Faruk Nafiz Çamlıbel

Faruk Nafiz Çamlıbel Biyografisi

Türk şair, oyun yazarı, gazeteci, siyaset adamı. “Ulusal Edebiyat“a dönüş sürecinden etkilenerek divan edebiyatı imlâ kalıbı olan aruz veznini terk etmiş; bu dönüşüme destek devretmek nedeniyle “Hecenin Beş Şairi“nden (Beş Hececiler) biri olmuştur. Yazın çalışmaları şiirden ibaret kalmamış; sanattan yoksun bırakılmış halka yönelik oyunlar kaleme almış ve eserlerinde realist bir lirizm ortaya koymuştur. Yeni Lisan anlayışıyla gelişim sürecinde olan Türkçenin özellikle Anadolu yöresinde yaygınlaşması için çalışmış; bir Ulusal Mücadele dönemi şairi olarak, Cumhuriyetin 10. kuruluş yıldönümü için Behçet Kemal ile birlikte, “10. Sene Marşı“nı mısralara dökmüş ve Türk milletine hediye etmiştir.
Faruk Nafiz Çamlıbel, 18 Mayıs 1898 tarihinde, Orman ve Maadin Nezareti memuru Süleyman Nazif’in oğlu olarak, istanbul’da dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimi için Bakırköy Rüştiyesi ile arkasında Hadika-i Meşveret İdadi’sine gönderildi. Az Önce lise yıllarındayken şiirler kaleme almaya başlayan Çamlıbel’in “Eserlerimin Ruhu” adıyla yayımlanan birincil şiiri, 1913 yılında Peyam gazetesinin edebiyat ekinde yer aldı. Ertesi yıl, “Saat” adlı manzumesi Çocuk Dünyası dergisinde yayımlandı.

Yüksek öğrenimine İstanbul Darülfünun’u Tıp Fakültesinde devam ederken, 1917 yılında aldığı bir teklif üstüne eğitimini yarıda keserek, Ati gazetesinin yazı işleri bölümünde çalışmaya başladı. Cenap Şahabettin ve bilhassa de Yahya Kemal Beyatlı‘dan ve dolayısıyla Mal Varlığı-i Fünun akımından epeyce artı etkilenen Çamlıbel, birincil şiirlerini aruz vezniyle kaleme aldı. Ancak sonraları, Ulusal Uğraş döneminin aydınlara verdiği yenilikçi ilhamdan yola çıkarak, Türkçenin yalınlaşması, tanıdık olmayan kelimelerden ve kalıplardan uzaklaşılması düşüncesini benimseyerek hece vezniyle yazmaya başladı. Ulusal edebiyatın oluşabilmesi, geliştirilebilmesini misyon edindi ve Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Yusuf Ziya Ortaç ve Orhan Seyfi Orhon gibi Yeni Lisan‘cılarla birlikte, Türk edebiyat tarihinde “Beş Hececiler” adıyla anılır oldu. 1918 yılında yayımlanan, “Şarkın Sultanları” adlı birincil şiir kitabıyla, edebiyat camiasında tanınır hale geldi.

1919 yılında ise, ikinci kitabı “Dinle Neyden“i çıkardı ve adını geniş kitlelere duyurma fırsatı yakaladı. Oldukça bereketli bir şair olan Çamlıbel, benzer yıl “Gönülden Gönüle“yi yayımladı. bununla beraber, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının gelişmesinde büyük rolü olan çeşitli dergi ve gazetelerde çalıştı. Gençlik yıllarında aruz vezniyle yazdığı şiirlerinin de basıldığı, İleri (1917-18), Yeni Mecmua (1918), Şair (1918-19), Ümid (1919–1921), Edebi Mecmua (1919), Nedim (1919), Temaşa (1920), Yarın (1921-1922) ve daha çoğu yayın organında yer aldı.

1921 yılında, Kurtuluş Savaşı‘nın melankolik sosyal havasından etkilenerek, bir açık fikirli olarak, oysa halkın eğitilmesi ve bilinçlendirilmesine yardımcı olmak suretiyle mücadeleye en yararlı şekilde yardım verebileceğini düşünerek, öğretmenlik gerçekleştirmek istedi. İlk tahsis yeri, Kayseri‘ydi. Bu sayede Çamlıbel, Anadolu’da cereyan eden reel savaşın içine girmiş oldu ve soluduğu iiri “Han Duvarları“nı ve daha pekçok eserini bu duygu yoğunluğu içerisinde kaleme aldı. Anadolu köylüsünün savaş, eğitimsizlik, yokluk nedeniyle yüzyüze geldiği acıların ilk defa tiyatro sahnesinde gözler önüne serildiği “Canavar” (1924–1926) adlı lirik tiyatro oyunu da, şairin realist bakış açısıyla aynı yıllarda satırlara döktüğü, kayda değer eserleri arasındaydı.

1924’te Ankara İlköğretim Okulu’na görev edildikten sonra, 1932 yılına değin, edebiyat öğretmenliği görevini Ankara’da sürdürdü. Yeni devletin yapılandırılması için yoğun şekilde etkinlik bildiren siyaset çevrelerine yakınlaşması sebebiyle, bu alana alaka duymaya başladı. Başkentte geçirdiği yıllar baştan başa, sevilen şiirlerini “Çoban Çeşmesi” (1926), “Suda Halkalar” (1928) gibi kitaplarda toplayarak yayımladı. 1932’den sonra görevine İstanbul’da devamlı meşhur şair, Vefa Lisesi, Kabataş Erkek Lisesi ve ardından Amerikan Koleji’nde bulundu. Bu dönemde, “Akın ve Özyurt” (1932) gibi tanınmış tiyatro oyunun yanı sıra, “Onuncu Yıl Marşı“nı (Behçet Kemal’le birlikte – 1933), “Bir Ömür Böyle Geçti” (1933) derleme eser şiir kitabını ve Atatürk‘ü konu bölge “Kahraman“(1933) adlı oyununu yazdı. Ertesi sene, sevdiği şiirlerini biraraya getirdiği “Elimle Seçtiklerim” adlı derleme kitabını yayımladı. 1936‘da ise, birincil roman çalışması olan “Yıldız Yağmuru“nu kaleme aldı. Bu eserini takip eden yıllarda “Nehir” (1937), “Akıncı Türkleri” (1938), “Tatlı Sert” (1938) ve “Yayla Kartalı” gibi, yeni şiirlerinin yer aldığı kitapları basılan Çamlıbel, usta kimliğini terk etmeksizin, siyasette faal rol almaya karar verdi.

1946 seçimlerine, Halkçı Parti‘den katıldı ve İstanbul ilinden milletvekili seçildi. 27 Mayıs 1960 tarihindeki ihtilale dek görevini sürekli sürdüren Çamlıbel, darbe ardından öteki birçok DP milletvekiliyle birlikte suçlu bulunarak tutuklandı ve Yassıada‘daki cezaevine gönderildi. 15 ay esir kalmasının gerisinde, aleyhine açılan davalardan temize çıkma ederek bağımsızlık bırakıldı. Ardından, Arnavutköy‘deki evinde inzivaya çekilen şair, Yassıada’da geçirdiği süre içerisinde yazdığı “Zindan Duvarları“nı 1967 yılında, “Han Duvarları“nı ise 1969 yılında yayımladı.

Şair, 8 Kasım 1973 tarihinde çıktığı yurt gezisinde, Akdeniz sularında seyreden Samsun vapurunda hayatını kaybetti. “Çamdeviren”, “Deli Ozan” gibi mahlaslarla espri şiirleri de kaleme almış olan Çamlıbel, Anayurt adlı diğer taraftan dergi çıkarmıştır. Milli edebiyatımızın kaydettiği ilerlemeyi Anadolu’ya yansıtmaya çalıştığı gibi, Anadolu’nun sıkıntılarını da edebiyatla dile getirmeye çalışmıştır. Her ne değin eski bir İstanbul beyefendisi olsa da, ülkenin geri kalmış yörelerini görmezden gelmemiş; ince bir ressam hassasiyetiyle bu sorunların temeline inmiştir. Şiir ve manzum oyunların yanı sıra, çocuk piyesleri de yazmıştır.

ESERLERİ:

ŞİİR: Şarkın Sultanları (1919) Gönülden Gönüle (1919) Dinle Neyden (1919) Çoban Çeşmesi (1926) Suda Halkalar (1928) Bir Ömür Böyle Geçti (1933) Elimle Seçtiklerim (1934) Akarsu (1937) Tatlı Sert (Mizah Şiirleri, 1938) Akıncı Türküleri (1938) Coşku ve Sükûn (1959) Zindan Duvarları (1967) Han Duvarları (Seçme Şiirler, 1969)

OYUN: Canavar (1925) Özyurt (1932) Akın (1932) Kahraman (1933) Plato Kartalı (1945)

ROMAN: Yıldız Yağmuru (1936)