Hayao Miyazaki

Hayao Miyazaki Biyografisi

Hayao Miyazaki kariyeri her tarafında keza öyle çok uzun metrajlı çizgi filme, keza de Japonya‘da manga olarak adlandırılan çok sayıda çizgiromana imza attı.

Japon anime ustası ve yönetmen. Çizgi film dünyasının efsanesi olarak görülen Miyazaki’nin ünü ülkesi Japonya sınırları dışına çıkmış, canlandırma filmlerin popülaritesini tüm dünyada arttırmış, düş gücü ve ustalığını filmlerinde epeyce başarılı biçimde kullanmıştır. Aldığı sayısız ödülle başarısı dünya çapında tescillenen yönetmen, uzun yıllar geçmesine rağmen o kadar fazla ülkede halen gösterimde olan Heidi ve Anne of Green Gables gibi klasikleşen canlandırma serilerine imza atmıştır. Mononoke Hime ve Spirited Away, Miyazaki’nin en fazla bilinen uzun metrajlı animasyon filmlerindendir.

5 Ocak 1941‘de Tokyo, Japonya’da dünyaya geldi. Ailesinin 4 erkek çocuğunun ikincisi olan Miyazaki’nin babası, ağabeyinin savaş uçakları için parça üreten şirketi Miyazaki Airplanes’te yöneticiydi. Akıllı ve entelektüel bir bayan olan annesi ise “Spinal tuberculosis” adlı bir hastalık sebebiyle 1947–1955 yılları arasındaki 8 takvim süreçte hasta yatmıştı.

Toyotama High School‘a aralıksız Miyazaki, okuldaki üçüncü senesinde dünyanın ilk renkli uzun metrajlı animasyon filmi olan Hakujaden‘i izlemiş ve epeyce etkilenmişti.Animasyona ilgisi bu filmle başlayan Miyazaki, çizgi roman çizeri olmaya karar verdi. Ağırlıklı olarak savaş gemileri ve uçak çizdiğini fark eden Miyazaki, savaş yıllarının etkisinde kalmış görünüyordu.

1962 yılında Gakushuin Üniversitesi adlı özel bir kolejde uluslararası ilişkiler ve ekonomi okumaya başlayan Miyazaki, Japon imparatorluk ailesiyle yakın bağları olan bu üdürürken Marksist düşünceden etkilendi. Bu süreç içinde okuldaki çocuk edebiyatı egzersiz grubuna katılan ressam, mezuniyetinin ardından Toei Canlandırma Şirketi’nde animatör olarak çalışmaya başladı. Yeteneğiyle kısa sürede sivrilen animatör, 1964 yılında Okami Shonen Ken adlı TV serisinin yönetmenliğini yapan Takahata Isao ile tanışma fırsatı buldu, ikili ardındaki şirket sendikasında çalışmaya başladılar. Bu ortaklıkla uzun soluklu bir egzersiz döneminin startı verilmiş oldu. Miyazaki aynı yıl yeniden kendisi gibi animatör olan ve ileride evleneceği Ota Akemi‘ye aşık oldu.

1965‘te Takahata ve animasyon yönetmeni Otsuka Yasuo, “Taiyo no Oji Horus no Daiboken” (The Little Norse Prince Valiant) adlı anime filmi üstünde çalışmaya başlamıştı. O dönemde TV dizileri epeyce popülerdi ve bu durum sinema sektörünü fena etkiliyordu. Takahata bu yüzden projenin, tüm takımın müşterek çalışması olmasını istiyor, zinde bir filmle vizyonda yer alma amacı taşıyordu. Miyazaki içinse uzun metrajlı bir animasyon filminde niyetlenmek büyük bir fırsat niteliğindeydi.

Filmin yapımında kilit rol oynayan Miyazaki, 1968‘te vizyona giren ve bir büyücüye karşısında ailelerini korumaya çalışan köylülerin maceralarını anlatan bu yapımla adını duyurma şansını elde etti. Fakat film, şirketi Toei’nin tarihindeki minimum hasılat getiren yapım oldu ve Takahata’nın yeniden Toei’de film yönetmesine müsade verilmedi.

Miyazaki 1969 yılında, Charles Perrault’un Çizmeli Kedi adlı kitabının animasyon versiyonu olan Nagagutsu wo Haita Neko (Puss in Boots) adlı filmde görev aldı ve yapım Moskova Film Festivali’nde ödül kazandı.

1971‘te, Miyazaki ve Takahata ikilisi Toei’den ayrılıp yeni bir canlandırma şirketi olan A-pro’ya katıldılar. Burada, Astrid Lindgren’in Pippi Longstockings adlı hikayesini animeye dönüştürmek isteyen ikili, kitabın yayınlama haklarını satın edinmek isteyip başarılı olamayınca 1972 yılında Panda Kopanda (The Adventures of Panda and Friends) adlı filmi yaptılar. Miyazaki ve Takahata ekip olarak çalışmalarına devam ediyorlardı ve 1973‘te birlikte A-pro’dan Zuiyo Pictures’a geçtiler. İkili bütün dünya televizyonlarında da gösterilmiş olan bütün zamanların en çok sevilen çizgi filmlerinden Alps no Shojo Haiji (Heidi) isimli anime serisiyle büyük bir galibiyet kazandı. Heidi, Sekai Meisaku Gekijou (World Masterpiece Theater) adlı bir projenin başlangıcıydı. Zira bu proje çerçevesinde dünya çocuk edebiyatından fazla sayıda klasik eserin TV canlandırma serileri hazır, Miyazaki bu serilerden beşinde sahne dizaynı, sahne organizasyonu gibi değişik görevler almıştı.

Miyazaki 1978‘te senaryosunu kendisinin yazıp yönettiği Mirai Shounen Konan (Future Boy Conan) adlı TV serisini yaptı. Filmi Rupan sansei: Kariosutoro no shiro isimli büyük gişe başarısı elde eden yapım izledi. Sanatkâr, 1981 yılında, Meitantei Houmuzu (Sherlock Hound) adlı TV serisini hazırlarken Sherlock Holmes’ün yazarı Sir Arthur Conan Doyle’ın varisleriyle yaşadığı sorun nedeniyle projeye 3 sene ara verdi. Telif sorunları çözüldükten sonradan seriyi başka bir ekibe devreden Miyazaki, bir daha TV için dizi hazırlamama kararı aldı.

Miyazaki’nin uluslararası üne kavuştuğu üretim 1984 tarihli Kaze no Tani no Nausicaa (Nausicaa of The Valley of The Wind) oldu. Çok sayıda ödülün sahibi olan bu filminde Miyazaki, dev böceklerle batmış zehirli ormanların her yeri kapladığı bir dünyada uğraş eden bir prensesin macerasonunu getireceğine inandığını vurgulayan yönetmen, Nausicaa’nın gerisinde Takahata ile birlikte 1985 yılında Studio Ghibli adını verdikleri kendi canlandırma stüdyolarını kurdular. 1986‘da stüdyonun ilk filmi olma özelliğini taşıyan Tenku no Shiro Laputa‘ya (Laputa: Castle In The Sky) imza atan Miyazaki, 1988‘de hikayesini kendisinin yazdığı Tonari no Totoro (My Neighbor Totoro) adlı filmi yönetti. Totoro, Nausicaa değin gişe başarısı elde edemedi ama animasyon klasiklerinden biri oldu. Japon milli yayın kuruluşu NHK’nın yapmış olduğu bir ankette Totoro, bütün zamanların en çok sevilen Japon filmleri kategorisinde Akira Kurosawa’nın The Seven Samurai filminin ardından ikinci oldu. 1989 yılında gişede en fazla galibiyet sağlayan film tekrar Miyazaki’nindi: Majo no Takkyubin (Kiki’s Delivery Service)

Üç yıllık bir aradan sonradan bütün zamanların en çok hasılat yapan Japon canlandırma filmi olacak Porco Rosso‘yla geri dönen Miyazaki bu filminde meçhul bir nedenle domuza dönüşmüş olan Marco adlı pilotun hava korsanlarıyla olan mücadelesini anlatıyordu. Uçaklar ve uçuş teknikleri konusundaki bilgisini filme yansıtan Miyazaki, Porco Rosso’da insanlara uçarken yaşanan heyecanı hissettirmeyi başardı.

1995‘te Mimi wo Sumaseba (Whisper of The Heart) adlı filmin senaryosunu yazan Miyazaki, 1997 yılında vizyona giren Mononoke Hime (Princess Mononoke) ile Japonya’da gişe rekoru kırdı. Zira, 150 milyon dolarlık gişe hasılatıyla, gişede o yıla değin liderliğini koruyan E.T.‘yi de geçen, tüm yerli ve yabancı filmler arasında birinci sıraya yerleşen yapım, Japon animasyonlarının bütün dünyada çoğalan popülaritesine de katkıda bulunmuş, arasında Japonya’nın oskarı farzedilen Japon Akademi ödülü de olan fazla sayıda ödül almış ve En İyi Yabancı Film oskarı dalında Japonya’yı temsil etmişti.

Miyazaki, 2001’de onu kariyerinin en üstteki noktasına taşıyacak olan Sen to Chihiro no Kamikakushi‘ye (Spirited Away) imza attı. Kendi rekorunu tekrar kendisi kıran yönetmen, Mononoke Hime’den sonradan yeni bir başarıya daha imza tamış oluyordu. aynı zamanda Berlin Film Festivali‘nin tarihinde de bir ilk gerçekleşiyordu. Zira büyük ödül ilk önce bir animasyon filmine veriliyordu. Arkasında Amerikan Sinema Akademisi tarafından verilen En İyi Canlandırma oskarının da sahibi olan film, tüm dünyada büyük gişe başarısı elde etti.

Çoğu çizgi romana da imza atmış olan Miyazaki, 2004‘te Diana Wynne Jones‘un romanından uyarladığı ”Howl’s Moving Castle” ile izleyenleriyle buluştu.

Miyazaki Türkiye’de Isao Takahata Heidi dizisiyle de tanınır. ile beraber yaptığı Miyazaki özellikle son zamanlardaki eserlerinin büyük bir kısmının yönetmenliğinin yanısıra metin yazarlığını da yapmıştır. Bu türden birincil eserlerinden biri kendi yarattığı bir manga çizgiromanından uyarlama olan Rüzgarlı Vadili Nausicaä’dır. Bu eserinden sonradan Cibli Stüdyosu’nu kuran Miyazaki eserlerini burada hazırlamaya başlamış ve bu stüdyo yoluyla hayranlarına ulaştırmıştır. Miyazaki, Cibli Stüdyosu’nu kurduğu süre İngilizce ismi yanlışlıkla Ghibli (Gibli olarak okunur) olarak koymuştur.

Hayao Miyazaki, 1965 yılında Akemi Ôta ile evlendi. Gorō Miyazaki, Keisuke Miyazaki adında iki çocuğu vardır.

Hayao Miyazaki, Japon manga ve anime sanatçısıdır. Elli yılı aşkın bir süredir animasyon dünyasının içindedir ve en yakın çalışma arkadaşı Isao Takahata ile birlikte Studio Ghibli adlı canlandırma stüdyosunun kurucusudur.

Ödülleri :
2002 – 52.Berlin Film Festivali – Altın Ayı (Ruhların Kaçışı)
2014 – Amerikan Film Sanatları ve Bilimleri Akademisi (American Academy of Motion Picture Arts and Science) – Yüksekokul Övünç Ödülü

Yönetmen:
2013 – Rüzgar Yükseliyor (Sinema Filmi)
2008 – Küçük Denizkızı Ponyo (Sinema Filmi)
2004 – Hauru’nunYürüyen Şatosu (Sinema Filmi)
2001 – Ruhların Kaçışı (Sinema Filmi)
1997 – Prenses Mononoke (Sinema Filmi)
1995 – On Your Mark (şarkı için videoclip niteliğinde çizgifilm)
1992 – Kızıl Domuz (Sinema Filmi)
1989 – Cadı Dağılım Servisi – (Majo no takkyubin; İng: Kiki’s Delivery Service)(Sinema Filmi)
1988 – Komşum Totoro (Sinema Filmi)
1986 – Laputa: Gökteki Kale (Sinema Filmi)
1984 – Rüzgarlı Vadi (Sinema Filmi)
1979 – Cagliostro’nun Şatosu (Sinema Filmi)

Senaryo:
2013 – Rüzgar Yükseliyor (Sinema Filmi)
2011 – Tepedeki Konut (Sinema Filmi)
2010 – Aşırıcılar (Sinema Filmi)
2008 – Ufak Denizkızı Ponyo (Sinema Filmi)
2004 – Hauru’nun Yürüyen Şatosu (Sinema Filmi)
2001 – Ruhların Kaçışı (Sinema Filmi)
1997 – Prenses Mononoke (Sinema Filmi)
1995 – Yüreğinin Sesi (Sinema Filmi)
1992 – Kızıl Domuz (Sinema Filmi)
1989 – Cadı Dağılım Servisi – (Majo no takkyubin; İng: Kiki’s Delivery Service)(Sinema Filmi)
1988 – Komşum Totoro (Sinema Filmi)
1986 – Laputa: Gökteki Kale (Sinema Filmi)
1979 – Cagliostro’nun Şatosu (Sinema Filmi)
1973 – Panda kopanda amefuri saakasu no maki
1972 – Panda kopanda
1971 – Dobutsu takarajima, 1971, (Metin danışmanlığı)