Adalet Cimcoz
Hak Cimcoz Biyografisi
Türk dublaj ustası, tercüman
25 Temitbahir’de doğan Adalet Cimcoz’un , annesi Alman, babası topçu subayı bir Türk’tür. Babası Boğazlar Komutanı Miralay Hüseyin Tayfur; annesi ise aslen Alman olup Müslümanlığı kabul etmiş Aliye Bayan’dı. Miralay Hüseyin Tayfur, Osmanlı Ordusu’na top olmak için gittiği Almanya’daki bir baloda tanışmıştı Aliye Bayan ile… Altı yaşındayken ailesi Almanya’ya göç etti. İlköğrenimini 1921’de tamamladıktan sonra Almanya’ya gidip Ortaokul ve lise öğrenimini orada tamamladı. Dönünce ağabeyi Ferdi Tayfur’la birlikte 1931 yılında dublaj yapmaya başlayan Cimcoz, Türk sinemasının önde gelen kadın oyuncularından Belgin Irtifa, Türkan Şoray, Fatma Girik, Filiz Akın, Muhterem Nur, Sezer Sezin, Neriman Köksal, Zeynep Sırmalı, Ayfer Feray gibi çoğu sanatçıyı uzun yıllar beyazperde de seslendirdi.
O günlerde Toprak Mahsulleri Ofisinde mütercim (tercüman) olan Yargı Cimcoz, dublajcılığı bir tesadüfen sonucu başladı. 1931’de Ferdi Tayfur (O yıllarda Lorel Hardy‘i seslendirirdi) eşi Melek Kobra ile İpek Film stüdyosunda seslendirme yapmaktadırlar. Melek’in hastalandığı bir gün Ferdi Tayfur kız kardeşini çağırır. Böylece Yargı Cimcoz‘un seslendirme çalışmaları başladı. İlk seslendirdiği film ise ‘King Kong’ olur. Resmi bir kurumda da çalıştığı için adı Seniye Sonku olarak kayıtlara geçer.
Hak Cimcoz Resim yapmadı, seramikle uğraşmadı fakat 1951‘de Maya Sanat Galerisi’ni Beyoğlu‘nda kurdu ve yönetti. Bu modern sanatın gelişimine katkı maddesi sağlayan mekanlardan biri ve Türkiye’de açılan birincil özel galeridir. Galeri beş yıl baştan başa ayakta kalmayı başardı.
Almanca ‘dan unutulmaz çevirileri başarıyla yaptı. Fitne Fücur imzasıyla yıllardan beri dedikodu yazıları yazdı. Gazetecilik yaptı. Türkiye’nin birincil rivayet yazarlarındandı. Hafta, Salon, Tanımlama, Aydede, Tef gibi dergilerde sözünü sakınmayan yazılar yazdı. Türkiye’nin ilk söylenti yazarlarındandı. Kim, kimle, nerede, ne yaptıysa onun dilinden kaçmadı. Köşesinin adı ‘Fitne Fücur’du.
Yeditepe, Varlık, Yeni Ufuklar dergilerine (1950-1970), şiir, hikaye ve kitap tanıtımı yazıları da yazar Adalet Cimcoz , Alman edebiyatından (Bertolt Brecht, Franz Kafka, B. Traven, Georg Büchner, T.Dery vb.) çeviriler yaptı. Franz Kafka’dan Milena’ya Mektuplara Türk Dil Kurumu 1962 (en iyi tercüman ) Çeviri ödülü’nü kazandı.
1936′dan ölümüne dek seslendirme sanatçısı olarak çalıştı.
Adalet Cimcoz‘a dostları “Ada” diye seslenirlermiş.
Hak Cimcoz dönemin ünlü avukatı Mehmet Ali Cimcoz ile 1930 da evlendi.
Ünlü dublaj sanatçısı ve yazan Hak Cimcoz 13 Mart 1970’te İstanbul’da 60 yaşında kanserden öldü. Mine Söğüt, Yargı Cimcoz’un yaşam öyküsünü YKY’dan meydana çıkan bir kitapta ele almıştır. Gazeteci Mine Söğüt, Adalet Cimcoz’un ölümünden sonra sahaf vitrinlerine düşen fotoğraflarını toparlayarak “Adalet Cimcoz: Bir Yaşam Öyküsü Denemesi” adlı kitabı yazdı.
Hak Cimcoz Eserleri:
Çeviri:
Vefat Gemisi (B. Traven, roman, 1957),
Sezuanın İyi İnsanı (B. Brecht, oyun ve üç öykü, 1961),
Milena’ya Mektuplar (Franz Kafka, 1961),
Dinamit (B. Traven, öyküler, 1963),
Leonce ile Lena (Georg Büchner, oyun, 1963),
Galileo Galilei (B. Brecht, oyun, 1963),
On Dakka Sonra Buffalo (Günter Grass, 1964),
Bay Puntila ile Uşağı Matti (B. Brecht, oyun, 1965),
Eğlentili Bir Gömme Töreni (Tibor Dery, öyküler, 1967),
Kafka’nm Sevgilisi Milena (Margarete Buber-Neumann, 1967),
Adanmış Topraklar Üstünde (sosyal hiciv, Efraim Kişon, 1969).
