitapların toplam sayısı 241 idi. Bu eserlerin 22’si felsefe, 20’si mantık üstüne, 7’si müzik üstüne,12 parça başına siyaset, 10 tanesine meteoroloji, 16 tane gökbilim, 22 her birine tıp, 17 adam başına polemik üzerine , 5 adam başına psikoloji, 50 tanesi de öteki bilimler üzerine olduğu söylenir.
El Kindi, 873 yılında Bağdat, Irak’da 72 yaşında ölmüştür.
Kitapları :
Risale fil Akl Manaslk
Risale fi Mahiyyetin Nevmi ver hayali beser.
Risale fil Cevahiril Hamse.
Risale fil illetis Selci vel Berdi vel Berki ves Savaiki ver Radi vez Zemherir.
Risale fiş Şubat.
Risale fi Vel Elel Hesana İhtiyaratil Eyyam.
De İntellecto Secondum Aristoteles et Platonem.
Risale fi İhtilafil Manazır.
Fi Marifeti Kuval Edviyetil Murekkebe.
Risale fi’l-İlleti’i-Levni’l-Lazeverdi
Risale fi´l-hile li-def´i´l-ahzan.
Risaletü Eflatun ila Furfuriyus fi hakikati nefyi´l-hem.
Kendine ait olduğu belirli olan ve bugün bilenen eserleri şunlardır:
1. Kitab fi’l- Felsefeti’l-Ula (İlk felsefe üzerine) : Halife Mu’tasım’a sunmuştur. Felsefe alanında onunu günüzüme ulaşan en hacimli eseridir. Dört kısımdan oluşur lakin günümüze yalnızca birinci kısım gelebilmiştir. Ahmed Fuad Ehvani ilk kez Kahire’de 1948’de yayınlamışitır.
2. Risale fi’l-ibanah lahza-Sucudi’l-Cirmi’l-Aksa ( Göklerin Allah’a secde ve itaat edişi ): Kindi bu risaleyi veliaht olan Ahmed’in “yıldızlar ve ağaçlar secde ederler” ayetinin yorumuyla ilgili sorusuna cevap olarak kaleme almıştır. Kahire’de yayınlanan eser Mahmut Kaya tarafından Türkçeye çevrilerek “ Göklerin Allah’a secde ve itaat edişi üzerine” adıyla yayınlanmıştır.
3. Risale fi’l-Hududi’l-Eşya ve Rusumiha (tarifler üzrine ) : Felsefi, bilimsel ve bazı ahlak kavramlarınını tanımlarını yapmış hemen hemen küçük bir felsefe sözlüğü oluşturmuştur.
4. Risale fi’l – Akl ( akıl üstüne ) : Aklın tanımı ile birlikte Platon ve Aristotales’a dayanarak aklın çeşitleri üstüne durur. Ebu ride , Resa’ilü’l kindi el-felsefiyye’de yayınlamıştır. M. Kaya’da “hafıza üzerine” adıyla Türkçeye çevirmiştir. Keza Latinde ve İngilizce tercümeleri var.
5. Risale fi2l- Fa’ili’l- Hakki’l – Tamm : Kısa bir risale olmakla berabner filozofun Allah- alem hakkındaki görüşünü yansıtır. Mahmut Kaya kadar çeviri edilerek “ reel ve mecazi faktör üstüne” başlığı ile yayınlanmıştır.
6. Kitabu’l- Husuf
7. Kelam fi’n- Nefs ( Leziz üzerine birkaç laf ) : Ebu Ride, Süleymaniye Kütüphanesindeki mecmuada Kindi’ye nispet edilen bir sayfalık bu metni Resa’il ’l- Kindi el-felsefiyye ‘de yayınlamıştır. M. Kaya’da bunu “ nefis üzerine birkaç söz “ olarak yayınlamıştır.
