Cem Sultan
Cem Sultan Biyografisi
Cem Sultan, babası Fatih Sultan Mehmet’in ölümünden daha sonra abisi II. Bayezid ile girdiği taht mücadelesiyle bilinir.
Cem Sultan, 22 Aralık 1459 tarihinde Edirne’de doğmuştur. Babası Fatih Sultan Mehmed, annesi Çiçek Hatun’dur. Fatih Sultan Mehmed’in Gülbahar Hatun‘dan olma Gevherhan Sultan adında kız kardeşi ve II. Bayezid abisidir. 4 yaşından itibaren 10 yaşına kadar dağıtılmış hocalardan sarayda dersler alan Cem Sultan, Rumca dâhil bir takım dilleri öğrendi. 10 yaşına geldiğinde Kastamonu Sancak Beyliği görevi ile saraydan ayrıldı.
1472 yılında Akkoyunlu Devleti hükümdarı Uzun Hasan‘ın üstüne doğu seferine giden Fatih Sultan Mehmed, şehzadeleri Şehzade Mustafa ve II. Bayezid‘i yanında götürürken Cem Sultan’ı lalaları ile beraber Edirne Sarayı’nda kaymakam olarak bıraktı. Fatih Sultan Mehmed Edirne’den ayrıldıktan sonra 40 gün değin hiç haber gelmeyince Cem Sultan’ın lalaları padişahın başına bir şey geldiğini düşünerek Cem Sultan’ı sultan olarak bildiri ederek saray halkının ona biat etmesini sağladılar. Fatih Sultan Mehmed seferden döndüğünde durumu öğrendiğinde iki lalayı da idam ettirdi. Ertesi sene Konya‘da valiyken ölen Şehzade Mustafa’nın yerine Şehzade Cem Sultan’ı Konya vali olarak atadı.
3 Mayıs 1481‘de Fatih Sultan Mehmed‘in ölümü üzerine Sadrazam Karamanlı Mehmet Paşa, Amasya‘da yer alan II. Bayezid’e ve Konya‘da yer alan Cem Sultan‘a haber verdi. Oysa Cem Sultan‘a gönderilen haberci öldürülünce haber önce Şehzade Bayezid’e ulaştı. Yeniçeriler birleşerek Bayezid’in oğlu Şehzade Korkut’u vekaleten tahta çıkardılar. Amasya’dan gelen Bayezid 20 Mayıs 1481‘de Osmanlı tahtına oturdu.
Cem Sultan, babasının meşhur Kanunnâme’sine koydurttuğu “Her kimseye evladımdan saltanat müyesser ola karındaşlarını nizam-ı âlem için katletmek münasiptir. Ekser ulemâ dahi bunu tecviz etmişlerdir…” hükmü gereği öldürüleceğinden belirli olduğundan, Konya civarında topladığı bir miktar askerle Bursa’ya dürüst ilerledi. Cem Sultan 4000 kadar askeriyle birlikte 27 Mayıs 1481’de İnegöl önlerine geldi. Sultan II. Bayezid, Ayas Paşa idaresindeki bir orduyu Cem Sultan’ın üzerine gönderdi. 28 Mayıs’ta yapılan muharebeyi şampiyon Cem Sultan Bursa‘da padişahlığını ilan etti.
Cem Sultan, Bursa‘da adına hutbe okuttuktan sonradan Bayezid’e bir mektup göndererek eski Türk geleneklerince Osmanlı topraklarını paylaşmayı öneri etti. Bayezid, bu teklifi redderek Cem Sultan’nın üstüne yürüdü. Bu saltanatı fakat yirmi gün sürdü. Bursa yakınlarında yapılan birincil muharebede Cem Sultan’nın kuvvetleri Osmanlı ordusunu yendi. sonradan 20 Haziran 1481 tarihinde Yenişehir Savaşı‘nda Cem Sultan yenilerek Konya‘da Karaman Valisi’ne sığınmak istedi. Fakat Gedik Ahmet Paşa komutasındaki kuvvetlerin takibi sürünce, bir vakit burada kaldıktan sonradan Karaman Valisi Kasım Bey, Cem Sultan’nı ikna ederek Adana üzerinden Mısır’a gönderdi.
Cem Sultan Kahire‘deyken 20 Aralık 1481 tarihinde Hac görevi için Mekke’ye gitti. 12 Mart 1482’de Kahire’ye geri döndü.
Cem Sultan Kahire’deyken Bayezid’ten bir mektup aldı. Mektupta eğer saltanat mücadelesinden vazgeçerse hayatının ardına kadar para tahsil edileceği söyleniyordu. Saltanat mücadelesinden vazgeçmeyen Cem Sultan, Anadolu’ya dönerek 27 Mayıs 1482‘de Konya’yı kuşattı. Kasım Bey, Cem Sultan’ı kışkırtma ederek Karaman beyliğini yeniden kurma düşüncesindeydi. aynı zamanda Ankara sancakbeyini de yanında çekmeyi başarmıştı. Cem Sultan’ın Konya ile Ankara’ya karşı kanımca giriştiği taarruz başarısızlıkla neticelendi. Bunun üzerine önce Akşehir’e sonradan da Kasım Bey ile birlikte Taşeli’ne çekilmek zorunda kaldı. Konya Ereğlisi’ne gelen Bayezid’le tekrar görüşmelere başladı. Bayezid, Cem Sultan’nın Kudüs’te oturmasını öneri etti. Osmanlı topraklarında başat olacağı bir bölgenin kendisine tayin edilmesi hususunda ısrar eden Cem Sultan teklifi reddetti. Bunun üstüne Kasım Bey’in teşviki ile Cem Sultan, Rodos Şövalyeleri‘ne başvuru etmeye karar verdi. 29 Temmuz 1482‘da Rodos’a üçgenin taban olmayan kenarı bastı.
Rodos Şövalyeleri’nden Pierre d’Aubusson, bu olaydan yararlanarak Osmanlı Devleti’nden Cem Sultan’nın masrafı olarak her yıl 45.000 duka altın alıyordu. Cem Sultan’dan istifade etmek isteyen bazı Avrupa devletleri onun Papa himayesine girmesini istiyorlardı. Cem Sultan 7 sene Rodos’ta kaldıktan daha sonra Fransız Kralı’nın yanındayken Alman İmparatoru’nın eline düşme tehlikesi yüzünden Cem Sultan’nın Papa himayesine verilmesine karar verildi. 14 Mart 1489‘da Papa VIII. Innocent göre kabul edilen Cem Sultan, Bayezid’e bir mektup yazarak gelmek istediğini bildirdi. Ancak Avrupa, düzenleyeceği bir haçlı seferi için ona gereksinim duyuyordu. 1492 yılında Papa VIII. Innocent’ın ölümü üstüne yerine geçen VI. Alexandre Burgia, 1494 yılında Roma’ya giren Fransız Kralı VIII. Charles ile anlaşarak Cem Sultan’ı yanına aldı.
Fransa Kralı VIII. Charles’in ısrarlı talepleri üstüne, Cem ona teslim edilmek üzere Napoli‘ye doğru yola çıkıldı oysa yolda fenalaştı. Olasılıkla teslimden önce Papa kadar zehirlenmişti. Uygulanan bütün çare yöntemleri sonuç vermeyince şehzade, “Ailesinin Mısır’dan İstanbul’a getirilip gözetilmesi, kendisine hizmet edenlerin memnun edilmesi ve ölüsünün mutlaka Osmanlı ülkesine getirilmesi” şeklindeki vasiyetini yazdırdı. Fransız Kralı tarafından kurtarılmış, oysa büyük bir ihtimalle zehirlendiği için bir hafta içinde yolda vefat etmiştir.
Fransızların Napoli zaptı sırasında Cem Sultan rahatsızlanarak 25 Şubat 1495 tarihinde vefat etti.
II. Bayezid, kardeşi Cem Sultan’ın naaşı için para vermeyi reddetti. Bunun üstüne Cem Sultan’ın naaşı uzun vakit alıkonmuştur. 1499 senesinde II. Bayezid garip bir şekilde Cem Sultan’ın naaşı için Napoli’ye savaş bildiri etti. Bunun üzerine Napoli Cem Sultan’ın naaşını bir gemiye yükleyerek Osmanlı’ya teslim etti. Şehzade Cem’in naaşı Bursa’da büyükbabası Sultan II. Murat‘ın yaptırdığı caminin bahçesine kardeşi Şehzade Mustafa’nın yanında gömüldü. 1499‘da Osmanlı topraklarına getirilen cenaze, Bursa’da Muradiye Camii’de türbeye defnedildi.
Cem Sultan’ın Avrupa’da olduğu dönem, İspanyollar karşı yenilgiye uğrayan Endülüs Devleti, Osmanlı Devleti’nden yarım istemişti. Ancak Avrupa’da bir seferden çekinen Bayezid, 1492‘de Kemal Reis’i görevlendirerek İspanya‘daki Müslümanların Kuzey Afrika’ya, Yahudilerin’de Selanik’e taşınmasına yardımcı oldu.
Şehzade Oğuz Han,Şehzade Murad,Şehzade Abdullah,Ayşe Sultan,Gevher Melike Sultan adlarında çocukları oldu.
Cem Sultan, 25 Şubat 1495 tarihinde Capua, İtalya’da 36 yaşında ölmüştür
Annesi Çicek Hatun Mısır’da 1495’te vebadan ölmüştür. Cem Sultan’ın oğullarından olan Oğuz daha üç yaşındayken babası Fransa’ya götürüldüğü zaman 1482’de amcası II. Bayezid kadar boğdurulması emredildiyse de zehirlenerek öldürüldü. Sultan Cem’in diğer oğlu Murad, Rodos’ta kalmış ve bağnaz muhitte vaftiz edilip Hristiyan olmuştur. Murad, kendi oğlu ile birlikte Kanuni Sultan Süleyman‘ın Rodos kuşatmasında Rodos şövalyelerin yanına bulunmuştu. Rodos Osmanlı kuvvetleri göre ele geçirildikten daha sonra cümbür cemaat kaleyi serbestçe terk ettiği halde, Cem Sultan’ın oğlu Murad ve torunu yakalandı ve fetihten sonradan Kanuni Sultan Süleyman‘ın emriyle boğularak öldürüldü.
