Harry Truman

Harry Truman Biyografisi

Amerika Birleşmiş Devletleri 33. Başkanı

Harry S. Truman, 8 Mayıs 1884 tarihinde Lamar, Missouri, ABD’de çiftlik sahibi bir ailenin oğlu olarak doğmuştur. Adındaki S. Harfi hiçbir ismin kısaltması değildi. İki dedesi, Anderson Shippe Truman ve Solomon Young’ın isimlerinin sembolüydü. Liseyi 1901 yılında bitirdikten sonra maddi olanaksızlıklar nedeniyle yüksek öğrenim yapamadı. Gözündeki bozukluktan ötürü, West Point Askeri Akademisine kabul edilmedi. Bir süre bankacı olarak çalıştı; sonra Indepenence yakınlarındaki aile çiftliğini işletmeye başladı. daha sonra postane yöneticiliği, depo bekçiliği, ulusal muhafızlık ve maden ve petrol işletmeciliklerinde çalıştı. Bu işlerin hiç birinde umduğu performansı yakalayamadığı için, ya işten çıkarıldı veya kendisi ayrıldı.

I. Dünya Savaşı esnasında orduya yazıldı, Fransa’da gösterdiği yararlıklardan ötürü 6 Nisan 1917 tarihinde yüzbaşı rütbesine değin yükseldi. Fransa’da ki görevinde başarılı olan Harry savaş bitince mağaza sektörüne girerek bir erkek giyim mağazası açtı. Beklediği parayı kazanamayan Harry Truman, mağazayı kısa sürede kapatmak zorunda kaldı. Bu süreçte boşlukta kalan Harry ‘e destek elini Jackson Country’de politik eyalet şefi olan arkadaşı Thomas Pendergast uzattı. 1920 ‘de Harry ‘i halkçı partiye soktu. Bu Nedenle Harry politikaya girmiş oldu.

1922 yılında şehir mahkemesi üyeliğine (İl Yargıçlığı) seçildi. 1924-1926 arasında Kansas City Hukuk Okulu’nda gece derslerini izledi. 1926 yılında yeniden üyeliğine seçildiği şehir halkı mahkemesinin başkanlığına getirildi.

1934 yılında görevi sona erdiğinde, Missouri Eyaleti için bir senatör adayı aranmaktaydı. Bu fırsatı da iyi değerlendiren Harry, 1935 yılında Halkçı Parti’den Missouri senatörü seçildi. Bu dönemde Başkan Franklin Roosevelt göre uygulamaya konup, New Deal olarak adlandırılan iktisadi programı desteklemenin yanı sıra, Senato içindeki birçok komisyonda da tayin almasıyla dikkatleri çekti. 1939 yılında ikinci defa Senato’ya girdi.

İkinci Dünya Savaşıyla birlikte önemli işlere gelmeye başlar. Silah üretimi ve teçhizatın ne kadar bereketli kullanıldığını analiz etmek için kurulan bir komitenin başına getirildi. Atama sırası boyunca bir fazla sus payı olayını ortaya çıkaran ve askeri ekonominin israfını engelleyerek beğeni kazanan Harry, artık yalnızca bir politikacı değil yerel bir insanlar kahramanı ve yükselen bir değerdir. Öyle ama; 1944 yılına gelindiğinde Henry Wallace ‘ın yerine başkan yardımcısı olarak seçildi. Haziran 1944’te Roosevelt kadar başkan yardımcılığına görevine getirildi. Bu görevi 82 gün sürdü. 12 Nisan 1945 tarihinde Başkan Franklin Roosevelt’in ölümü üzerine ABD’nin 33. başkanı oldu.

Harry Truman, başkan olduktan sonra ABD’nin iç ve dış politikalarının değişmeyeceğini, Roosevelt dönemindeki uygulamaların süreceğini belirtti. 26 Haziran 1945 tarihinde Birleşik Milletlerin kuruluşunun gerçekleştirildiği San Francisco Konferansı’na başkanlık etti. Temmuz 1945 ayında, II. Dünya savaşında Almanya’nın teslim olmasından daha sonra ortaya çıkan sorunları analiz etmek amacıyla toplanan Potsdam Konferansı’na katıldı. 2 Ağustosta 1945 tarihinde ABD adına barıştırma antlaşmasını imzaladı.

Japonya’nın teslim olmasını sağlama gerekçesiyle onun emri üstüne 6 Ağustos 1945 tarihinde Hiroşima ve 9 Ağustos 1945 tarihinde Nagazaki’ye atom bombası atılmasına izin vererek yüz binlerce insanın ölmesi ve sakat kalması pahasına Japonya ile sürmekte olan savaşı sona erdirdi. 15 Ağustos 1945 tarihinde radyodan halkına seslenen İmparator Hirohito, “savaşın kaybedildiğini” açıkladı. 2 Eylül 1945’te Amerika Birleşik Devletleri Donanması’nın meşhur Missouri Gemisi’nde Japonya, “kayıtsız şartsız teslimat belgeleri”ni imzaladı.

Savaş sonrasında, SSCB’nin Avrupa’da en büyük şiddet durumuna gelmesi, Müttefikler arasındaki işbirliğini sona erdirirken, Batı Avrupa’yı ABD’nin şemsiyesi altına soktu ve bu nedenle soğuk savaş dönemi başlamış oldu.

Dünya jandarmalığını ABD’ye devreden Büyük Britanya, Şubat 1947’de ABD’ye gönderdiği muhtırayla, içinde bulunduğu idareli durumundan ötürü Türkiye ve Yunanistan’a yapmakta olduğu yardımı keseceğini bildirdi. Bu gelişme, Truman’a, SSCB’yi kuşatma politikasını tatbik fırsatı verdi. Truman, SSCB ve yanlısı olan ülkelere aleyhinde ne pahasına olursa olsun uğraş edilmesine gerektiği ilkesine inanıyordu. Truman, ABD Kongresi’nde yaptığı ve sonraları “Truman Doktrini” olarak adlandırılacak 12 Mart 1947 tarihindeki konuşmasında SSCB’nin Avrupa’daki etkinliğinin artması ve Türkiye ile Yunanistan’ın stratejik önemlerinden ötürü SSCB tehdidine aleyhinde korunmaları gerektiğini vurgulayarak adı geçen ülkelere 400 milyon dolarlık yardım yapılmasını istedi. Bu amaçla Truman, Dışişleri Bakanı General George C. Marshall ile birlikte II. Dünya Savaşı‘ndan daha sonra Batı Avrupa ülkelerinin idareli durumunu düzeltmek amacıyla Marshall Planı denilen bir destek paketi ilerletti. Bu açlık Kongre kadar kabul edilerek yasallaştı. Truman Doktrini’ninden sonradan Avrupa ülkelerinin savaşta uğradıkları yıkımların giderilmesi nedeniyle bu fikirler doğrultusunda hazırlanan yeni plana da, dönemin dışişleri bakanı Marshall’ın adı verildi. Marshall Planı, 1948’de uygulamaya kondu. Bu yardımın 300 milyon doları Yunanistan’a, 100 milyon doları da Türkiye’ye ödenmiştir.

1948 yılındaki başkanlık seçimlerini ikinci kere kazandı. Ocak 1949 tarihinde New Deal’in devamı niteliğini taşıyan Haklı Armoni (Fair Deal) adını verdiği 29 maddelik programı Kongre’ye sundu. ABD’nin hesaplı ve toplumsal sorunlarına çözüm getirmeyi amaçlayan bu programın fakat bir bölümü yasalaşabildi. İkinci başkanlık döneminde, antikomünist hareketler, ABD’de doruk noktasına ulaştı. 1950’de, McCarran İç Güvenlik Yasası, vetosuna karşın, Senato’dan geçerek yasaklaşırken, ABD Komünist Partisi kapatıldı. Senatör McCharty’nin başkanlığını yürüttüğü bir komisyonun hazırladığı listeyle, aralarında çok sayıda resmi görevlinin de bulunduğu yüzlerce sanatçı ve bilim adamı hakkında komünist oldukları gerekçesiyle soruşturma açtırıldı.

1949 yılında soğuk savaşın ürünü NATO’nun kuruluşuna öncülük etti. öte yandan 1949’da Çin’de devrimin gerçekleşmesi ve SSCB’nin ilk atom bombasını patlatması üzerine, 1950 yılında hidrojen bombası yapımını onayladı.

1950 yılında, Kore Savaşı’nın patlak vermesi üzerine, 5 yıldızlı general Douglas MacArthur komutasındaki birlikleri Güney Kore’ye destek amacıyla göndermesi, şiddetli tepkilere yol açtı. Pek ki, Çin’e saldırmayı düşünen General Douglas MacArthur’u görevinden edinmek zorunda kaldı. Yeni kurulmuş olan Birleşik Milletlere üye olan 15 ülke de ABD‘nin yanı sıra savaşa katıldılar. Türkiye bu 15 ülke aralarında 5.000’i aşkın askeriyle 4. büyük katılımı oluşturdu.

İyice yıpranması üstüne 1952 başkanlık seçimlerine katılmayacağını açıkladı. Eylül 1951 yılında, Avustralya ve Yeni Zelanda ile ANZUS Paktı’nı imzaladı.

Harry Truman, 12 Nisan 1945 – 20 Ocak 1953 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletlerinin Başkanlığını yaptı.

Tercih sonrasında görevini 20 Ocak 1953 tarihinde Cumhuriyetçi Dwight David Eisenhower’a devrederek Independence’ deki çiftliğine çekildi; anılarını kaleme aldı.

Harry Truman, 1919 yılında Elizabeth Virginia “Bess” Wallace ile evlendi. Margaret (d.1924-ö.2008) adında bir kızı oldu.

Harry Truman, 26 Aralık 1972 tarihinde Kansas City, Missouri, ABD’de 88 yaşında ölmüştür.

Harry S. Truman Sözleri:
– Olumsuz bir insan fırsatlardan zorluklar, Artı bir insan ise zorluklardan fırsatlar yaratır.
– Tilki, kümesi iyi tanıyor diye bekçi yapılır mı?