Güzelce Kasım Paşa
Uygun Bir Şekilde Kasım Paşa Biyografisi
Osmanlı devlet adamıdır. Kasım paşa semtinin adını aldığı paşadır.
Uygun Bir Şekilde Kasım Paşa, devşirme kökenli olup, II. Bayezid devrinde Enderun‘da yetişmiştir. Devşirme olduğundan doğum tarihi muhakkak değildir. Yavuz Sultan Selim vaktinde rikâb-ı hümâyun ağalığıyla dış hizmete çıktı. Bir rivayete kadar Şehzade Süleyman ile (Kanuni Sultan Süleyman) birlikte büyüdü ve onun sütkardeşi oldu. Yavuz Sultan Selim’in Darı seferine katıldı. 24 Ağustos 1516 tarihindeki Mercidâbık zaferinden sonra Hama, peşinde Trablusşam sancak beyliğine ödev edildi. Bu sırada Sayda-Beyrut yöresinin hâkimi İbn Haneş ile (İbn Hafş) Şam Valisi Canbirdi Gazâlî’nin isyanlarının bastırılmasında kayda değer rol oynadı.
Adilane Kasım Paşa, 1521 yılında Halep sancak beyliğine ödev edildi. daha sonra Karaman, arkasında Anadolu beylerbeyiliğine getirildi ve ertesi sene 1522 yılında yapılan Rodos Seferi’ne bu sıfatla katıldı. Rodos Kalesi’nin muhasarası sırasında güneydeki Provans burcunun zaptına memur edildiği gibi fetihten daha sonra da kalenin tamiri işiyle görevlendirildi.
Rodos’dan derhal sonra Darı beylerbeyiliğine getirildiyse de bu görevi bir ay kadar sürdü. 1524 yılında ikinci defa Mısır valiliğine getirilen Kasım Paşa’nın Mısır defterdarı Mehmed Bey’le ihtilâfa düştüğü ve bu görevinde o kadar başarılı olamadığı anlaşılmaktadır. Nitekim Mısır’da gerekli malî ıslahatı yapamaması, buna tabi olarak düzeni sağlayamaması yüzünden aynı yılın sonlarında görevinden alındı.
Uygunca Kasım Paşa, İstanbul’a döndükten sonradan kaptan-ı deryâ oldu. Kanuni Sultan Süleyman’ın 1526 yılındaki Macaristan seferi esnasında İstanbul muhafızlığında bulundu.
1529 yılında ise Rumeli Beylerbeyiliğine ve üçüncü vezirliğe getirildi, benzer sene Avusturya seferine katıldı.
1535 yılında Irakeyn Seferi’ne katıldı. Ayas Paşa’nın vezîriâzam olması üstüne ikinci vezirliğe yükseltilmiş ama tama‘ ve irtikâbından nedeniyle vezirlikten azledilerek Mora sancak beyliğine gönderilmiştir. 1537 yılında ise Mora yarımadasının kuzeydoğusundaki Anabolu’nun fethine memur edildi. Denize içten uzanmış bir dil üzerinde kurulan, bir tarafı yalçın kayalıklarla, öteki tarafı denizle cepheli olan Anabolu’yu kuşattıysa da büyük muhasara toplarının olmayışı yüzünden burayı alamadı, önce Argos’a, arkasında İnebahtı’ya çekildi. Anabolu, Benefşe ile birlikte 1540 yılında imzalanan Osmanlı-Venedik Antlaşması’ndan daha sonra teslim alınabilmiştir.
Bir süre daha Mora bayrak beyliğinde bulunan Kasım Paşa 1541 yılında emekli oldu. Devlet görevlerinde böylece başarılı olamayan Kasım Paşa’nın emekliliğinden sonra İstanbul’a dönmesine izin verilmedi.
Adilane Kasım Paşa, 1543 yılında Gelibolu’da ölmüştür.
Hayır sever bir kimse olduğu belli ki Uygun Bir Şekilde Kasım Paşa, İstanbul’da Haliç’in sağ tarafını Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle dinî ve içtimaî tesislerle donatarak şenlendirmiştir. Bundan dolayı mahalle Kasımpaşa, Haliç Tersanesi de bir zaman Kasımpaşa Tersanesi adıyla anılmıştır. Kasım Paşa, kaptan paşalığı vaktinde buradaki Câmi-i Kebîr adıyla anılan mahallede Muvakkithâne sokağı ile Bahriye caddesi arasındaki yerde bir cami ile medrese, imarethâne ve hamam yaptırmıştır. Tahta kubbeli, içinde direği olmayan, tahtanî ve tek minareli olan bu cami 1722 yılında yanmışsa da mütevellisi olan Hekimoğlu Ali Paşa’nın kardeşi Feyzullah Efendi tarafından tekrar inşa ettirilmiştir.
Kasım Paşa keza Mora sancak beyi iken Anabolu’da cami, medrese, tekke, sıbyan mektebiyle birçok çeşme yaptırmış, bu çeşmelere su getirtmiştir.
Bilecik ilinin Bozüyük ilçesinde de cami ve külliyesi olan Kasım Paşa bütün hayır kurumları için yüksek gelirli vakıflar bırakmıştır.
İstanbul’daki külliyesinin ve Havsa’daki hamamının mimarı Koca Mimar Sinan’dır.
