Jacques Derrida

Jacques Derrida Biyografisi

Postyapıcı felsefenin kurucularından Cezayirli filozof.
Jacques Derrida, 15 Temmuz 1930‘da Fransa‘nın işgali altındaki El-Biar, Cezayir‘de doğdu. Ailesi Yahudi olan Derrida, 5 çocuklu bir ailenin 3. çocuğu idi. Gençliği El-Biar’da geçti. Bilhassa okuduğu lise anti-yahudi taraftarlarının ağırlıkta olduğu bir yerdi. Gençliğinin büyük bir bölümünü futbol oynayarak ve Jean-Jacques Rousseau, Albert Camus, Friedrich Nietzsche ve André Gide okuyarak geçti. Felsefe ile ilgilenmesi 1948–1949larda başladı. Okuduğu Louis-le-Grand Lisesi’nden memnun değildi ve derslerinin fena gitmesinden nedeniyle Paris’te Ecole Normale Superieur Okulu’na (Yüksek Öğretmen Okulu) geçti. 1952 yılında mezun olduktan sonradan okulda tanıştığı Louise Althusser ve Michel Foucault doğru felfese ile tanıştı.

Belçika’daki Husserl Arşivi’ni ziyaretinden daha sonra Husserl‘in “Geometri’nin Kökeni” adlı çalışması üzerinde çalışmaya başladı. Harvard Üniversitesi’nde çalışmalarına devam ederken Marguerite Aucuoturier ile tanıştı ve 1957 yılında onun ile evlendi. Cezayir Özgür Savaşı her tarafında 1957–1959 yılları aralarında orduda tahsis alanların çocuklarına İngilizce ve Fransızca dersleri verdi. Derrida sık sık Fransa’nın Cezayir emperyalist politikasını eleştirmiş, 1962‘de son dakikalara kadar, yerli halkın Cezayirli Fransızlarla birlikte yaşamasını olası kılacak bir çeşit bağımsız idarenin kurulabilmesini umut etmiştir. Hatta, anne ve babasına Cezayir’i terk etmemeleri için zorlama da yapmıştır.

Savaşın bitmesi ile birlikte Derrida, 1964 yılında Sorbonne Üniversitesi’nde felsefe eğitimi almaya başladı. 1964–1984 yılları arasında Ekole Normale Superieure‘de eğitimine devam ederken “Thése d’Etat” adlı çalışmasını bitirdi. Aynı egzersiz 1980 yılında “The Time of Thesis: Punctuations” adıyla yayımlandı. 1963 yılında ilk çocuğu Pierre doğdu.

1966 yılında Johns Hopkins Üniversitesi’nde “Structure, Sign and Play in The Discourse of The Human Sciences” adlı çalışmasını gerçekleştirdi. 1967 yılında Fransa’da sol avangard teorinin forumu görevini üstlenen “Tel Quel” adlı dergide birincil makaleleri yayımlandı. 1970 yılından itibaren Paris ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Johns Hopkins, Yale, Harvard ve Kaliforniya Üniversiteleri’nde akademik kariyerini devam ettirdi. Ilerletti usul ve kavramlar edebiyat eleştirisinden sosyolojiye, kimlik sorunundan felsefeye çoğu alanda etkin oldu. Postida, bu çalışmaları ile fikir dünyası üzerinde büyük etki yaratan “Grammatoloji Üzerine” adlı yapıtını oluşturdu.

Derrida konuşma ve eylem aralarında dolaysız bir senet olduğu savına yaslanan ve kimliğin/özdeşliğin ve/veya öznelliğin merkezi varlığına dayandığını ortaya koyduğu Batı felsefesinin imtiyazlı logos kavramını karşısına alıyordu. Yazan, birçok filozofun konuşmayla yazılmış metni uzlaşma girişimlerine karşın logos’un Batı felsefesi içindeki imtiyazlı konumunun yazıyı önemsiz kıldığını ortaya atmıştı. Bu Nedenle Derrida yazma eyleminde bu herif yaklaşımları teşhis etmeye karşın yapıbozumu (déconstruction) olarak adlandırdığı yöntemi geliştirdi. Yapıbozumu ikili karşıtlıklar gibi sözmerkezli paradigmaları ortaya çıkarmaya çalışır ve varlığın olanaklılığının herhangi bir bağlamsal dil içinde değişmez bir oyunda olduğunu ve öznenin/nesnenin bir iz bırakarak sürekli başka bir şeye dönüştüğünü gösterir. Yapıyı bileşenlerine ayırmaya dayalı bu teşebbüs Derrida’ya metafiziği kökten eleştirmiş filozofların bile başvurduğu , metafizik varsayım ve önkabulleri açığa çıkarma olanağı verir.

1972‘de “Yayılım” ve “Felsefenin Kenarları”, 1978‘de “Resimde Gerçek/Fotoğraf Olarak Gerçek” ve 1980‘de “Kartpostal, Sokrates’ten Freud’a ve Ötesine” adlı çalışmaları yayımlandı. Arkasında 1987‘de “Pysch”, Ötekinin İcatları” ve 1990 yılında da felsefe eğitimi üzerine yazdığı makaleleri derlediği “Felsefe Hakkı Üstüne” adlı çalışmaları yayımlandı.

Jacques Derrida, 1997 yılında İstanbul’a gelerek birincil konferansını verdi. Gerisinde 1999 Haziran’nında İstanbul’a ikinci ziyaretinde soykırımla ilgili olarak “Affedilmez Olanı Affetmek” ve “Bir Profeseförün İtirafları” adlı konferansları verdi. 8 Kasım 2004‘te Paris’te hayatını kaybetti.