Christian Anton Lang
Christian Anton Lang Biyografisi
Gürültüsüz sinema döneminin en büyük isimlerinden birisi olan Avusturya asıllı yönetmen, senarist ve film yapımcısı. Kara ütopya dalının sinemadaki birincil örneklerinden birisi olan Metropolis’in yönetmeni olan Lang, İngiliz Film Enstitüsü göre Karanlığın Efendisi lakabıyla onurlandırılmıştır.
Friedrich Christian Anton Lang, 2 Aralık 1890 tarihinde, Viyana, Avusturya’da dünyaya geldi. Mimar Anton Lang ve ev hanımı Pauline Lang çiftinin ikinci çocuğu olan Fritz Lang, hayatının ilk dönemlerini Viyana’da geçirdi. Liseden mezun olmasının peşinde Viyana Teknik Üniversitesi’ne kabul edilen Lang, burada sivil mühendislik ve sanat dallarında eğitim aldı. 1910’da geçimini gayesizce işlerle sağladığı Çin, Japonya, Kuzey Afrika ve Rusya‘ya gitti. 1913 yılında resim alanında eğitim elde etmek üzere Paris’e dışarı giden Lang, I. Dünya Savaşı’nın başlaması üstüne ülkesine geri döndü.
I.Dünya Savaşı esnasında Avusturya Ordusu’na katılan Fritz Lang, Rusya ve Romanya cephelerinde dövüştü; aldığı ağır yaralar ve yanında patlayan bir bombanın yarattığı şok sebebiyle uzun süre her tarafında cepheden uzak, askeri hastanede yatmak zorunda kaldı. İyileşme dönemi boyunca kafasındaki film senaryolarını kağıda döken Lang, 1918 yılında, teğmen rütbesi ile ordudan ayrıldı.
1918 yılında Avrupa’nın öncelikle gelen sinema merkezi Berlin‘e gitti ve yönetmenliğe soyundu.1919 yılında ”Halbblut” adlı ilk filmini çekti. 1918 yılında Alman prodüksiyon firması Decla’ya yazan olarak giren Lang, daha sonra ise gene bir Alman firması olan UFA Stüdyoları’nda çalışmaya başladı. Daha Sonra 1919 yılına 4 film daha sığdırdı.1920 yılında, senaryosu 1922’de evlendigi Thea Von Harbou kadar yazılan ”Der Müde Tod” adlı filmi çekti. Bu filmde ışık ve gölge oyunlarıni, hem arka planları fazla etkin bir biçimde kullanmasıyla dikkatleri uzerine topladi. Alman dışavurumcu sinemasının kısa sürede en manâlı isimlerinden birisi haline geldi. Lang’ın bu alandaki ilk yapımı, 1922 tarihinde gösterime giren ve insanları hipnotize ederek suça iten cani bir dahinin hikayesini anlatan Hekim Mabuse’du.
Fritz Lang’ı şöhrete kavuşturan esas yapımlar ise, 1924 tarihli Alman halk destanının sinema uyarlaması olan Die Niebulungen ve 1924 tarihli sinema başyapıtı Metropolis oldu. Özellikle Metropolis, neo-herzamanki kara ütopya sinemasınıessiz sinemasının en pahalı ve en ihtişamlı yapıtlarından birisiydi.
Nazi’ler tarafından saygı görmesine ve de propaganda bakanı Joseph Goebbels kadar Devlet Sinema Müdürlüğü görevine getirilmek istemesine rağmen, Lang, Nazizim’İn yükselişinden mutsuzdu ve de bundan böyle Almanya’da kalmak istemiyordu. Kendisine önerilen Sinema Müdürlüğü görevini kabul etmeyen Lang, Fransa’ya kaçarak sinema yaşamına burada devam etti; lakin karısı kendisinden ayrılarak Nazi Partisi’ne katıldı.
Fritz Lang Fransa’da bir vakit yaşamasının arkasında Amerika’ya taşınarak MGM Stüdyoları’nda çalışmaya başladı. Burada Fury (1936), You Only Live Once (1937) ve başarılı western filmleri The Return of The Frank James (Frank James’in Dönüşü ) (1940) ile Western Union (Çöl Devleri) (1941) filmlerini çevirdi. Amerika’da çektiği filmlerle ilgili eleştirmenler göre eleştirilen en büyük nokta ise Almanya’da çektiği filmlerden kurgu ve tesir olarak daha zayıf kalmalarıydı.
ABD’deki egzersiz koşullarından memnun kalmayan Lang 1956’da Almanya‘ya geri dönerek ”Der Tiger Von Eschnapur” adlı iki bölümlük zengin macera filmini çekti. Bin Gözlü Hekim Mabuse’u 1960 yılında son filmi olarak çekti. 60’lı yılların ortasında ABD’ye dönen Lang yaşlılık yıllarını orada geçirdi. Hayatının son yıllarını kör olarak geçiren Lang, 2 Ağustos 1976 tarihinde Hollywood, A.B.D.’de hayata gözlerini yumdu.
