Frida Kahlo

Frida Kahlo Biyografisi

Meksikalı sanatkâr. Gerçek adı Magdalena Carmen Frida Kahlo y Calderón‘dur. Resimleri sürrealist akımla ilişkilendirilse de bariz ve acı gerçekliği yansıtmaktadır. Fırtınalı bir hayatı olmuş, hastalığı, fotoğraf sanatına kattıkları, ilişkileri ve yeteneğiyle uyarı çekmiştir. Pablo Picasso’nun “Biz onun gibi insan yüzleri çizmeyi bilmiyoruz” dediği sanatçının 70 eserinin 50’si ressama hayranlığıyla aşina Madonna göre satın alınmıştır. Oto portreleriyle belli Frida’nın hayatı, yönetmenliğini Julie Taymor‘ın yaptığı ve Salma Hayek‘in sanatçıyı canlandırdığı 2002 tarihli Frida filmiyle beyaz perdede yaşam bulmuştur. Kahlo, yaşarken ünlü olmuş, resimlerinin birçok satmış nadir sanatçılardan biridir.
6 Temmuz 1907’de Coyoacan, Meksika‘da, Macar Yahudisi fotoğrafçı Wilhelm Kahlo ve Kızılderili asıllı Matilde Calderon Gonzales’in dört kızından üçüncüsü olarak dünyaya geldi. Kahlo ilerleyen yıllarda doğumgününü 6 Temmuz 1907 değil de Meksika Devrimi‘nin gerçekleştiği 7 Temmuz 1910 günü olarak bildiri edecekti. Çünkü yaşamının modern Meksika’nın doğuşuyla başlamış olmasını istiyordu. Ailesiyle birlikte Coyoacan bölgesinde oturdukları evlerinin dış duvarları kobalt mavisi ile boyalı olduğu için “Mavi Ev” olarak anılıyordu. Frida’nın doğumundan kısa zaman daha sonra, annesi hastalanmış ve kızına süt veremeyecek hale gelmişti. Bu dönemde Frida’yı emzirmesi için Kızılderili bir sütanne bulundu. Bu durumun Kahlo’yu etkilemeyeceğini düşünüyorlardı oysa Frida yıllar daha sonra oluşturacağı resimlerden birinde sütannesini, Meksikalı yönünün mitik bir şekilde bedenlenmiş hali olarak gösterecekti. Annesini fazla nazik, zeki lakin bununla beraber zalim, hesaplı ve fanatik bir şekilde dindar olarak tanımlayan Kahlo’nun babasıyla ilişkileri her daim iyi olmuştu. Günlüğüne babasıyla ilgili olarak yazdıkları, bay Kahlo’nun şefkat ve çalışkanlığın mükemmel bir simgesi olduğu, Frida’nın bütün sorunlarına hoşgörüyle yaklaştığı yönündeydi. 6 yaşında çocuk felci geçiren Kahlo’nun bu sebepten, bir bacağı diğerine kadar daha inceydi. Sinirleri etkileyen çocuk felci sebebiyle hastalar solunum zorluğu sebebiyle hayatını kaybediyordu. Frida ise sağ bacağındaki incelme ile kurtulmuştu. Bu yüzden hep uzun etekler giyen Kahlo, kendisine “Tahta Bacak Frida” denmesine epeyce içerliyordu.

Kahlo, üç kızkardeşi olmasına rağmen bir oğlan gibi büyümüş, okul yıllarında da daha çok erkek çocuklarla dostluk kurmuştu. Başarılı bir öğrenci olan Kahlo, yıllarca geçirdiği çocuk felcinin etkisinde kaldı ve bu yüzden tıp eğitimi almaya karar verdi. Mexico City’de Milli Hazırlık Okulunun Tıp Eğitimi bölümüne kabul edildiğinde okulun tarihinde bir birincil gerçekleşiyordu. Zira daha önce yalnızca erkek öğrencilerin kabul edildiği ve Meksika’da prestij sembolü olan okulun, hazırlık sınıfına ilk kabul edilen kız öğrencilerden biri olmuştu. Ulusal Hazırlık Okulu’nda Frida’nın vizyonu genişledi, sanat, edebiyat, felsefe gibi alanlarda kendini geliştirme fırsatı buldu. İleride Meksika’nın kayda değer isimleri olarak anılacak Alejandro Gomez Arias, Jose Gomez Robleda ve Alfonso Villa, Frida’nın okul arkadaşlarıydı. Anarşist bir edebiyat grubuna dahil olan Frida’nın bütün hayatı geçireceği trafik kazasıyla değişecekti. 17 Eylül 1925 tarihinde, erkek arkadaşı Alejandro Gomez Arias ile birlikte otobüsle okuldan dönen Frida için epeyce banal bir gündü. Fakat bindikleri otobüs, bir tramvayla çarpıştı. Fazla sayıda yolcunun ölümüyle sonuçlanan kazada Frida çok ağır yaralandı. Yolcuların tutunduğu kalın bir metal çubuk Kahlo’nun karnından vücuduna girmiş ve bel omurlarını zedeleyerek dışarı çıkmıştı. Hem omuz ekleminde çıkık, bazı kaburgalarda ve sağ bacağında kırıklar da oluşmuştu. Yaşama şansı olmadığı düşünülen Frida’ya kaza ardından uyarı bile edilmemişti. Kazayla ilgili olarak Frida daha sonra şunları söyleyecekti:

Benim zamanımda otobüsler hiç de güvenilir değildi; henüz yeni kullanıma girmişlerdi ve öyle istek görüyorlardı. Tramvaylar boşalmışlardı. Alejandro Gomez Arias’la otobüse bindim… Kısa bir süre sonradan otobüs ile Xochimilo hattının treni çarpıştı. Acayip bir çarpışmaydı bu; şiddetli değil, ağır ve yavaştı, herkesi sarstı. Beni daha da fazla sarstı. Önce başka bir otobüse binmiştik. Fakat küçük şemsiyemi unuttuğumu görünce, çağırmak için indik, beni enkaz eden otobüse bu nedenle bindik. Kaza bir kavşakta oldu… İnsanın çarpışmanın farkına vardığı, ağladığı doğru değil. Gözümden bir tek damla yaş akmadı ve demir çubuk, kılıcın boğayı delmesi gibi beni deldi geçti.

Ambulans gelip de Kızıl Haç hastanesine götürüldüğünde, omurgasının, bel bölgesinde üç noktadan kırıldığı, köprücük kemiği ile üçüncü ve dördüncü kaburgalarının da kırık olduğu ortaya çıktı. Frida’nın sağ bacağı on bir yerden kırılmış ve ezilmiş, sol omzu çıkmış, leğen kemiği de üç yerden kırılmıştı. Çelik çubuk karnının sol tarafından girip cinsel organından çıkmıştı ve doktorlar yaşayabileceğinden bile şüpheliydi. Onu parça parça bir araya getirmeleri gerekiyordu. Hastaneden tam bir ay sonradan, 17 Ekim 1925‘te taburcu edilen Frida’nın aylarca yatalak olabileceği düşünülüyordu. çok büyük acılar çekmesine karşın bunu yansıtmayan Frida’nın hayatı korseler, hastaneler ve doktorlar aralarında geçiyordu. Omurgası ve sağ bacağında dinmeyen bir acı vardı. 32 kez ameliyat edilen Frida’nın, 1954’te çocuk felci nedeniyle sakat olan sağ bacağı kangren yüzünden kesilecekti. Fotoğrafçı olan babasının işleri ise gün geçtikçe kötüleşiyordu. Frida’nın bakım masraflarını karşılamakta güçlük çeken babası çareyi evin kıymetli eşyalarını satmakta bulmuştu. Yalnızca tutkuyla ast olduğu piyanosu ve kitapları kalmıştı ve bu dönemde bay Kahlo’nun epilepsi krizleri de sıklaşmıştı.

Bütün gününü yatakta geçiren kızı için kendi elleriyle şık bir karyola yapan bay Kahlo, Frida’yı hayata bağlamak için elinden geleni yapıyordu. Annesi Mathilde ise Frida’nın kendini izleyebilmesi için tavana bir ayna asmıştı. Fakat parçalanmış bedeni ve kendisiyle karşı karşıya kalınca korku içinde birincil tepkisini veren Frida, aynadaki kişiyi resmetmeye başladı. Ağrılarıyla başa çıkmak için sürekli olarak resim yapmaya başlayan Frida, ilk portresini birincil aşkı Alejandro’ya hediye etti. Fakat ilişkileri sona ermişti. Ailesinin teşvikiyle fotoğraf yapmaya başlayan Frida çoğu oto portre resmetti. Bundan Böyle iyileşmeye başlamıştı, fotoğraf onun için büyük bir motivasyon olmuştu. 1927 yılı sonunda yürümeye başlayan Kahlo, bu dönemde sanat ve politika çevreleri ile yakın ilişkiler kurmaya başladı. Küba’lı önder Julio Antonio Mella ve resim sanatçısı Tina Modotti bu isimlerden ikisiydi. Birlikte davetlere gidiyor, sosyalistlerin tartışmalarına katılıyorlardı ve Kahlo, 1929’da Meksika Komünist Partisi‘ne üye oldu.

Fotoğraf çalışmalarına sürekli Kahlo, eserlerini peşine düşüp takip ettiği ve Meksikalı Michalangelo olarak anılan ünlü ressam Diego Rivera‘yla da tanışmak istiyordu. Rivera’nın kendi resimleriyle ilgili fikrini merak eden Frida, meşhur ressamı ziyaret ettiğinde ona aşık oldu ve iki artist, 21 Ağustos 1929’da dünya evine girdi. Bu evlilikle ilgili olarak Frida günlüğüne şunları yazmıştı:

Diego’ya aşık oldum, ailem bundan hiç hoşlanmadı, çünkü Diego bir komünistti ve bizimkiler onu fazla fazla çok kilolu Breughel’e benzetiyordu. Bunun bir fille beyaz güvercinin evlenmesini andırdığını söylüyorlardı. Her şeye karşın 21 Ağustos 1929’da evlendik. Diego’ya; ‘Kızımın hasta olduğunu ve yaşamı boyunca afiyet sorunları olacağını unutmayın. Akıllıdır lakin güzel değildir. Bunu aklınızdan çıkarmayın. Her şeye rağmen onunla evlenmek istiyorsanız, rıza gösteriyorum’diyen babam haricen düğüne kimse gelmedi.

Evliliklerinin ilk yılında Frida hamile kalmasına karşın Rivera’yla yaşadığı sorunlar nedeniyle bebeği aldırdı. 1930 yılında Amerika‘ya dışarı giden çift, Rivera’nın aldığı duvar resmi siparişleri bitene dek orada yaşayacaklardı. Ard arda 2 düşük yapan Frida, Rivera’nın diğer ilişkileri olduğunu da öğrendi ve çift oldukça fırtınalı geçen evliliklerini 1939 yılında sonlandırdılar. Ancak bir yıl daha sonra, 1940‘da her tarafta evlenip Frida’nın çocukluğunun geçtiği Mavi Konut’e yerleştiler. Bu dönemde Kahlo gerçeküstücü resmin öncü isimlerinden dostu Andre Breton’un da desteğiyle New York’ta bir sergi açtı ve resimlerinin yarısının satıldığı bu sergide meşhur aktör Edward G. Robinson, Kahlo’nun dört tablosunu satın aldı. Bu sergiyle milletlerarası bir ün kazanan Frida, 1939’da Paris‘te bir sergi açtı. Picasso ve Kandinsky gibi sanatçıların büyük alaka gösterdiği sergide; Louvre Müzesi, sanatçının Çerçeve adlı tablosunu satın aldı.

Frida’nın evliliği süresince diğer erkeklerle ilişkileri oldu. Rus devriminin önde gelen isimlerinden Lev Troçki ile birlikte olan Frida, Troçki’nin eşinin bu ilişkiyi farketmesi üstüne bu birlikteliği sonlandırmıştı. Troçki’ye düzenlenen suikastın arkasından artist Siqueiros’un arkadaşı olması nedeniyle sorgulanan Frida, Meksika’dan ayrılarak San Fransisco’da yer alan eski eşi Rivera’nın yanına gitmişti. Frida için yaşadıkları tüm sorunlara karşın Diego’nun anlamı büyüktü, kocasıyla ilgili olarak şunları yazmıştı:

Açılış Diego … Yapıcı Diego … Çocuğum Diego..Ressam Diego … Babam Diego … Oğlum Diego…Sevgilim Diego … Kocam Diego… Dostum Diego … Anam Diego… Ben Diego…Evren Diego

Sağlığı çoğu kez bozulan Frida, bütün gücüyle resim yapıyor, eserlerinin gördüğü alaka onu fazla heyecanlandırıyordu. Fakat çocuğu olmadığı için üzülen usta evcil hayvan besliyordu. 1941‘de “Ben ve Papağanlarım” ve 1953‘te “Maymunlarla Otoportre” isimli çalışmalarına imza atan artist, benzer yıl ‘La Esmeralda’ adlı bir sanat okulunda öğretim üyeliğine başladı. sağlık kötüleşmesine karşın ders vermeyi sürdüren Frida, 1950 senesinde daha önce olduğu ameliyatlar nedeniyle dokuz ay hastanede yatmak zorunda kaldı. Frida ülkesi Meksika’daki birincil bireysel sergisini ise 1953 senesinde açtı. Benzer yılın temmuz ayında sağ bacağı kesilen Frida’nın başarılarla ve acılarla doymuş yaşamı, akciğer ambolisi nedeniyle 13 Temmuz 1954‘te sona erdi. Sanatçının ölmeden önce tamamladığı son eser ise “Yaşasın Hayat” isimli natürmort çalışmaydı.