Mesut Barzani

Mesut Barzani Biyografisi

Irak’ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin başındaki Mesut Barzani, Kürt haklarının en büyük savunucularından. Babası Mustafa Barzani‘nin ölümünden beri Kürdistan Demokrat Partisi‘nin lideri.
Mesut Barzani, 16 Ağustos 1946‘da İran‘da bulunan, SSCB‘nin desteği ile yerleşmiş olan Kürt Mahabad Cumhuriyeti‘nde doğdu. Babası Mustafa Barzani, 1946 yılından, 1979 yılında ölümünde dek Irak’da Kürdistan Demokratik Partisi’nin başkanı olarak siyaset yaptı. Babası Mustafa Barzani’nin 1946 yılında, başkent Mahabad elde etmek üzere Senendec, Uşnu ve Miyandoab’ı kapsayan bölgede egemen bir Kürt devleti kurma girişiminin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonradan İran ordusu bölgeye girmiş, Mustafa Barzani ve ailesi Moskova’ya gitmek zorunda kalmıştı. 1958 yılında Barzani ve ailesi Irak’da krallığın Abdülkerim Kasım kadar yıkılmasından sonra kurulan yeni hükümetin daveti üzerine Irak’a döndüler.

1970li yılların başında Mesut Barzani, babası ve kardeşi İdris Barzani ile birlikte Irak’da Kürtlerin siyasi hakları üzerine çalışmaya başladılar. Kuzey Irak’da özerk bir idare kurmaya yönelik silahlı mücadele yürüttüler. 11 Mart 1970 tarihinde Baas iktidarının Kürtlerin özerklik isteklerini kabul eden bir antlaşmanın imzalanmasını sağlayarak silahlı mücadeleyi bitirdiler.

Babası Mustafa Barzani’nin 1975 yılında Amerika Birleşmiş Devletleri‘ne iltica etmesinin arkasından Mesut Barzani kardeşi idris Barzani ile birlikte Kürdistan Demokratik Partisi’nin başına geçtiler. 1979 yılında Mustafa Barzani’nin ölümüyle partinin lideri konumuna gelen Mesut Barzani, aynı yıl İran’da yapılan devrimden sonra kendisine destek veren yeni rejimin yardımıyla ailesiyle birlikte İran’a yerleşti.

1980 yılında Irak-İran Savaşı‘nın başlaması üzerine Kürdistan Demokratik Partisi, İran-Irak sınırının Irak tarafında Kürtlerin yoğun olduğu bölgelerde kontrolünü arttırdı. İran rejimi Irak’daki nüfuzunu arttırmak için Saddam karşıtı güçleri İslami yöne kaydırmak isteseler de Mesut Barzani bu muhafazakar hareketten hoşnut olmamıştı.

Mesut Barzani, 1987 yılında kardeşi İdris’in ölümünden sonra Kürdistan Demokratik Partisi’nin tek ismi haline geldi. Benzer sene altı partinin birleşmesi Irak Kürt Cephesi’nin kurulmasını ve partilerin sürtüşmelerinin kısa bir süre son bulmasını sağladı. 1988 yılında Irak-İran Savaşı’nın bitmesi ile Kürt bölgelerinin yönetimi önemli bir hal almıştı. Bu konuda çalışmalar başlatan Barzani, 1991 yılında Körfez Savaşı‘nın çıkmasını fırsat kasten Irak’daki Baas rejimine karşısında Bağdat’da Kürt ayaklanmaları başlatmıştı. Ayaklanmaların büyümesi üstüne batılı devletlerin müdahelesi ile Irak’da Kürtler için tehlikesiz bölgeler yaratıldı. 1991 yılında Turgut Özal Cumhurbaşkanı iken Barzani’ye kırmızı pasaport verildi.

1992 yılında batılı güçler denetiminde Kuzey Irak’da yapılan seçimlerde Kürdistan Demokratik Partisi lideri Mesut Barzani ve Kürdistan Yurtseverler Birliği lideri Celal Talabani bölgesel lider konumuna getirildiler. Fakat 1994 yılında bu koalisyonda anlaşmazlıklar baş gösterdi. 22 Ağustos 1996‘da Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin İran ile anlaşması tehlikesine karşısında Mesut Barzani, Bağdat rejimi ile yakınlaştı. Benzer sene 31 Ağustos’da iki partinin karşılıklı yönetim merkezi olan Erbil‘e giren Irak birlikleri şehri Barzani’ye teslim ettiler. 1996 yılının Ekim ayında Talabani ile Barzani arasında mütareke duyuru edildi.

1997 yılında terör ile micadele içinde olan Türkiye, Barzani ile ittifak yoluna gitti. Oysa Kürdistan Demokratik Partisi ile Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin arasındaki çatışma devam ettiği için bir sonuç alınamamıştır. 1998 yılında iki parti arasındaki uyuşmazlık, Amerika Birleşik Devletleri’nin araya girmesi ile bir süreliğine son buldu. Yapılan ateşkes antlaşması 4 Ekim 2002‘de tekrarlandı.

2002 yılında Amerika Birleşmiş Devletleri başkanı George W. Bush‘un Irak’da kuytu nükleer silahlar olduğu gerekçesiyle başlattığı harekat, 9 Nisan 2003‘te, Amerikan ordusunun Bağdat’a girip Saddam Hüseyin rejiminin devirmesine sebep oldu. Bu olaydan sonra Irak, koalisyon güçlerinin yönetimine kaldı. 2005 yılı Haziran ayında yöresel konseyin yaptığı seçimden sonradan Talabani ile anlaşan Mesut Barzani, Irak Idare Konseyi Kürdistan Bölgesel Başkanlığı‘na getirildi.

20 yılı aşkın bir süredir Irak’da en öne meydana çıkan liderlerden biri olan Mesut Barzani, Farsça, Barzani ve Arapça’yı mükemmel bilmekte. Beşi erkek ve üçü kız elde etmek üzere sekiz çocuk babası olan Barzani’nin “Barzani ve Kürt Kurtuluş Harekatı” adlı 4 cildlik bir kitabı da bulunmaktadır.

Ekim 2012’de AKP’nin kongresinde Mesut Barzani de vardı. Hemen ardından Türkiye’de başlayan uzlaştırma sürecine Barzani açık destek verdi; geri çekilen PKK’lıların Kürdistan Özerk Bölgesi’ne yerleşebileceğini söyledi.

Kasım 2013’te, barışma sürecinde AKP ve PKK arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle aksaklıklar yaşanırken, keza sürece ayrıca de AKP Lideri Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a yardım saptamak için, Erdoğan’ın Diyarbakır’da yaptığı etkinliğe katıldı.

1 Kasım 2017 tarihinde Kürt Yöresel Yönetimi (IKBY) Başkanlığı görevinin sona ermesi ile başkanlıktan çekileceğini 29 Ekim 2017 tarihinde açıkladı.