Clemens Holzmeister
Clemens Holzmeister Biyografisi
Avusturyalı mimar ve tasarımcı.T.B.M.M. binasının mimarı.
Clemens Holzmeister, 27 Mart 1886‘da Tirol’de Fulpmes kentinde ( Avusturya ) doğdu. Babası Johann Holzmeister kahve ticaretiyle uğraşıyordu. Ailenin bir önceki kuşağı Avusturya‘daki kötü idareli koşullardan dolayı Brezilya‘ya yerleşmişti. Kahve işi Brezilya’dan onlara kalan bir işkoluydu. Clemens Holzmeister, Avusturyalı aktris olan Judith Holzmeister‘ın (Doğum Tarihi: 14 Şubat 1920) babasıdır.
1906-1913 yılları arasında Viyana Teknik üniversitesi’nde Mimarlık eğitimini tamamladı, 1919’da Roma Dönemi’nden başlayarak kilise yapımını inceleyen tezi ile hekim ünvanını aldı. Avusturyalı tasarımcı., Avusturya Akademisi mezunu Prof. Clemens Holzmeister, yaşamı boyunca Ankara‘da yer alan Türkiye Büyük Ahali Meclisi dahil almak üzere 673 projeyi gerçekleştirmiştir.
1919-1924 yılları arasında İnnsbruck’ta Devlet Yapı Sanat Okulu’nda öğretim görevliliğinin yanısıra kilise yapıları gerçekleştirdi ve Unterberger’de ideal tasarımlar sergisini açtı. Viyana Krematoryumu’nun tasarımı ve yapımı ile görevlendirilen Holzmeister 1924 yılı başlarında tamamladığı bu yapıyla Avusturya’da tanınmaya başladı. Tekrar benzer yıl Viyana Hoş Sanatlar Akademisi’nde öğretim üyesi ve idareci olarak göreve başladı. 1933-1937 yılları aralarında benzer kurumun rektörlüğünü üstlendi.
1924’te Viyana‘da bir toplu konut uygulaması gerçekleştiren Holzmeister 1926’dan 1938’e dek sürecek olan Salzburg Festspielhaus’un yenileme çalışmalarını başlattı. 1928-1933 aralarında Viyana’daki akademik çalışmalarının yanısıra Düsseldorf Güzel Sanatlar Akademisi’nde de dersler verdi. Almanya‘daki bu akademik çalışmaları esnasında 1929’da sonradan Adolf Hitler rejimince yıktırılan ve mekan açısından dönemin en güzel yapılarından biri farzedilen Schlageter Anıtı’nı gerçekleştirdi. 1929 ile 1933 yılları aralarında Blankenese, Merdingen, München-Gladbach, Cleve ve Berlin Lilienstrasse Kiliseleri Holzmeister’ın Almanya’daki diğer uygulamaları oldu. Aynı yıllarda Avusturya’da Linz’de Kreuzschwestern Okulu, Krim Kilisesi, Bad Ishl’de Dinlenme Evi, Grinzing’de Mektep, Dornbach Kilisesi, Vogelweidplatz Kilisesi ve Viyana Radyoevi’ni inşaa etti. Hitler rejiminin baskıları nedeni ile 1933’te Düsseldorf’taki akademik görevinden ayrılmak zorunda kaldı.
Holzmeister, yeni TBMM binasının yapımı için 11 Ocak 1937’de çıkarılan bir yasa ile açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi milletlerarası mimari proje yarışmasının birincilik ödülünü Atatürk’cilt aldığı sırada ve 1938 yılında Avusturya’nın Adolf Hitler göre işgali sebebiyle ülkesine dönmeyip Türkiye’de yaşamayı tercih etti. Viyana’dan ayrılarak İstanbul’a yerleşti. Holzmeister, bu dönem içinde 1940-49 yılları arasında (İTÜ‘de), İstanbul Teknik Üniversitesi’nin Mimarlık Fakültesinde profesör olarak tahsis yaptı, mimarlık dersleri verdi.
Daha önceleri 1927-1938 yılları arasında Viyana’daki bürosunda tasarladığı projeleri yapmak için Ankara’ya gelen Holzmeister, Türkiye’nin yeni biçimlenen başkentinde fazla sayıda ulus yapısı tasarlayıp gerçekleştirme olanağı buldu.
Atatürk‘ün ölümünden sonra açılan Anıtkabir proje yarışmasında da Holzmesiter yer alacaktı. Ama tepkiler üzerine yarışmaya Türk mimarlar da gösteri edildi. Ve birazcık da bu baskının sonucu olsa gerek Muhakkak Onat ve Orhan Arda‘nın projesi birincilik kazandı.
Benzer yıllarda, Brezilya‘ya artan bir şekilde; Belo Horizonte Katedrali’ni ve Rio’da Prafektur’u tasarladı. 1951’de Graz Teknik Yüksekokulu’nda haysiyet doktoru ünvanını , 1953’te Avusturya Devlet Mimarlık Büyük Ödülü’nü aldı ve 1950’de Viyana Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki görevine tekrar getirildi. 1954 1957 yılları ar aralarında Salzburg’daki Festspielhaus’un 1926’dan beri sürekli yenileme ve geliştirme çalışmalarını tamamlayan Holzmeister, 1961’de akademiden emekli olup ve Salzburg’da çalışmalarına devam etti.
Holzmeister 1947 yılına kadar İstanbul’da sonrasında ise Ankara’da bulundu. 1954 yılında ise Viyana’ya geri döndü.
Fazla az sayıda mimarın elde edebileceği bir imtiyaz olan yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti devletinin yönetim merkezinin, en manâlı binalarının tasarlanması görevi, Holzmeister’ı o yılların en manâlı ve en enerjik mimarı konumuna getirdi. Holzmeister, bu ulus yapılarını genç Türk devletinin gücünü ve kararlı kalıcılığını kullanmak için; anıtsal klasikçiliğin yanısıra modern mimarlık anlayışı ile tasarlayıp uyguladı.
Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister, iki dünya savaşı arasındaki yıllarda tasarladığı anıtlar, kiliseler, tiyatro yapıları ve opera sahneleriyle ünlendi. Kayda geçmiş 700’e yakın projesini hayata geçirdiği ülkeler arasında en öncelikle Avusturya, Almanya ve Türkiye geliyor. Clemens Holzmeister, Türkiye’de cumhuriyetin kurulduğu yıllarda yönetimin “resmi mimarı” olarak tanındı. 1927-37 yılları aralarında gerçekleştirdiği birincil 15 eseri içinde, Cumhurbaşkanlığı Köşkü’nün yanı sıra, Ankara’nın bakanlıklar bölgesini yaratıcı binalar yer alıyor.
Holzmeister 1978’de son olarak Ankara’yı ziyaret edip 1963’de tamamlanan Türkiye Büyük Halk Müziği Meclisi binasının genişletilmesi çalışmalarına katıldı.
Holzmeister 12 Haziran 1983 yılında Hallein – Salzburg, Avusturya’da 97 yaşında vefat etti.
Ödül Aldığı Yarışmalar :
Türkiye Büyük Millet Meclisi Binası, 1. Ödül, 1938
Projelerinden bazıları :
Milli Savunma Bakanlığı Binası (1927-30)
Milli Eğitim Bakanlığı Binası (1929-34)
Güven Anıtı (1931-36)
Çankaya T.C. Cumhurbaşkanlığı Köşkü (Pembe Köşk) (1931-32) (Anton Hanak ve Joset Thorak ile)
Millet Merkez Bankası Binası (1931-33)
İçişleri Bakanlığı Binası (1932-34) ve gerisinde bulunan Vilayet Meydanı(1933-35)
Yargıtay (İktisat ve Ziraat Vekaleti) Binası (1930-34)
Bayındırlık Bakanlığ(Nafıa Vekaleti) Binası (1931-34)
Halk Emlak Kredi (Emlak ve Eytam) Bankası Binası (1933-34)
Türkiye Büyük Halk Müziği Meclisi Binalar Topluluğu (1938-63)
Avusturya Büyükelçiliği (1936)
Ankara Harp Okulu Binası (1930-35)
Ankara Orduevi Binası (1930-35)
Genel Kurmay Başkanlığı Binası (Erkan-ı Harbiye Binası) (1930)
Holzmeister’ın Ankara’daki kayda değer eserleridir.
