Hüseyin Rahmi Gürpınar
Hüseyin Rahmi Gürpınar Biyografisi
Hüseyin Rahmi Gürpınar, 19 Ağustos 1864 tarihinde İstanbul’da doğdu. Padişah yaverliğinde bulunmuş Mehmed Said Paşa’nın oğludur. 3 yaşında iken annesini kaybetti, annesinin ölümü üzerine, Girit’te bulunan babasının yanında gönderildi. İlkokula Girit’te başladı. Fakat babasının evlenmesi üzerine, altı yaşında her yerde İstanbul’da anneannesi ile teyzesinin yanına büyüdü. Mahalledeki Yakubağa Mektebi ile Mahmudiye Rüştiyesi ve idadide okudu.
Özel dersler alarak Fransızca öğrendi. 1880′de Mülkiye Mektebi’ne girdi, hasta-landığı için İkinci sınıftan ayrıldı. Kısa bir vakit, Adliye Nezareti Canice Kalemi’nde memur, Ticaret Mahkemesi’nde azâ mülazımı olarak çalıştı. Meşrutiyet’in ilanı üstüne de devlet hizmetinden ayrılmıştır. Bir müddet tercüme ile uğraştıktan sonradan kendini ayrıntılarıyla telif romana verdi.
Hüseyin Rahmi Gürpınar ilk romanı olan “Şık” ile tanınarak 1887’de Çevirmen-ı Hakikat gazetesinin yazarları arasına katıldı. Arkasında İkdam ve Sabahtan gazetelerinde mütercim ve yazan olarak çalıştı. İkinci Meşrutiyet döneminde 37 sayı süren “Düşüncesiz ve Güllâbi” adlı bir gazete çıkardı. İbrahim Hilmi Bey ile birlikte çıkardığı “Millet” gazetesi de uzun ömürlü olmadı. 1908′den sonra hayatını kalemi ile kazandı.
Sayıları altmışa yaklaşan hikâye ve roman kitapları yayımlandı. 1921-1924 yıllan onun yazı hayâtının en bereketli yıllarıdır. Eserlerinde gözleme büyük layık verdi. Yaşadığı devrin insanlarının hayatını, İnançlarını, kavgalarını, komik hallerini anlattı. 5.ve 6’ıncı dönemlerde (1935-1943) Kütahya milletvekili olarak TBMM’nde bulundu. İstanbul’un çeşitli semtlerinde oturduktan daha sonra Heybeliada’ya yerleşmiştir. Hayatının son 30-31 yılını Heybeliada’da geçirdi.
Hüseyin Rahmi Gürpınar, 8 Mart 1944’te Heybeliada’ daki evinde zatürreeden yaşamını yitirdi. Hebeliada’daki Abbas Paşa Mezarlığı’na defnedildi.
Gürpınar, çok küçük yaşlardayken yazmaya başlamış, Rüşdiye öğrencisi iken 12 yaşında yazdığı Gülbahar adlı bir oyunu yangında kül olmuş, “Bir Genç Kızın Avaze-i Şikayeti” adlı birincil yazısı ise Ceride-i Havadis de yayımlanmıştır (1884). Hüseyin Rahmi’nin İlk romanı Şık (Ayine) Ahmet Mithat Efendi Göre beğenilince Tercüman-ı Gerçeklik gazetesinde tefriki edilmeye başlanmıştır (1886). Sonra maaşlı olarak bu gazetede çalışmaya başlamış, ardındaki İkdam gazetesinde geçmiştir (1894) İkdam’da sırt sırta yayımladığı altı romanla ünü birdenbire genişlemiş, Meşrutiyet döneminde Ahmet Rasim’le birlikte Anlamsız Boğaz adlı bir mizah dergisi çıkarmıştır (1908). Bu dergi yüzünden mahkemeye verilmiş, fakat temize çıkma etmesine rağmen dergisi kapatılmıştır. Gürpınar sonra Sabahleyin, Ziya, Zaman İleri, Son Telgraf, Tevhit-i Efkar, Vakit, Uyruk, Cumhuriyet, Yeni Sabahleyin gazetelerinde romanlar yayımlamış, dergilere yazılar yazmıştır.
Cumhuriyet ilanından daha sonra, 1924 yılında yayımladığı “Ben Deli miyim?” adlı romanı yüzünden mahkemeye verilmiş, beraat etmiştir.
Hüseyin Rahmi Gürpınar hiç evlenmemiştir.
ESERLERİ :
ROMAN:
Şık (1889)
İffet (1896)
Mutallâka (1898 Mürebbiye (1899)
Bir Muadele-i Sevda (1899)
Metres (1900)
Tesadüf (1900)
Şıpsevdi (1911)
Nimetşinas (1911)
Kuyruklu Yıldız Aşağıda Bir İzdivaç (1912)
Gulyabani (1913)
Cadı (1912)
Sevda Arkasından (1912)
Hayattan Sayfalar (1919)
Hakka Sığındık (1919)
Toraman (1919)
Son Özlem (1922)
Tebessüm-i Cefa (1923)
Cehennemlik (1924)
Büyücü Baba (1924)
Meyhanede Hanımlar (1924)
Ben Deli miyim (1925)
Tutuşmuş Gönüller (1926)
Billur Yürek (1926)
Evlere Festival, Kaynanam Nasıl Kudurdu (1927)
Mezarından Kalkan Şehit (1928)
Kokotlar Mektebi (1928)
Iblis İşi (1933)
Edepsiz Adam (1934)
Haydut İninde (1935)
Kesik Baş (1942)
Gönül Bir Yeldeğirmenidir Sevda Öğütür (1943)
Ölüm Bir Kurtuluş mudur (1954)
Dirilen İskelet (1946)
Dünyanın Mihveri Para mı Kadın mı (1949)
Deli Filozof (1964)
Kaderin Cilvesi (1964)
İnsanlar Maymun muydu (1968)
Can Pazarı (1968)
Ölüler Yaşıyor mu (1973)
Namuslu Kokotlar (1973)
ÖYKÜ:
Kadınlar Vaizi (1920)
Namusla Özlem Meselesi (1933)
Katil Bûse (1933)
İki Hödüğün Seyahati (1934)
Tünelden İlk Çıkış (1934)
Gönül Ticareti (1939)
Melek Sanmıştım Şeytanı (1943)
Eti Senin Kemiği Benim (1963)
OYUN:
Hazan Bülbülü (1916)
Bayan Erkekleşince (1933)
Tokuşan Kafalar (1973)
İki Damla Yaş (1973)
Gülbahar Bayan (1876)
TARTIŞMA:
Cadı Çarpıyor (1913)
Şekavet-i Edebiye Tartışmaları (1913)
Sanat ve Edebiyat (Ölümünden sonradan H. A. Önelçin derledi, 1972)
