Baltacı Mehmet Paşa
Baltacı Mehmet Paşa Biyografisi
Rusya Çarlığı ile Osmanlı Devleti aralarında yapılan Prut Savaşı sırasında, Rus çarı I. Petro’nun müstakbel eşi I. Katerina ile görüştüğü ileri sürülmektedir.
Baltacı Mehmet Paşa, 1662 yılında Bugün Çorum’a emrindeki bir kaza olan Osmancık’da doğmuştur. Genç yaşta ilim merakıyla Trablus, Tunus ve Cezayir’e dek gitti. daha sonra İstanbul’a döndü ve akrabalarından Hacı Sefer Ağa vasıtasıyla saraya intisap etti. Burada sırasıyla baltacılık, yazıcılık ve müezzinlik gibi görevlerde bulundu. Bu sırada Şehzade Ahmed ile de yakın münasebet kurdu.
Baltacı Mehmet Paşa, 1703 Edirne Vak’ası esnasında âsilerle yakın ilişkilerde bulundu ve Sultan III. Ahmet’in cülusu hususunda büyük gayret gösterdi. III. Ahmet tahta geçtiği vakit padişaha olan yakınlığı dolayısıyla süratle yükseleceğini ümit ettiyse de Sadrazam Morali Damad Hasan Paşa, Baltacı Mehmet Paşa’yı kendisine muhalif gördüğünden onu uzun süre terfi ettirmedi. Bir ara birinci mîrâhur’luğa tahsis edildiyse de eksik sonra Trablus ve Halep taraflarına tahsildar olarak gönderilmek suretiyle saraydan uzaklaştırıldı. Oysa Kalaylıkoz Ahmed Paşa’nın sadâreti döneminde İstanbul’a dönebildi ve 6 Kasım 1704 tarihinde vezâretle kaptan-ı derya oldu.
Bu sırada Kalaylıkoz Ahmed Paşa’nın sadâretten azline sebep olan birtakım tertiplere girişti ve sonunda sadârete geçmeyi başardı. Bu birincil sadrazamlığı sırasında kendisine taraftar olanları iş başına getirmekten başka önemli bir meslek yapamadan azledildi. sonradan 1707 yılında Erzurum valiliğine ve Sakız muhafızlığına tahsis edildi. 21 Ocak 1709 tarihinde Halep valisi olan Baltacı Mehmet Paşa, 18 Ağustos 1710 tarihinde Köprülüzâde Nûman Paşa’nın yerine ikinci kez sadrazamlığa getirildi. Bu sırada birincil iş olarak İsveç Kralı XII. Carl’ın (Demirbaş Karl) Osmanlı topraklarına ilticası ile gelişme bildiren Osmanlı-Rus münasebetleriyle meşgul oldu. Derhal peşinde, Osmanlı Devleti’nin kuzey sınırlarına tecavüz eden Ruslar’a karşı yapılacak Prut Seferi’ne serdâr-i ekrem olarak devir edildi.
Sefer hazırlıkları tamamlandıktan daha sonra 9 Nisan 1711’de İstanbul’dan ordusuyla ayrılan Baltacı Mehmet Paşa, 18 Temmuz 1711 günü Prut nehri bataklıkları civarında Rus kuvvetleriyle karşılaştı. Dört gün dek aralıksız ve tarihte Prut Savaşı adıyla anılan bu muharebe sırasında Rus ordusunun abluka altında ve ümidini yitirme içinde kalması üstüne Rus Çarı I. Petro müstakbel eşi I. Katerina ile Osmanlılar’ın her istediğini yerine getirecek bir barışma teklifinde bulundu. Baltacı Mehmet Paşa’nın da yerinde görmesi üstüne iki taraf arasında 22 Temmuz 1711’de bir mukavele yapıldı.
Antlaşmanın imzalanmasından III. Ahmet de hoşnut olmuş ve kendisini İstanbul’a çağırmıştı. Ama Baltacı ile I. Katerina aralarında bir ilişki kurulduğuna dair söylentiler çıkarıldı ve ordusunu muhasaradan kurtaran Çar I. Petro’nun vaad ettiği hususları yerine getirmemesi, sadrazama aleyhinde İstanbul’da bir muhalefet grubunun oluşmasına sebep oldu.
Aslında antlaşmanın neticesini alabilme hususunda ağır davranan Baltacı Mehmet Paşa’nın bu tutumu İstanbul’da yanlış yorumlara yol açmıştı. Nihayet III. Ahmet’in emriyle Eylül 1711’de Edirne’ye gelen ve 20 Kasım 1711’de sadâret mührü kendisinden alınan Baltacı Mehmet Paşa Aralık 1711’de kalebent olarak Midilli’ye sürüldü. Temmuz 1712’de de Limni adasına gönderildi. Benzer yılın eylülünde orada öldü. Kabri Niyâzî-i Mısrî’nin medfun bulunduğu hazîrededir. Bir oğlu ile Fatma adında bir kızı vardı.
Vefat ettiğinde yaşı elliyi geçmiş yer alan Mehmed Paşa, huy bakımından açgözlü ve devlet işlerinde entrikaya yatkın, devlet idaresinde fazla kabiliyeti olmayan bir kimse idi.
Baltacı Mehmet Paşa, Temmuz 1712 tarihinde Limni, Yunanistan’da 50 yaşında ölmüştür.
