Hrant Dink

Hrant Dink Biyografisi

Hrant Dink, 1954 doğumlu, Ermeni asıllı Türk vatandaşı, gazeteci, yazan. Agos Gazetesi‘nin kurucusu ve ölümünden önceki genel yayın yönetmeni. Fikir, us ve İnsan hakları konulu bir çok ödülün sahibi. Türkiye‘de 1909 yılından bu yandan, suikast sonucu öldürülen 62. gazeteci.
15 Eylül 1954’te, Malatya‘daki, Alevi Mahallesi Çavuşoğlu’nda dünyaya gelen Hrant Dink’in, babası Malatya’nın Gürün İlçesi’nde, annesi Gülvart ise Sivas‘ın Kangal İlçesi’nde doğup büyüdü.

1961 yılında, istanbul’a taşınmalarının arkasında anne ve babası boşanan Dink ve iki kardeşi, Gedikpaşa’daki, Ermeni Kilisesi Yetimhanesi‘ne yerleştirildiler. İlkokulu bu kiliseye emrindeki, İncirdibi İlkokulu’nda okuyan üç kardeş, yazları da okulun Tuzla’daki kampında geçirdiler. Dink, ortaokulu Becziyan, liseyi de, Üsküdar’daki Surp Haç Tıbrevank yatılı okulunda tamamladı.

İllegal Türkiye Komünist Partisi ve Marksist – Leninist kapsamında siyaset yapmaya başlayan Dink, yakalanması halinde, örgüt ile Ermeni Cemaati ilişkilendirilmesin diye, ismini mahkeme vasıtasıyla adını, Fırat olarak değiştirdi. Lise son sınıfta, solcu olduğu gerekçha sonradan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde Hayvanbilim eğitimi bölge ve kısa bir vakit sonradan, 1975 senesinde, kendisi 14 yaşındayken yetimhaneye gelen, birlikte büyüdüğü, yalnızca Kürtçe haberdar olan ve Dink’in yardımıyla, Türkçe ve Ermenice öğrenen, Silopu doğumlu, Ermeni Varto Aşireti‘nden, Rakel Yağbasan ile evlenen Dink, bu esnada, Türkiye Ermenileri Patriği Şınorhk Kalustyan’ın yanında çalışmaya başladı.

Hayvanbilim’den mezun olmasının peşinde, İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’ne giren ve su dönemde 3 çocuk sahibi olan Dink, son sınıfta okuldan ayrıldı. Denizli‘de, Piyade Alayı‘nda sekiz ay yaptığı askerliğini er olarak tamamladı. Askerliğinin ardındaki, azınlık olduğunu fazlasıyla hissettiğini düşünen Dink, kimliğini araştırarak sahip çıkma ve tanıtma kararı aldı.

1980 – 1990 yılları aralarında, kardeşleriyle birlikte kurduğu kitapçı ve kırtasiye işini sürdürürken, eşi Rakel’le birlikte, açılışından 21 yıl sonra, 1983 yılında, Ermeni Kilisesi Vakfı’nın elinden alınarak, devlet tarafından el koyulan, kendileri gibi Anadolu’dan gelen yetim ve fakir çocukların yetiştiği, Tuzla Ermeni Çocuk Kampı’nı yönetmeye başladı.

Kampa el konmasından sonra Dink, duruma içerleyerek, bu yıllarda tekrar Türkiye Ermeni Toplumu içindeki etkin yaşantısına döndü.

Bu dönemde, Marmara Gazetesi‘nde, Çutak imzası altında, Ermeni tarihiyle ilgili Türkiye’de meydana çıkan kitaplara ilişkin eleştirileriyle yazarlık hayatına başlayan ve basında çıkan değişik haberlere gönderdiği düzeltmeler ile sürekli ve adını duyuran Dink, Patrikhane’ye, Ermeni toplumunun çok kapalı yaşadığını söleyerek, kendilerini iyi açıklama ederlerse önyargıların azalacağı fikrini iletmesinin ardındaki, bu amaca hizmet edecek, Türkçe bir gazete çıkarmayı önerge etti.

5 Nisan 1996’da, ilk sayısı yayınlanan Agos Gazetesi’nin kuruculuğunu, yayınlama yönetmenliğini ve başyazarlığı görevini üstlenen Dink, Agos dışarıya Süre ve Birgün Gazetesi’nde de yazdı.

Yazılarında, Türkiye’de azınlıklarla ortak ve barış içerisinde yaşaması gerektiğini ifade eden ve Ermeni Cemaati’nin, Patrikhane dıştan sivil bir merkezi olması gerektiğini savunan ve Ermeni Diasporası’na, 1915 – 17 olayları için soykırım kelimesini içermeyen, daha yumuşak bir muhalefet yürütmeleri çağrısında bulunmasının gerisinde, Ekim 2005‘te, 301. maddeden “Türklüğe hakaret” gerekçesiyle, 6 ay hapis cezasına çarptırılan Dink, Amerika, Avustralya, Avrupa ve Ermenistan’da katıldığı böylece fazla konferansla ve Ermeni Kimliği ve Ermeni Tarihi üzerine geliştirdiği yeni ifadeleriyle tanındı.

Aldığı cezayla ilgili olarak, haksızlık yapıldığını ve hatalı anlaşıldığını savunan Dink, kararı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götürdü.

2005 yılında, Türkiye’de İnsan Hakları Derneği göre, “Ayşe Nur Zarakolu Hafıza ve İfade Özgürlüğü Ödülü”ne değerinde görülen Dink, 2006’da da, Alman Stern Dergisi Kurucusu Henri Nannen adına, dünya çapında bilinen “Hafıza Özgürlüğü ve Gözü Kara Gazetecilik Ödülü”nü aldı.

Aynı sene Dink, 18 Kasım’da, Hollanda’da verilen, Pen Award’da “Düşünce ve Akıl Özgürlüğü” ve 24 Kasım’da da, Norveç’te, Bjornson’da, Ermeniler üzerine yaptığı çalışmalarıyla ‘İnsan Hakları Ödülü‘ gibi dünya çapında iki öbür ödülün sahibi oldu.

Hrant Dink, yetimhaneden tanıştığı Rakel Yağbasan ile üniversite yıllarında evlendi. Delal, Arat, Sera adlarında üç çocuğu oldu.

Farklı Alanlara Yönlendirilmiş demokratik platformlarda ve sivil toplum örgütlerinde tayin bölge, Hrant Dink, 19 Ocak 2007 tarihinde, İstanbul Şişli‘deki, Halaskargazi Caddesi üzerinde bulunan, yazılarını yazdığı Agos Gazetesi binasının önünde, öğle saatlerinde, uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü.

Ölümünden önceki, 19 Ocak 2007 tarihli, “Ruh halimin güvercin tedirginliği” adlı son yazısında, “Türklüğü küçük düşürmek” suçlamasıyla hakkında verilen kararı eleştiren Dink, yoğun tehditler aldığını ve bu tehditler aralarında Bursa‘dan kendisine gelen bir mektuba karşı epeyce tedirgin olduğunu yazarak, Şişli Cumhuriyet Savcılığı‘na başvurduğunu fakat, bir netice alamadığını belirtmişti.

Ödülleri 2005

İnsan Hakları Derneği “Ayşe Nur Zarakolu Us ve İfade Özgürlüğü Ödülü”

2006

Alman Stern Dergisi “Düşünce Özgürlüğü ve Cesur Gazetecilik Ödülü”
18 Kasım : “Pen Award hafıza ve akıl özgürlüğü ödülü”
24 Kasım : “Bjornson İnsan Hakları Ödülü”

Hrant Dink Cinayeti Genel Yayınlama Yönetmenliği’ni yaptığı Agos Gazetesi binasının önünde vurularak öldürülmesinin hemen ardından haber ajanslarının haberi geçmesiyle tüm ulusal ve bir çok yabancı televizyon kanalı, (CNN International, BBC World, Euronews vs..) haberi, yayınlarını keserek verdiler.

19 Ocak 2007 Cuma, cinayetin arkasında, saat 16:41‘de basın mensuplarının karşısına meydana çıkan başbakan Recep Tayyip Erdoğan, şu sözlerle Hrant Dink’in öldürüldüğünü duyurdu;

Bugün, öğleden sonradan, Agos gazetesi genel yayınlama yönetmeni, Hrant Dink, menfur bir suikast’a kurban gitmiştir. Hepimizi sarsan bu menfur cinayet nedeniyle üzüntümüz büyüktür. Karanlık eller, bir kez daha, alçak emellerine ulaşabilmek için, ne yazık oysa ülkemizi seçmiş ve istanbul, Şişli’de bu ceza tamamlanmış, kan dökülmüştür. Açık söylüyorum, bu hamle, Hrant Dink’in şahsında hepimize, halk müziği olarak, birlik ve beraberliğimize, rahat ve istikrarımıza yapılmıştır. Bağımsızlık düşünceye, demokratik yaşamımıza kurşun sıkılmıştır. Herşeyden önce, ailesine, yakınlarına, basın ve akıl dünyamıza, aziz milletimize taziye diliyorum.

Cinayetin 2 gün ardındaki, Ermeni konulu tartışmalarda akla gelen isimlerden olan, Nobel Ödülü sahibi yazarımız Orhan Pamuk basına şu açıklamayı yaptı;

Onun ölümünden hepimiz bir anlamda sorumluyuz. Ama ilk önce 301. maddeyi savunanlar, hala onun kalmasını isteyenler Hrant Dink‘in ölümünden kendimce sorumludur. Onun hakkında kampanya yapanlar, bu kardeşimizi Türk düşmanı duyuru edenler, onu amaç gösterenler, bu ölümden başta sorumludur.

Hrant Dink, açık sözlü, mert, düşündüğünü saklamayan bir insandır. Ama bu sebepten nedeniyle öldürülmedi. Düşüncelerinden nedeniyle, devletimizce kabul edilmeyen düşüncelerinden dolayı öldürüldü. Düşüncelerini kabul edemediğimiz bir insanı öldürdük. Önce bunu hatırlayalım.

Tanıdık Olmayan Basından Alıntılar

New York Times: “Hem Türklerin, Ayrıca Ermenilerin Tepkisini Çekmişti”
New York Times gazetesi, Hrant Dink’in soykırım konusundaki yorumları nedeniyle Türkiye’de büyük tepki çektiği oysa Ermeni soykırımının kabulünün Türkiye’nin AB üyeliği için bir durum olmaması gerektiği sözleri sebebiyle de bir takım Ermenileri kızdırdığını yazdı. Haberde, Dink’in yalnızca bir yayımcı ve köşe yazarı değil bununla beraber Türkiye’deki Ermenilerin sesi olduğu vurgulandı. Haberde bu cinayetin de Türkiye’deki faili meçhuller listesine girmesinden korkulduğu kaydedildi.

Los Angeles Times: “Dink Katledildi”
Los Angeles Times gazetesi, Dink’in öldürülmesini, “Ermeni soykırımının tanınması konusunda yetkililerle çatışmaya giren Hrant Dink, kalabalık bir sokakta vurulduö şeklinde duyurdu. Haberde, cinayetin arkasında fazla sayıda insanın Taksim meydanında toplanarak saldırıyı protesto ettiği açıklama edildi.

International Herald Tribune: “Türk-Ermeni Editör Katledildi”
International Herald Tribune gazetesi de “Türkiye’de en iyi aşina Ermenice gazetenin karizmatik editörü, İstanbul’un merkezindeki ofisinden çıkarken vurulduö biçiminde duyurduğu haberinde, Dink’in Türkiye’deki milliyetçiler tarafından sıklıkla eleştirildiği kaydedildi.

Independent: “Dink, Soykırımın 1.500.001’inci Kurbanı Oldu”
İngiltere’nin en saygıdeğer gazetelerinden Independent da Dink’in ölümünü, ünlü köşe yazarı Robert Fisk’in kaleminden duyurdu. Fisk makalesine, “Hrant Dink, dün Ermeni soykırımının 1 milyon 500 bin birinci kurbanı olduö biçiminde başladı. Dink’in Türk ve Ermeni toplumlar arasında bir diyalog koymak istediği kaydedilen makalede, ancak Ermeni asıllı gazetecinin, bunun bedelini kafasına sıkılan iki kurşunla ödediği açıklama edildi.

Times: “Tansiyonu Yükseltebilir”
İngiliz Times gazetesi de Dink’in, 301’inci maddeden yargılanan en üst seviye kişilerden biri olduğunu yazdı. Haberde, bu saldırının, Türkiye’de zaten Cumhurbaşkanlığı ve Kasım’daki genel seçimler yüzünden yükselen tansiyonu daha da arttırabileceği değerlendirmesi yapıldı.

Guardian: “Öyle Fazla Defa Yargılanmıştı”
Guardian gazetesi de Dink’in, Ermenilerin toplu ölümleri nedeniyle ilgili sözlerinden ötürü Türkiye’de pek fazla defa yargılandığını belirtti. Haberde, Dink’in daha önce de kendisini vatan haini olarak görenlerden ölüm tehditleri aldığı vurgulandı.

Financial Times: “Dink Öldürüldü”
Financial Times gazetesi de Dink’in Türkiye’de Ermeni olaylarının konuşulması konusunda manâlı bir tabuyu yıktığını kaydetti. Haberde, Dink’in ofisi önündeki hücum sırasında öldüğü ifade edildi.

El Pais: “Ankara‘nın AB’ye Yakınlaşmasını Sabote Etti”
İspanyol El Pais gazetesi, Agos gazetesi Genel Yayınlama Yönetmeni Hrant Dink cinayeti ile ilgili olarak, “Gazeteci Dink’in ölümü, Ankara’nın AB’ye yakınlaşmasını sabote etti” yorumunda bulundu.
Cinayeti birinci sayfadan, “Türk milliyetçiliğine aleyhinde gelen gazeteci istanbul’da kurşunlanarak öldürüldü” başlığıyla duyuran gazete, Türkiye’nin sözde Ermeni soykırımıyla ilgili “gerçekleri” bundan böyle kabul etmesi gerektiğini savundu.
Sağ görüşlü La Razon gazetesi de “Ermeni olayının en büyük savunucusu öldürüldü” başlığıyla verdiği haberde, Türkiye’nin Ermeni iddialarını kabul etmesi gerektiğini öne sürdü.
Haberde keza, “Eğer Türkiye, Dink’in ölümünden dolayı Avrupa’ya içten yolculuğunun kesilmesini istemiyorsa katilleri yakalamak zorunda” denildi.
ABC gazetesi de “AB, katliamlarla ilgili Türkiye’ye açıklama özgürlüğüne saygı göstermesi gerektiğini söylerken, Dink’in öldürülmesi sistemdeki karanlık güçleri gün ışığına çıkardı” iddiasında bulundu.
İspanyol televizyonları da gazeteci Dink’in öldürülmesini “Türkiye’nin AB’ye dürüst ilerleyişinde geri adıma neden olan bir saldırı olarak” yorumladı.

Le Figaro: “Türkiye’deki Ermenilerin Sesine Suikast”
Fransa’da çıkan siyasi gazeteler, Agos gazetesi Genel Yayınlama Yönetmeni Hrant Dink cinayetini “Türkiye’deki Ermenilerin sesine karşın suikast” olarak yorumladı.
Liberation ve Le Figaro gazetesi, “Türkiye’deki Ermenilerin sesine suikast başlığıyla” verdikleri haberlerde, “cinayetin sorumlularının fazla sağcılar olduğundan değişkenlik edildiği” biçiminde yorumlara yer verdi.
“Hrant Dink’in Türk-Ermeni uzlaşması için çaba ettiğini” yazar Le Figaro gazetesi, Dink’in avukatı Fethiye Çetin’in, Türkiye’nin AB üyeliğine karşı meydana çıkan güçlere yönelik suçlamalarını ön plana çıkardı.
Liberation gazetesi Dink’in uzlaşı ve diyalog yolundaki mücadelesine de geniş yer verdi.

Zanlının Yakalanması

Cinayetin bir kaç saat ardından basına dağıtılan sokak güvenlik kamerası görüntüleri ve telefon numaraları, bütün ulusal televizyon, gazete ve internet sitelerinde yayınlandı. İhbar hattına kısa sürede çeşitli illerden 230’u aşkın telefon geldi. Trabzon‘dan gelen ihbar telefonlarından birinde, görüntülerdeki kişinin oğlu olduğunu söyleyen kişinin verdiği bilgiler dikkate alınarak, istihbarat birimlerine ulaştırıldı. 20 Ocak 2007 Cumartesi gecesi 23:00‘de, cinayetin 32 saat gerisinde, daha sonra suçu işlediğini kabul edecek olan Ogün Samast, Samsun Otogar’ında, İstanbul’dan Trabzona gitmekte olan 34 JAZ 53 plakalı Metro Turizm otobüsünün 21 numaralı koltuğunda yakalanarak istanbul’a getirildi.

Ogün Samast, yakalandıkdan sonra verdiği ifadesinde şunları söyledi;

Trabzon’da Yasin Hayal’ın gözetiminde atış ve spor talimi yaptım. 15-17 yaş grubunda 10 çocuk arasında iyi tabanca tuttuğum ve süratli koştuğum için bu göreve ben seçildim. İstanbul’a bu arada Aslan İskender, cebime 180 YTL koydu. Suç Oluşturan silahını Yasin Hayal verdi, ’Gazan mübarek olsun’ diyerek uğurladı.

17 Ocak Çarşamba günü Trabzon’dan İstanbul’a hareket ettim. Perşembe günü öğleden daha sonra Esenler Otogarı’na vardım. Geceyi terminalde geçirdim, Cuma sabahı otobüsle Şişli’ye gittim. Agos Gazetesi’ne gidip Hrant Dink’le karşılaşmak istedim, ancak görüşemedim. Cuma namazı yaklaşmıştı. Şişli Camii’ne gidip cuma namazını kıldıktan sonra baştan gazetenin önüne gittim. Hrant Dink, binadan çıkıp bir bankaya girdi. Bankadan çıkıp gazeteye bu arada beni görünce irkildi. 10 dakika daha sonra yine gazeteden çıktı. Gerisinde yanaştım ve 1 metre mesafeden peş peşe ateş ettim. Pişman değilim, bugün yine yaparım.

Türkiye ve Gazeteci Cinayetleri Hrant Dink, 1909 yılından bu yanlamasına, Türkiye’de suikast düzenlenerek öldürülen, 62. gazetecidir.

Bu kişiler aralarında, 1 Şubat 1979‘da Nişantaşı‘nda trafikte yavaşlayan arabasına yanaşan, Mehmet Ali Ağca göre öldürülen Abdi İpekçi, 7 Mart 1990’da işine sırası gelmişken, şöförüyle beraber öldürülen Çetin Emeç, 4 Eylül 1990’da vurularak öldürülen Turan Dursun, 24 Ocak 1993‘de arabasına konan bomba sonucu yaşamını yitiren Uğur Mumcu ve 21 Ekim 1999‘da Ankara‘da evinin önünde uğradığı bombalı hamle sonucu hayatını kaybeden, Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı gibi kayda değer isimler bulunmaktadır.

Bknz.: Türkiye ve Öldürülen Gazeteciler