Ebu’l-Kasım
Ebu’l-Kasım Biyografisi
Anadolu Selçuklu sultanı ikincisidir.
Ebu’l-Kasım, Anadolu Selçuklu Devleti birincil döneminde İznik valisidir. Hanedanın kurucusu ve ilk sultan Kutalmışoğlu Süleyman Şah‘ın 1086 yılında ölümünden sonraki Fetret döneminde 6 takvim bir zaman Anadolu Selçuklu Devleti‘ni yönetti.
Kutalmışoğlu Süleyman Şah 1084 yılı Aralık ayı içerisinde Antakya’yı ele geçirmek için yola çıkarken İznik ve civarını Ebu’l-Kasım adındaki bir Türk beyine bırakmıştı. Ülkenin öteki bölgelerinin idaresi de muhtelif Türk kumandanlarına tevdi edilmişti.
Kutalmışoğlu Süleyman Şah 1086 yılında Antakya yakınlarında Suriye Selçuklu Devleti Sultanı Tutuş’la yaptığı savaşta yenilerek ölünce, Süleyman Şah’ın iki oğlu I. Kılıç Arslan ve Kulan Arslan, Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Melikşah‘ın İsfahan’daki sarayına esir olarak gönderildi.
Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın vefat haberi onun muhtelif bölgelere devir etmiş olduğz hareket etmelerine sebep oldu. Bunlardan hükümet merkezi İznik’i elinde bulundurduğu için en nüfuzlusu olan Ebu’l-Kasım hiç hemen, kendisini sultan ilân ettiği gibi kardeşi Ebu’l-Gazi’yi de Kayseri ve civarına Emîr devir etti. Becerikli ve gayet tutkulu bir kimse olan Ebu’l-Kasım bundan daha sonra Marmara sahillerine akınlar yaparak tüm bölgeyi yağmalamaya başladı. Bunun üzerine imparator Alexios, Türk akıncılarını sahilden geri sürdü ve Ebu’l-Kasım’ı barıştırma istemeğe mecburi etti. Fakat Ebu’l-Kasım uzlaştırma müzakerelerini devamlı olarak uzattığından, imparator nihayet İznik üzerine bir zorlama sevk etmeye zorunlu kaldı. 1090 yılı ortalarında Bizans kuvvetlerine mağlup olan Ebu’l-Kasım sonradan İznik’e çekildi.
Anadolu’yu kendisine bağlamayı uman Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Melikşah, Urfa emiri Bozan’ı Ebu’l-Kasım’ın üstüne gönderdi. Emir Bozan İznik’i kuşattıysa da alamadı. Oysa Büyük Selçuklu Devleti’yle savaşmayı göze alamayan Ebu’l-Kasım kardeşini İznik’te bırakarak Melikşah‘la anlaşmak üzere İsfahan’a hareket etti. Melikşah Ebu’l-Kasım’la anlaşmayı kabul etmedi. Ebu’l-Kasım İznik’e geri dönerken 1092 yılının Eylül-Ekim ayında yolda yakalanarak kendi yayının kirişi ile boğdurulmuştur.
Ebu’l-Kasım’ın ölümünden daha sonra kardeşi Ebu’l-Gazi kısa bir zaman daha İznik’i elinde tutmaya devam etti. 19 Kasım 1092 tarihinde de Melikşah da ölünce Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın iki oğlu I. Kılıç Arslan ve Kulan Arslan İsfahan’da hür bırakıldılar.
Ebu’l-Gazi 1092 yılı sonlarında İznik’e ulaşan I. Kılıç Arslan‘a hiç direnmeden yönetimi devretti.
