Nelson Mandela
Nelson Mandela Biyografisi
Güney Afrika Cumhuriyeti‘nin seçimle iktidara gelen birincil başkanı, siyaset adamı ve özgürlük savaşçısı.
Nelson Rolihlahla Mandela, 1918 doğumlu Güney Afrika Cumhuriyeti Eski Başkanı (Mayıs 1994–Haziran 1999). Güney Afrika’nın demokratik bir seçimle göreve gelen ilk devlet başkanı olan Nobel Uzlaşma Ödülü sahibi Mandela, modern politikacılar içinde en takdir edilenlerden biri.
Nelson Mandela, Transkei’de Umtata yakınlarındaki Mvezo köyünde, Xhosa dilini konuşan Thembu kabilesinde 18 Temmuz 1918’de dünyaya geldi. Babası Gadla Henry Mandela Thembu kabilesinin şefiydi ve toplamda dört karısından, dokuzu kız dördü erkek edinmek üzere on üç çocuğu vardı. Mandela’nın annesi, Gadla’nın üçüncü karısı Nosekeni Fanny’di.
Rolihlahla Mandela 7 yaşındayken okula başladığında, o zamana değin ailesinin herhangi bir okula giren ilk üyesi oldu. Öğretmeni İngiliz Amiral Horatio Nelson’dan, “Nelson” adını aldı. 9 yaşındayken babası tüberkülozdan öldü. 16 yaşında, Clarkebury Boarding Institute’a giren Nelson Mandela, Batı kültürü alanında, normalde 3 takvim olan programı, 2 yılda bitirdi. 1937 yılında, 19 yaşındayken Healdtown’a College’ta eğitimine devam etti. Bu okulda koşma ve boksla ilgilenen genç Mandela sonra uzun yıllar meslektaşı ve dostu olacak Oliver Tambu ile tanışacağı ve işletme yönetimi (BA – Business Administration) eğitimine başlayacağı Fort Hare Üniversitesi’ne girdi. Fakat burada okurken siyasi olaylara karıştı. Öğrenci Temsilcilik Konseyi ve polis arasındaki olaylara karıştığı ve organize ettiği gerekçesiyle okuldan uzaklaştırıldı.
Okuldan uzaklaştırılmasının peşinde Transkei’den ayrılarak, Transvaal’a giden Nelson Mandela, burada bir vakit madenlerde polis memurluğu görevinde bulundu. Bu sırada yarıda bıraktığı üniversite tahsiline mektupla öğretim yoluyla devam etti. 1942’de Witwaterstrand Üniversitesi’nin hukuk bölümünü bitirerek avukatlık yapmaya başladı. Ülkenin birincil siyah avukatı ünvanını aldı. 1944’de halk müziği ayrımına karşısında yerli halkın kurduğu Afrika Milli Kongresi’ne (ANC – African National Congress) katıldı. 1948 yılında kongrenin Gençlik Birliği’ne sekreter ve 1950’de başkan seçildi. Böylece siyahların kurtuluş hareketinin önderlerinden birisi durumuna geldi. 1952 yılında Afrika Ulusal Kongresi Transvaal Başkanı olan Mandela, aynı yıl içinde kongrenin milli başkan vekili ve 1991 senesinde de kongrenin başkanı oldu. bu arada ırkçılığa aleyhinde silahlı mücadeleyi üstlenen ve kongrenin askeri kanadı özelliğindeki Umkonto ve Sizwe’yi (Ulusal Mızrak) kurarak onun da başkanı oldu (1961).
Ocak 1962’de kendisine takviye seslenmek için yurt dışına çıktı ve İngiltere ile Afrika ülkelerini dolaştı. Afrika ülkeleri ve sosyalist ülkelerden silah ve para yardımı temin etti. Ülkeye dönüşünde arkadaşlarıyla birlikte, izinsiz yurtdışına çıkmak, halkı kışkırtmak, sabotajlar ve suikastlar aranje etmek iddialarıyla yargılandı. Halkın, tamamının temsil edilmediği, yalnızca beyazların temsilcilik edildiği bir parlamentonun çıkardığı kanunlara aktarmak zorunda olmadığını savunan Mandela, 1962’de Beyaz Yönetiey Afrika Hükümeti’ni çökertmek için rahat plan yaptığı gerekçesiyle ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Bu davranışıyla millet ayrımına aleyhinde uğraş eden Afrikalı siyahların arma ve sembolü oldu.
“Dünyanın en ünlü mahkumu” olarak anılan ve Güney Afrika, Robben Island’da 27 yıl hapiste kaldıktan sonra 1980’li yıllarda, ırkçılığa karşı mücadelenin bütün dünyada yoğunlaşması üstüne adı duyulan Nelson Mandela, 2 Şubat 1990’da Güney Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı Frederik W. De Klerk’in, Afrika Ulusal Kongresi’ne konan 30 yıllık siyaset yasağını kaldırması ve bağışlama bildiri etmesiyle 11 Şubat 1990’da Cape Town‘daki cezaevinden çıkarak, 27 yıl daha sonra özgürlüğüne kavuştu. Özgürlük bırakıldığı vakit 71 yaşındaydı. Özgür bırakılmasına, Güney Afrika siyahlarının yanısıra birçok beyaz da sevindi.
Nelson Mandela’nın başında bulunduğu Afrika Milli Kongresi‘nin insanlar ayrımına karşısında uzun yıllar süren mücadelesi, 18 Mart 1992’de sonucunu verdi; siyahlara eşdeğer vatandaşlık hakkı tanıyan ve Devlet Başkanı De Klerk tarafından planlanan tüzük değişikliği halkoylamasıyla kabul edildi.
“Mücadele benim hayatımdır. Hayatımın ardına kadar siyahların bağımsızlığı için çaba edeceğim.” diyen Nelson Mandela, hapisten çıkınca demokratik bir Güney Afrika kurulması için çalıştı. Mandela, 40 yıl içinde 100’den fazla ödül aldı. Güney Afrikalılar “Hür Savaşçısı” olarak kabul ettikleri Devlet Başkanı Mandela olmasaydı demokratik bir Güney Afrika’nın gerçekleşemeyeceğine inanırlar.
Siyahların eşdeğer vatandaşlar olarak kabul edilmesinin gerisinde Güney Afrika Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Mandela, 10 Mayıs 1994’te yemin ederek ülkenin ilk siyahi cumhurbaşkanı oldu.
10 Mayıs 1994’de Güney Afrika’nın ilk siyah Devlet Başkanı olan Mandela’ya, 1962’de Lenin Uzlaşma Ödülü, 1979’da Nehrü Ödülü, 1981’de Bruno Kreisky İnsan Hakları Ödülü, 1983’de UNESCO‘nun Simon Bolivar Ödülü verildi. 15 Ekim 1993’te ise Frederik W. De Klerk ile beraber Nobel Uzlaşma Ödülü’nü aldı.
Ama Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından kendisine verilmesi kararlaştırılan 1992 yılı Atatürk Barıştırma Ödülü’nü “Türk hükümetine karşın insan hakları ihlali suçlamaları” nedeniyle kabul etmedi.
Haziran 1999’da emekli olduktan sonra da insan haklarının ve sosyal hakların savunucusu olmaya devam etti.
Nelson Mandela, Güney Afrika’da, kabilesindeki büyüklerinin kendisine taktığı Madiba lakabıyla ya da çoğu Güney Afrikalı’nın kullandığı gibi Mkhulu (Büyükbaba) olarak anılır.
8 Haziran 2013 gününde hastaneye kaldırılan Mandela, 5 Aralık 2013’te Güney Afrika, Johannesburg kentindeki evinde 95 yaşında hayatını kaybetmiştir.
Evlilikleri :
1.evliliği: İlk eşi Transkei bölgesinden Evelyn Ntoko Mase ile 1944 yılında evlendi, 1957 yılında boşandı. 13 sene evli kalan çiftin üç çocukları olmuştu.
2.evliliği: İkinci eşi Winnie Madikizela ile 1957 yılında evlendi, 1996 yılında boşandı.
3.evliliği:1998 yılında 80. doğum gününde evlendiği Graça Machel ile ölene dek devam etti.
