Hikmet Kıvılcımlı
Hikmet Kıvılcımlı Biyografisi
Marksist-Leninist siyasetçi ve kuramcı, yazan, yayıncı ve tercüman. Marksist düşüncenin kuramsal ve tarihsel gelişimi üstüne yaptığı çalışmalarla tanınır.
Hikmet Kıvılcımlı, 1902 yılında Makedonya‘nın Priştine kasabasında doğmuştur. Babası, Priştine’nin posta-telgraf müdürü Hüseyin bey, annesi Münire hanım’dır. Balkan Savaşından sonradan; ailesinin belli başlı tarafıyla birlikte, jandarma subayı dayısının yanına, Kuşadasına göç etti. İlk ve orta öğrenimini Kuşadası’nda yaptı. Lise öğrenimine Muğla İdadisi’nde başladı. Daha okulu bitmeden okuldan ayrılarak, 1919‘da Kuvva-Yı Milliye hareketine katıldı. Yörük Ali Efe Çetesine girdi
17 yaşında gönüllü olarak Kurtuluş Savaşı‘na katıldı, Yörük Ali Efe çetesinde Kuvayı Milliye gönüllüsü oldu, Kültürlü cephesinde ve Çine köprüsünde işgalci Yunan kuvvetleriyle yapılan çatışmalara katıldı. sonra Köyceğiz Kuvayı Milliye Askerî Kumandanlığı görevine atanarak cephe gerisinde hizmet fark etti. İlk yazılarını, Muğla‘da çıkan Kuvva-Yı Milliye’nin yayın organı “Menteşe” gazetesinde yayınladı.
Kurtuluş Savaşı‘ndan daha sonra istanbul’a gelerek Vefa Lisesi’ne yazıldı. Vefa Lisesi’nden mezun olduktan sonra İstanbul Tıp Fakültesi‘nin sınavlarını kazanarak, tıp tahsili yapmaya başladı. Tıbbiyeyi askeri öğrenci olarak okudu. Üniversitede okurken kurtuluş ve parlak dergileri yoluyla sosyalizme alaka duymaya başladı ve komünist fikirlerle tanıştı. 1920‘lerin başında Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyesi oldu. 31 Aralık 1924-1 Ocak 1925’te İstanbul Akaretler’de kanunsuz olarak TKP’nin üçüncü kongresi toplandığında Hikmet Kıvılcımlı TKP Merkez Komitesi üyeliğine seçildi ve gençlik kolu başkanı olarak devir aldı. Benzer sene Parlak gazetesinde birincil yazıları yayınlanmaya başladı.
1925 yılından öldüğü 1971 yılına kadar kesintisiz kovuşturmalara, mahkemelerde yargılanmaya maruz kaldı ve toplam 22,5 sene hapis yattı. Kongreden daha sonra 13 Şubat 1925 – 31 Mart 1925 tarihleri arasında yapılan Şeyh Said’in Kürt ayaklanması ile çıkarılan Takrir-i Sükûn Kanunu ile İstiklal Mahkemesi‘nde yargılandı ve 10 yıl kürek cezası aldı. 1 sene hapis yattıktan sonradan meydana çıkan afla özgür kaldı.
1927 yılında Vedat Nedim Tör ve Şevket Süreyya Aydemir‘in partiden ayrılması ve parti arşivini polise teslim etmesi ile diğer parti üyeleriyle birlikte tutuklandı. 3 ay esir kaldı. 1928 yılında kıvılcım dergisini çıkardı. 1929 yılında Laz İsmail’in İzmir Davası’ndaki provokasyonu sebebiyle 4,5 yıl hapis cezası aldı.
1938 yılında Nazım Hikmet ile birlikte yargılandığı davadan 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı, 12 yıl yattıktan sonra 1950’de Halkçı Parti‘nin çıkardığı affetme yasasıyla terhis oldu.
Hikmet Kıvılcımlı, 1954 yılında yasal olarak Vatan Partisi‘ni kurdu. 1957 yılının sonunda Başbakan Adnan Menderes’in bana kalırsa talimatıylati kapatıldı. 1958 yılının sonunda tahliye olup, 1961 yılında sonuçlanan yargılamada ise partililer ve Kıvılcımlı temize çıkma ettiler.
27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşmiş ilk askerî darbede Demokrat Parti‘nin iktidarını deviren Emekli Orgeneral Cemal Gürsel‘in oluşturduğu Millî Birlik Komitesini, Hikmet Kıvılcımlı Vatan Partisi başkanı sıfatıyla telgrafla kutladı.
1965 yılında Tarihsel Maddecilik Yayınları’nı kurdu. Karl Marx, Friedrich Engels ve Vladimir Ilyich Lenin’in eserlerinden birçok çeviriler yaptı ve yayınladı.
1965 yılında “Tarih Tezi” adlı kitabını yayınladı.
1967 yılında İşsizlik ve Pahalılıkla Savaş Derneği’ni (İPSD) kurdu. İktisattan antropolojiye, Marksist düşüncenin tarihsel ve kuramsal gelişiminin açıklanmasına ve Türkiye’de bir işçi sınıfı devriminin strateji ve taktik sorunlarına kadar dağıtılmış konularda fazla sayıda telif eseri ve Aydınlık, Türk Solu, Sosyalist, Yemin gibi dergilerde makaleleri yayınlandı.
Ağır hasta olduğu için arkadaşları onu tedavisi için yurt dışına çıkardı. Hikmet Kıvılcımlı, 11 Ekim 1971 tarihinde Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da askeri tıp akademisi hastanesi’nde 69 yaşında ölmüştür.
