Marie Tussaud
Marie Tussaud Biyografisi
Londra’da, balmumundan figürlerin yer aldığı Madame Tussaud Müzesi‘nin Fransız asıllı kurucusudur. Londra’daki esas müze açık havada New York, Las Vegas, Hong Kong, Bangkok, Sidney, Şangay, Berlin, Washington DC., New York, Hollywood ve Amsterdam’da şubeleri bulunan dünyanın en ünlü mumya müzesini yaratan bayan Madame Tussaud’dır.
Marie Tussaud, 1 Aralık 176Marie Grosholtz olarak doğmuştur. Asker olan babası Joseph Grosholtz o doğmadan Fransa-Prusya savaşında öldü. 1761 yılında annesi Anne-Marie Walder onunla İsviçre’ye giderek Bern’de amcası Dr. Philippe Curtius’un evinde yerleşirler. Doktor Philippe Curtius, balmumundan anatomik heykeller yapmaktadır. Ünlü simaların büstlerini yaparak bu işten para kazanmaktadır. 1765 yılında Dr. Philippe Curtius, onları İsviçre’de bırakarak Paris’e taşınır, iki sene daha sonra da 6 yaşına gelmiş olan Marie Tussaud’u ve annesini yanında alır. Süre içinde Marie Tussaud onun çırağı olur ve 17 yaşına gelene kadar balmumundan heykel yapmayı öğrendi ve Voltaire ve Benjamin Franklin gibi ünlülerin büstlerini yapmıştır.
1780’de Versailles Sarayı’nda Kral XVI. Louis’nin kız kardeşi Elisabeth’ in sanat öğretmeni oldu.
14 Temmuz 1789’da, Paris’de Fransiz ihtilali başladığı süre halk müziği Bastil’i işgal eder. Hapishanenin müdürü öldürülür ve kellesi sokaklarda teşhir edilerek Curtius’un evine getirilir. Curtius evde yoktur. Marie ve annesi kapıyı açarlar ve kelleyi alırlar. Büstünün yapılmasını isterler, Marie için istenileni yapmamak söz konusu değildir.
Daha sonraki günlerde ve yıllarda giyotin ile kesilen başlardan ünlülerin balmumundan büstlerini yaptırırlar. Bunların içlerinde Kral XVI. Louis ve kraliçe Marie Antoinette dahil, saraydaki günlerinden tanıdığı soylular de vardır. Kucağına aldığı bu başların ifadesiz yüzlerine plaster yayıp kalıplarını almakta, sonradan evde bu kalıplardan büstlerini gerçekleştirmek durumundadır.
Marie’nin yapıtlarını binlerce insan izlemeye gelmektedir. Geçmişte asillerle olan ilişkisi nedeniyle yakalayarak hapse atılır. Boynu tıraşlanarak giyotine hazırlanır fakat son anda Curtius onu özgürlük bıraktırmayı başarır.
Dr. Philippe Curtius 1794’te ölünce onun iki balmumu müzesini ve stüdyosunu devraldı. Marie, kendinden 8 yaş ufak François Tussaud ile 1795 yılında evlendi, Joseph ve François adında iki oğlu oldu. Bir zaman daha sonra boşandı. Devraldığı stüdyonun çok borcu vardır. 1802 yılında Marie ailesini geçindirebilmek için, Curtius’un arkadaşı Paul de Philstal adlı bir işadamından yapıtlarını İngiltere’ye götürerek orada bir sergi açma öneri edilir. Ve Londra’daki Lyceum tiyatrosunda “Sihirli Fener” isimli gösterisi ile birlikte sergilenen yapıtlar hemencecik ünlenerek para kazanmaya başlayınca Philstal kârın yarısını ister. Bunun üzerine Marie Tussaud sergisini gezgin ayla getirmeye karar verir. İngiltere şehir, kasaba ve köylsergiler. Oğulları ile birlikte 33 yıl sergiyi seyyar olarak yürütür.
1835 yılında 74 yaşındayken Londra’da Baker Street’teki aralıksız yerine yerleşir. Marie Tussaud’un en son yaptığı eseri 1842 yılında yaptığı kendi büstüdür ve hâlâ sergide yer almaktadır. Müze 1884 yılında Marylebone Yolu’ndaki bugünkü yerine taşındı. 1967 yılında da Tussaud Ailesi kadar özel yatırımcılara satıldı.
Oğulları Joseph ve François sergiyi devam ettirdiler. 1925’te bir yangın sonucu yapıtların çoğu zarar fark etti. 1931 yılında olan depremde yalnızca katil Dr. Crippen’ın heykeli ikiye bölünür. II. Dünya Savaşı esnasında bombalanan sergide kurtulan bir-iki yapıttan biri Adolf Hitler’inkidir.
Marie Tussaud, 16 Nisan 1850 tarihinde Londra’da 89 yaşında ölmüştür.
