Cemal Abdülnasır

Cemal Abdülnasır Biyografisi

Darı‘lı asker ve devlet adamı. Devrimci, milliyetçi, sosyalist lider.Darı’ın ikinci cumhurbaşkanı.
Cemal Abdülnasır 15 Ocak 1918 de babasının postane görevlisi olduğu Mısır’ın İskenderiye şehrinin fakir bir mahallesinde doğdu.İsmi Cemal Paşa’ya atfen verilmiştir. Başlıca adı Cemal Abdünnâsır’dır.

Ortöğrenimini Kahire‘deki amcasının yanına tamamladı. Kısa bir vakit hukuk okuduktan daha sonra 1937’de Kahire’deki Kraliyet Askeri Akademisi’ne girerek 1939’da mezun oldu. Sudan’daki Darı ordusunda tayin yaparken arkadaşlık kurduğu üç subayla (Zekeriya Mohyeddin, Abdülhakim Amir ve Enver Sedat) birlikte İngiliz egemenliğine ve krallık yönetimine son vermeyi amaçlayan rahat Özgürlük Subaylar örgütünü kurdular.

I. Arap-İsrail Savaşı’nda (1948-1949) Filistin‘de savaştı.

23 Haziran 1956’dan 28 Eylül 1970’e değin Darı cumhurbaşkanı olan Nasır ülkesinde krallığa son veren hareketin önderliğini yap¬mıştır. NATO ve Varşova Paktı‘na girmeyen Nasır ılımlı bir dış siyaset izlemeye özen göstererek “bağlantısızlar” hareketi içinde yer aldı. Senet¬lantısız ülkelerin ilkeleri, barıştırma içinde bir arada yaşamayı esas bölge özgür, askeri ittifaklara girmeme, yabancı güçlere kendi topraklarında üs vermeme ve milli kurtuluş savaşlarını desteklemektir.

1949’da Serbest Subaylar komitesi’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı, 1951’de yarbaylığa yükseldi. Savaşın arkasında baş belirten siyasi bunalım ortamında, Özgürlük Subaylar örgütü 23 Haziran 1952’de beti benzi kaçmış bir darbeyle yönetime el geçirip Kral Faruk’u devirdi. Darı’ı terk eden kral, tahtı bıraktığını açıkladı. Orgeneral Muhammed Necib’in devlet başkanlığına getirilmesine karşın, gerçek iktidar Nasır’ın denetimindeki Devrimci Komuta Konseyi’nin eline geçti. Ocak 1953’te siyasi partiler kapatıldı ve Bağımsızlık birliği adlı yeni bir parti devlet içinde çekirdek örgütler kurdu. Haziran 1953’te Cumhuriyet duyuru edildi ve İngiltere ile Süveyş Kanalı bölgesinin boşaltılmasını öngören bir mukavele imzalandı. 1954 ilkbaharında Necib’in adının sonra Nâsır’a karşısında düzenlenen bir suikaste karışması ile görevden alınmasına yol açan ve iç çekişmelerden sonra perde arkasındaki konumundan çıkarak başbakanlık görevini üstlenen Nasır, en dinç muhalefet odağı olan Müslüman Kardeşler‘i sindirerek konumunu pekiştirdi. Ocak 1956’da tek partili siyasi sisteme dayalı yeni anayasayı yürürlüğe koydu. 1956 Haziranında da tek namzet olarak, oyların yüzde 99.95’ini alarak cumhurbaşkanı seçildi.

Nasır, cumhurbaşkanlığı esnasında ülkede bir dizi reforma girişti. İş’e toprak reformuyla başladı. Assuan’da kurulacak olan baraj için ABD ve İngiltere daha önce laf vermiş oldukları krediyi vermeyeceklerini açıklayın¬ca 1956’da, o zamana dek İngiliz deneti¬minde olan Süveyş Kanalı‘nı kamulaştırdı. Süveyş’in kamulaştırılmasını öbür İngiliz ve Fransız şirketlerinin kamulaştırılması izledi.

Bunun üstüne İngiltere, Fransa ve İsrail Mısır‘a karşı ortak bir askeri harekâta girişti. İsrail, Mısır’a saldırdı. İngiliz ve Fransız hava kuvvetleri Mısır hava alanlarını bombaladı. Depresyon Birleşik Milletler’in Süveyş Kanalı’ nın denetimini Mısır’a bırakma kararıyla sona erdi. Nasır elde ettiği bu başarıyla gücünü pekiştirdi. Arap dünyasında hür mücadelesinin önderi olarak benimsendi . Cezayir Özgür Savaşı’nı Birleşmiş Arap Cumhuriyeti adı aşağı birleş¬mesine öncülük ettiyse de, 1961’de bu birlik bozuldu. Ertesi sene Arap Sosyalist Birliği’ni kurdu.

Nasır Assuan Barajı’nın yapımına özel ağırlık veriyordu. Bunun için zorunlu krediyi sonradan SSCB’den sağladı. bu dönemde bilhassa Sovyetler Birliği’nin teknik ve mali yardımıyla geniş çaplı bir kalkınma hamlesi başlattılınca 1968 yılında tamamlanan Assuan Barajı’nın da katkılarıyla sanayileşmeyi hızlandırma ve köylüleri topraklandırma gibi başarıların yanı sıra kadınların haklarını genişletme ve eğitimi yaygınlaştırma gibi önemli adımlar attı.

Nasır, 1967’de Sina’ya zor yığdı. 22 Mayıs 1967’de, İsrail’in Eilat’a deniz erişimi olan Tiran Boğazı’nın bütün İsrail gemilerine ve İsrail’e gitmekte olan diğer gemilere kapalı olduğunu bildiri ederek, Akabe Körfezini ulaşıma kapattı, bu nedenle İsrail’le açık çatışmaya yöneldi. Bunu izleyen Altı Gün Savaşı’nda (5 Haziran-10 Haziran 1970) erken davranan İsrail’in Darı uçaklarını yerdeyken değil etmesi ağır bir yenilgiyi getirdi. 9 Haziran’da, Nasır tüm sorumluluğu üstlenerek istifa ettiyse de yaygın kitle gösterileri sebebiyle ertesi gün kararını geri aldı. Savaş sonrası dönemde radikal çizgisinden giderek uzaklaştı.

Nâsır’ın en önemli dış sorunu İsrail’di. Darı ve Suriye, 1967’de Altı Gün Savaşı olarak da aşina Üçüncü Arap-İsrail Savaşı’nda yenilgiye uğradı. İsrail, Mısır hava kuvvetlerini, havalan¬maya bile fırsat vermeden yok etti. Bu yenilgiden daha sonra Nasır istifa etmek istediyse de, insanlar buna razı olmadı. Nasır ölünceye dek Mısır cumhurbaşkanı olarak tahsis yaptı.

28 Eylül 1970 tarihinde saat 17:16 sularında bir yürek krizinden dolayı yaşamını yitirdi.