Jonas Salk
Jonas Salk Biyografisi
Doktor ve bakteriyolog, Jonas Salk, çocuk felci aşısını bulan kişidir.
Jonas Salk, 28 Ekim 1914 tarihinde New York, ABD’de göçmen bir Yahudi ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Bütün adı Jonas Edward Salk’dır. New York Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu.
Jonas Salk, tıp tahsilini yaptıktan sonra kendisini virüs araştırma çalışmalarına verdi. Önce Michigan Üniversitesi’nde, arkasında Pittsburgh Üniversitesi’nde Virüs Araştırma Laboratuvarı’nda çalıştı. Çocuk felci dahil birçok konuda bilimsel makaleler yazdı.
Çocuk felci, Amerika’da en önemli afiyet sorunlarından birini oluşturuyordu. Bilim adamları, hastalığı durdurmak ya da tedavi etmek için incelemeler başlamış, Amerika Başkanı Franklin Roosevelt’in 1921 yılında çocuk felcine yakalanması ve hastalığı yenmesine karşın bir daha yürüyememesi ise salgın için bir şeyler yapılması ihtiyacını artırdı.
Jonas Salk, 1947 yılında bakteriyoloji profesörü oldu. Benzer yıl Virüs Araştırma Merkezi’nin Başkanlığı görevine getirildi. Buradaki çalışmaları esnasında maymun böbreği dokularında polyo (çocuk felci) virüslerini üretmeyi başardı. 1952 yılında ABD, tarihinde görülen en korkutucu çocuk felci salgını ile karşı karşıya kalmıştı: 57.628 çocuk felci vakası yaşandı. Jonas Salk, salgından iki sene sonra 1954 yılında formaldehitle öldürülmüş virüsten aşı elde etmeyi başardı. İlk olarak kendi karısı ve üç çocuğunu medya önünde aşıladı.
1954 yılında çift-âmâ plasebo kontrollü bir egzersiz sonucunda yaşları altı ila dokuz üzerinde değişen bir milyon çocuk üzerinde uygulandı. Bir yıl daha sonra çocuk felci aşısı uygulanan çocukların hayatta olan virüse bağışıklık kazandığı görüldü.
1954 ve 1955 yıllarında yapılan geniş çapta tecrübeler, aşının çocuk felcine etkili olduğunu kesin olarak gösterdi. Dr. Salk, ülke çapında kahraman ilan edildi. 1957 yılına gelindiğinde, Salk’ın aşısı bir uçtan bir uca ABD’de görülen çocuk felci vakaları %80-90 oranında azaltılmıştı.
Jonas Salk, 1957 yılında denek tıp alanında profesör oldu. 1960 yılında La Jolla, Kaliforniya’da Salk Biyolojik Incelemeler Enstitüsü’nü kurdu; kendisini multiple sclerosis ve kanser araştırmalarına verdi. 1968 yılında sonlanan birincil evliliğinin ardındaki 1970 yılında ressam Françoise Gilot (sanatçı Pablo Picasso’nun birincil eşi ve iki çocuğunun annesi) ile ikinci evliliğini yaptı. 1970’lerde bilim ve bilimin sosyal rolü hakkında kitaplar yazdı.
Jonas Salk, 1977 yılında ABD Başkanı Jimmy Carter göre Özgürlük Madalyası ile ödüllendirildi.
Jonas Salk, 1954 yılında bulduğu çocuk felci aşısının patentini çıkartmamıştır. Kendisine ‘niçin patent almadığı’ sorusu yöneltildiğinde ise Salk, şu cevabı verir: “İnsanlığa ait, patenti değil diyebilirim. Güneşi patentleyebilir misiniz?” Salk, aşı için berat çıkarmış olsaydı 7 milyar dolar gelir sağlayabilecekken, insanları kurtarmayı seçti.
Jonas Salk’ın aşısı 1961 yılında Albert Sabin tarafından geliştirilen ve şeker ile birlikte ağızdan alınan bir ilaç geliştirildi. Bir zaman bu hap kullanıldıktan daha sonra Amerika Birleşmiş Devletler ve Birleşik Krallık, Salk’ın geliştirdiği aşıyı kullanmaya devam etti.
Evlilikleri :
1.eşi: 1939 yılında Donna Lindsay ile evlendi. 1968 yılında boşandı. Darrell Salk, Jonathan Salk, Peter Salk adlarında 3 çocuğu vardır.
2.eşi: 1970 yılında sanatçı Françoise Gilot ile evlendi.
Jonas Salk, 23 Haziran 1995 tarihinde La Jolla, Kaliforniya, ABD’de 81 yaşında ölmüştür.
Jonas Salk sözleri :
– Eğer tüm böcekler Dünya’dan yok olacak olsaydı, 50 sene içinde Dünya’daki yaşam sona ererdi. Eğer insanoğlu Dünya’dan değil olacak olsaydı, 50 sene içinde tüm hayat formları kendini yeniler ve gelişirdi.
