Cengiz Aytmatov

Cengiz Aytmatov Biyografisi

Cemile, Selvi Boylum Al Yazmalım, Gün Olur Asra Layık gibi Kırgız Edebiyatı’nda manâlı yere sahip olan eserleri kaleme almış olan Kırgız yazar, gazeteci ve çevirmen. Türkiye’de eserleri en fazla okunan yabancı edebiyatçılardan birisi olan Aytmatov, keza Kırgızistan’ın eski dışişleri bakanı Askar Aytmatov’un babası ve NATO ile UNESCO’nun eski Kırgızistan temsilcisiydi.
Cengiz Aytmatov, 12 Aralık 1928 tarihinde, Kırgızistan’da yer alan Talas şehrine bağlı olan Şeker köyünde dünyaya geldi. Babası devlet adamı Torekul Aytmatov, annesi ise tiyatro sanatçısı olan Nahima Aytmatov’du. O dönemde SSCB’ne emrindeki olan Kırgızistan’da önemli siyasi figürlerden birisi olan babası, 1937 tarihinde Burjuva Milliyetçisi olma suçuyla Moskova’da tutuklandı ve bir yıl sonradan da kurşuna dizilerek idam edildi.

Mektep hayatına Sheker’de yer alan bir Sovyet okulunda başlayan Aytmatov, babasının yokluğu nedeniyle ailesinin karşılaştığı geçim sıkıntılarını atlatmak için erkenden iş hayatına atıldı. Yaşadığı köyde boşalan bir devlet memurluğdayken atılan Aytmatov, bu işte vergi tahsildarlığı ve tarım makinelerinin sayımı gibi öyle çok görevde çalıştı.

1964 yılında, Frunze’de bulunan Kırgız Enstitüsü’nde veterinerlik bölümünde okumaya başlasa da kısa bir süre sonra bu bölümden ayrılarak Moskova’da yer alan Maxim Gorky Edebiyat Enstitüsü’ne geçiş yaptı. 1956–1958 yılları arasında Moskova’da eğitimini tamamlamasının ardından sekiz sene baştan başa Pravda kentinde çalışan Aytmatov, sonradan bütün zamanlı yazar olarak hayatını kazanmaya başladı.

İlk yayınlanan eserleri 1952 yılında The Newspaper Tepe Dziou ve Awbım dergilerinde yayınlanan Aytmatov’un basılan birincil kitapları ise Beyaz Yağmur (1954) ve Cemile (1958) oldu. Yazarın 1970 yılında yayınladığı Selvi Boylum Al Yazmalım ve 1980 tarihli ilk romanı Gün Olur Asra Layık, dünyanın pek fazla ülkesinde yayınlanarak yazara büyük bir ün kazandırdı. Başarılı edebiyatçının Selvi Boylum Al Yazmalım adlı eseri Türkiye’de sinemaya uyarlanırken, Gün Olur Asra Değer ise 1998 yılında Rusya’da beyaz perdeye aktarıldı.

İLGİLİ BİYOGRAFİ : Colin McRae

1957 yılında Sovyet Yazarlar Birliği’ne kabul edilen Aytmatov, 1963 tarihinde ise Lenin Ödülü’nü kazandı. Avrulpa Birliği, NATO ve UNESCO’nun Kırgızisyan delegeliği görevini de üstlenen Aytmatov, keza Baltık Ülkeleri Birliği’nde ülkesinin temsilcisi olarak yer aldı. Aytmatov’un oğlu Askar Aytmatov ise, babası gibi siyasetten uzak kalmadı ve de Kırgızistan Dışişleri Bakanı olarak ülkesine hizmet verdi.

Yapıtları tiştirdiği en manâlı edebiyatçılardan birisi olan Cengiz Aytmatov, 16 Mayıs 2008 tarihinde, Tataristan’ın başkenti Kazan’da böbrek yetmezliği teşhisiyle hastaneye kaldırıldı ve 10 Haziran 2008 tarihinde, tedavi için bulunduğu Almanya’da hayata gözlerini yumdu.