Friedrich Engels
Friedrich Engels Biyografisi
Karl Marx’la beraber, Komünist Manifesto’yu yazmıştır.
Friedrich Engels, 28 Kasım 1820 tarihinde Barmen, Rheinprovinz, Prusya’da (bugün Almanya Federal Cumhuriyeti’nin sınırları içinde kalan Wuppertal) doğmuştur. Annesi Elisabeth Franciska Maurita, babası pamuklu dokuma fabrikatörü Friedrich Engels’dir. İlkokula Barmen’de başladı. 1834 yılında ise Elberfeld’deki liseye devam etti. 1837 yılında liseyi bitirmesine bir sene kala babası tarafından okuldan alınarak Barmen’deki aile şirketinde muhasebecilik gerçekleştirmek zorunda kaldı.
1838 yılında ticareti öğrenmesi için Bremen‘e gitti ve sanayici Heinrich Leopold’un yanında çalıştı, aynı zamanda yarım kalan eğitimini 1841 yılında tamamladı. Bremen’de edebiyat ve artist çevrelerine girmeye başladı. Bu dönemde dağıtılmış gazetelerde değelendirme yazıları yazdı ve makale, şiir, drama gibi alanlarda eserler verdi.
1841 yılında Prusya ordusunda Berlin’de topçu birliğinde askerliğini yaptı. Askerliği esnasında Berlin Üniversitesindeki felsefe derslerini peşine düşüp takip etti. Askerlik sonrası 1842 yılında o dönemdeki önde gelen burjuva karşı taraf gazetelerden olan Rheinische Zeitungda Prusya devletinin gidişatını eleştiren bir yazı dizisi kaleme aldı.
1842 yılında babasının Manchester’deki dokuma fabrikasında kastetmek üzere babası onu İngiltere Manchester’a gönderdiğinde Yol üzerinde Köln kentinde Rheinische Zeitung bürosunu ziyaretinde ilk olarak Karl Marx ile tanıştı. Toplum sorunları ve bunların sosyalizm ışığı aşağı nasıl çözülebileceği konusunda benzer düşünceleri paylaştılar ve dostlukları ömür boyu sürdü. 1845‘te İngiltere’de Emekçi Sınıfların Durumu (Die Lage der arbeitenden Klasse in England) kitabını yazdı.
Friedrich Engels, Karl Marx ile ilk karşılıklı ürünleri Alman İdeolojisi (Die deutsche Ideologie; 1845) oldu. 1845 yılında Fransa’dan sürülen Karl Marx ile birlikte Belçika’ya gittiler.
Friedrich Engels, 1848 yılında Karl Marx ile beraber emekçi sınıfının ihtilal yaparak siyasal gücü nasıl ele geçirebileceğine ilişkin düşüncelerini özetledikleri Komünist Manifesto’yu (Manifest der kommunistischen Partei) yazdı. Bu kitap bilhassa Vladimir Ilyich Lenin ve öbür Rus devrimcilerini fazla etkiledi. 1848 Şubatında yayımlanan bu kitaptan sonradan Martta Engels ve Marx Belçika’dan kovuldular. Köln’e taşındılar ve radikal bir gazete olan Yeni Ren Gazetesini çıkarmaya başladılar.
Engels, 1848 devriminin aktif bir katılımcısıydı. Elberfeld’deki ayaklanmada etkin olarak bulundu, Prusyalılara karşı düzenlenen Baden Seferi’nde Baden-Palatinate ayaklanmasındaki serbest güçlerin komutanı olan August Willich’in yaveri olarak savaştı.
1849 yılının gerisinde, Friedrich Engels Manchester’e dönerek gene babasının fabrikasında çalışmaya başladı. Bir süre daha sonra da fabrikaya iki taraflı oldu. Prusyalı otoriteler İngiliz hükümetine bu iki adamı sürgün etmesi için baskı yaptıysa da Başbakan Lord John Russell bunu reddetti. Bu dönemde 1870 yılında Londra‘ya yerleşen ve çalışmalarını ekonomi üzerine yoğunlaştıran Marx’ı somut açıdan destekledi. Engels 1869’da hisselerini satarak şirketten ayrıldı. Hisselerin satışı kendisini ve Marx’ı yaşamlarının sonuna kadar geçindirecek parayı sağlamıştı.
I. Enternasyonal’in kuruluşunda etkin bir biçimde çalıştı ve yürütme organında ödev aldı. I. Enternasyonal, 1864’te Londra’da kurulan ve 1876’da Amerika’da Philadelphia Kongresi’nde dağıldığı resmi olarak açıklanan Uluslararası Emekçiler Birliği’nin kısa adıdır.
Enternasyonal’in kuruluş amacı, dünyanın dağıtılmış ülkelerindeki emekçi hareketlerini birleştirmekti. sonradan II. Dünya Savaşı‘na kadarki dönemde üç Enternasyonal daha kuruldu.
Friedrich Engels, Karl Marx 1883 yılında öldükten sonradan Karl Marx’ın en kayda değer eseri Das Kapital‘in son iki cildini Marx’ın notlarından yararlanarak tamamladı.
Friedrich Engels, 5 Ağustos 1895 tarihinde Londra’da bir otel odasında 75 yaşında ölmüştür. Hiç evlenmemiştir.
Friedrich Engels’in yazışmalarından derlenen Zwischen Bureau und Barrikade – Ein Leben in Briefen (Verlag Marxistische Blätter, Frankfurt am Main 1970) adlı yapıtı Necla Kuglin ile Jörg Kuglin Almancasından dilimize çevirdiler ve kitap Büro ile Barikat Arasında – Mektuplarda Bir Hayat adı ile Sol Yayınları tarafından Ağustos 1996 tarihinde Ankara’da Şahin Matbaası’nda bastırıldı.
Kitapları :
1845 – Emekçi Sınıfların Durumu (Die Lage der arbeitenden Klasse in England)
1847 – Hakiki Sosyalistler (Die wahren Sozialisten)
1847 – Komünizmin İlkeleri
1850 – Köylüler Savaşı
1851 – Almanya’da Devir ve Karşıdevrim (Revolution and Counter-revolution in Germany )
1873 – Ev Sorunu
1878 – Antidühring
1878 – Bay Eugen Dühring Bilimi Başaşağı Ediyor (Herrn Eugen Dührings Um-walzung der Wissenschaft)
1880 – Gerçekleşmesi Imkansız Sosyalizm ve Bilimsel Sosyalizm
1883 – Doğanın Diyalektiği
1884 – Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni
1886 – Ludwig Feuerbach ve Herzamanki Alman Felsefesinin Sonu
1895 – Tarihte Zorun Rolü (Die Rolle der Gewalt in der Geschichte )
1996 – Ofis ile Barikat Aralarında
