Felix Wankel
Felix Wankel Biyografisi
Alman mühendisi ve Wankel döner motorun mucidi.
Felix Wankel, 13 Ağustos 1902 tarihinde Rudolf ve Martha Wankel’in tek oğlu olarak Güneybatı Almanya‘nın İsviçre sınırındaki Swabla bölgesindeki Lahr isimli ufak kasabada doğmuştur. 12 yaşındayken babası Birinci Dünya Savaşı‘nda ölünce ailesi Lahr’dan Heidelberg’e taşındı. Babasından kalan parayı 1920’lerdeki büyük idareli kriz nedeniyle kaybetti. Donaueschingen, Heidelberg ve Weinheim’da lise eğitimine dek devam etti ama lise son sınıfta Abitur diplomasını almadan okuldan ayrıldı.
Felix Wankel, Heidelberg’deki en eski yayın şirketi olan Carl Winter Press’de 1921 yılından 1926 yılına dek çalıştı. Felix Wankel, bir yandan da 1924 yılından itibaren Heidelberg’deki evinin arka bahçesindeki garajda Cleveland motorlu bisikletlerin geliştirilmesi ile uğraştı. Felix Wankel, çocukluktan beri yetenekli, marifetli bir mekansal hayal gücü ile donatılmış ve makinelerin, özellikle de yanma motorlarının dünyasıyla ilgilenmeye başlamıştı.
Daha 17 yaşındayken, arkadaşlarına “yeni bir tür motor, yarım türbin, yarım pistonlu” bir otomobil inşa etmeyi düşündüğünü söyledi. 1924 yılında Wankel motorunu tasarladı ve 1929 yılında ilk patentini aldı. 1933 yılında da daha gelişmiş bir modelin (DKM32) patentini alarak çalışmalarına devam etti. İlerleyen zamanlarda motorun teknik problemlerini çözme ve geliştirme üstüne çalıştı, fakat 2. Dünya Savaşı’nın başlaması sonucu çalışmalarını sürdürmekte zorluklarla karşılaştı. 1940’lı yılların sonlarında otomobil ve motosiklet firması NSU (günümüzdeki Audi) ile beraber çalışmalarına devam etti.
Wankel’in motoru, az önce bir taşıt aracında kullanılabilecek kadar dayanıklılığa ve güvene ulaşamamıştı. NSU firması ile beraber yürütülen geliştirme çalışmaları neticesinde, 1954’de teknik sorunların büyük bir bölümü çözümlendi ve DKM54 motoru oluşturuldu. Bu motorda da tıpatıp öncekiler gibi bazı sorunlar mevcuttu ve ticari kullanım için hemen şimdi hazırlanmış değildi. DKM54’ün kullanıldığı NSU üretimi bir vasıta, 1957’de kendi sınıfında dünya sürat rekorunu kırarak büyük bir olaya imza attı. Aradan bir sene geçtikten sonra (1958) KKM57P motoru birincil kez NSU firmasının standına getirildi. KKM57P, wankel motorlarının günümüzdeki temelini oluşturmaktadır.
KKM57P motoru 1963’de NSU Spider marka otomobile monte edildi, 1967 yılında ise NSU Ro 80 çift dönerli wankel motoru üretti. Bu motorun 2×497,5 cm3 motor hacmi vardı ve 5500 d/d’de 136 beygir gücü üretiyordu, hem motorun sıkıştırma oranı 9/1, ağırlığı ise 103 kg’dı. Benzer dönemlerde NSU haricen Toyo Kogyo adlı bir Japon firması da wankel motorlu otomobiller üretti. GM firması (Amerika) 1972’de tam 5 sene içerisinde takriben 50 milyon dolar harcayarak yeni bir wankel motor (185 at gücünde) ilerletti ve otomobillerinde kullanmaya başladı. Başka bir Amerikan firması olan Ford ise wankel motorunun kendi otomobillerinde kullanılması nedeniyle çeşitli anlaşmalar yaptı. Bu firmaların haricinde İngiltere’de Rolls-Royce, Japonya’da Datsun ve İtalya’da Alfa Romeo firmaları da wankel motoruyla ilgilenmiştir. Günümüzde pazarlanan ve ticari amaçlarla üretilen wankel motorlu tek otomobil Mazda RX8’dir.
Felix Wankel, II. Dünya Savaşı sırasında Lindau’da, Constance Gölü’nde (İsviçre sınırına yakın) yaşıyor ve orada contalar için tasarımlar, acayip döner valfler ve araba ve uçak motorları için döner motorlar üstüne çalışıyordu.
Felix Wankel, 1920 yılından beri sağcı radikal ve anti-Semitik örgütlerin üyelerindendi. 1921 yılında Birinci Dünya Savaşı‘ndan daha sonra Almanya‘daki en büyük anti-Semitik federasyon olan Deutschvölkischer Schutz- und Trutzbund’a katıldı. 1922’de kısa vakit daha sonra yasaklanan Ulusal Sosyalist Almanya İşçi Partisi NSDAP (Nazi Partisi) üyesi oldu.
İlerleyen yıllarda NSDAP (Nazi Partisi)’nin önden gelen liderlerinden Gauleiter, Robert Heinrich Wagner ile bazı konularda ters zihin Ekim 1932’de partiden ihraç edildi. NSDAP (Nazi Partisi)’nin 30 Ocak 1933’te iktidar ele geçirmesinin peşinde Mart 1933’te Robert Heinrich Wagner göre tutuklanarak hapse atıldı. Fakat Adolf Hitler‘in ekonomi danışmanı Wilhelm Keppler’in ve Hitler’in kendisi göre müdahale edilerek Wankel Eylül 1933’te bağımsızlık bırakıldı.
1937 yılında yeniden Nazi Partisine girmek için uğraştı ise de giremedi. Wilhelm Keppler’in yardımıyla, 1940’da SS’ye Obersturmbannführer rütbesine kabul edildi. İki yıl sonradan, hemen şimdi bilinmeyen nedenlerle üyeliği iptal edildi.
Felix Wankel, ikinci Dünya Savaşı esnasında Alman hava kuvvetleri ve deniz filosu torpilleri için geliştirmeler üstüne çalıştı. İkinci Dünya Savaşından daha sonra 1945 yılında Wankel’in çalışmasına el konuldu, daha artı çalışması yasaklandı ve Fransa tarafından birkaç ay boyunca hapsedildi.
1951 yılında Lindau’da bir motor üreticisi NSU Motorenwerk AG’nin araştırma departmanı ile çalışmaya başladı. 1954 yılında NSU için bir döner motor ilk tasarımını tamamladı ve 1957 ve 1958’de prototip birimleri test edildi. 1961’deJapon bir araba şirketi olan Mazda, NSU ile Wankel motorunu Japonya’da üretmek ve ilerletmek için anlaşmaya vardı. Döner motorlu Mazda otomobilleri, 1960’larda Japon pazarına ve 1971’de Amerikan pazarına tanıtıldı.
1969 yılında Münih Teknik Üniversitesi’nden fahri doktorası verildi.
Felix Wankel, 1936 yılında Emma “Mi” Kirin ile evlendi. Hiç çocuğu olmadı.
Felix Wankel, 9 Ekim 1988 tarihinde Heidelberg, Almanya’da 86 yaşında ölmüştür.
Wankel motoru :
Wankel motoru, yapıda olağan pistonlu motorlardan kökten farklıdır. Silindirlerde yukarı ve altında hareket eden pistonlara sahip elde etmek yerine, Wankel motoru kapalı bir odaya dönen üçgen biçiminde dönen bir rotora sahiptir. Rotorun her çeyreği dönüşü, haznenin içindeki gazların genleşmesini ya da sıkışmasını tamamlar ve dürüst yanmalı motorların karakteristiklerini (emme, sıkıştırma, genleşme ve egzoz) karakterize eden dört işlevin rotorun bir dönüşünde gerçekleştirilmesini sağlar. Sadece hareketli parçalar rotor ve çıkış mili. Teorik olarak, bu tasarımın avantajları hafif ağırlığı, az hareketli parça, kompaktlık, düşük ilk maliyet, daha az zorunlu onarım ve nispeten düzgün performansı içermektedir.
Wankel motoru; yanma basıncını dönen harekete çeviren ve alışılmadık döner tasarımı olan doğru yanmalı bir motor çeşididir. Bu nesil motorlarda diğer doğru yanmalı motorlardan ayrı olarak, üçgen şekilli ve kenarları yayvanlaştırılmış döner pistonlar kullanılmaktadır. Wankel motorunun yapısı öteki motorlara tarafından daha basittir, çünkü güç iletimi doğrudan piston üzerine alt bir eksen yardımı ile gerçekleştirilir. Wankel motorun zamanları ise şu şekildedir;
Emme zamanı: Silindirin aralarında kalan haylazlık ve pistonun bir yüzeyi doğru emme deliğinden yakacak-hava karışımı emilir.
Ateşleme ve Sıkıştırma zamanları: Pistonun dönmesi ile birlikte, karışım silindir yüzeyi ve pistonun iki köşesi arasında sıkışmaya başlar. Hacmin en fazla daraldığı lahza yani piston kenarının silindirin yüzeyine maksimum yaklaştığı an, karışım bujiler doğruca ateşlenir. Ortaya meydana çıkan yüksek sıcaklıktaki gazlar ile basınç, egzoz deliğine içten pistonu dönmeye zorlar.
Egzoz zamanı: Egzoz deliğine yaklaşan kenar, pistonun dönme hareketi sonucu daralır. Egzoz deliğinin önü, bu daralma sırasında yanmış gazların çıkması için açılır ve sonuç olarak gazlar basınç sayesinde dışında atılır.
Wankel motor kullanan otomobiller;
• Mazda RX-8
• Mazda RX-7
• Mazda RX-5
• Mazda RX-3
• Mazda RX-2
• Mazda R100
• Mazda 110 S Cosmo Sport
• Mazda 787B
• NSU RO 80
• NSU Wankel Spider
• Audi 100 C2
• Citroen GS Birotor
• Citroen M 35
• Mercedes – Benz C 111
• IFA (Wartburg, Trabant) Prototip
• Flugautos M400 ve M200
Wankel motor kullanan motosikletler;
• Suzuki RE 5
• Hercules W 2000 Staubsauger
• Van Veen OCR 1000
• Norton P 55 B F1 Sports
• Norton P 55 F1
• Norton P 53 Commander Civilian
• Norton P 52 Commander Police
• Norton P 43 Classic
• Norton P 41 Interpol II
• MZ Prototip
Wankel motor kullanan deniz taşıtları;
• Zisch 74
• Zisch 68
