Noam Chomsky

Noam Chomsky Biyografisi

Amerika’lı meşhur dilbilimci.
Noam Chomsky, 1928 yılında Philadelphia‘da yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Dil alanında Zellig Harris‘in etkisinde kalan Chomsky, Pensilvanya Üniversitesi‘nde matematik ve felsefe eğitimi görerek “Felsefe doktoru” ünvanı almasına karşın, çalışmalarının büyük bölümünü 1951-1955 yılları arasında Harvard Üniversitesi‘nde tamamlamıştır. 1955 yılından beri Massachusetts Teknoloji Enstitüsü‘nde ders veren Chomsky, 1976 yılından beri enstitü profesörü olarak ödev yapmaktadır.

20. yüzyılın en önemli ve en etkili dil bilimcilerinden olan Noam Chomsky, dil eğitimini denek (ampirik) davranışsallığıyla Amerikan dilbilimine 1930’lu ve 40’lı yıllarda damgasını vuran Leonard Bloomfield ve dil alanında yaptığı çalışmalardan ziyade siyasi tutumuyla takdir ettiği Zellig Harris‘den almıştır.

Chomsky, dilbilimindeki uzmanlığıyla, dilin yapı özelliğinden fazla daha fazlasına sahip olduğunu göstermiştir. Chomsky, ayrıca dile yeni bir anlama getirereın ve yaratıcılığın edinilecek bir şey olmadığını, bütün aksine insanda doğuştan olan var olan bir fayda olduğunu belirtmiştir. Chomsky dil formasyonu konusunda yapısalcı bir yaklaşma benimsemiştir. Bu yaklaşma dili incelerken dili kullanmanın, bir kültürün parçasıyken o kültürü incelemenin imkansızlığını kabul ve temsil eder. Bu görüşteki bir takım isimler aralarında Jacques Derrida gibi postyapısalcılar ve Claude Levi-Strauss sayılabilir.

Chomsky’nin birincil kitabı olan “Sözdizimi Yapıları” (Syntactic Structures) 1957 yılında yayınlanmıştır. Modern yapı dilbilimi kuramcılarının savundukları tezleri eleştiren bu kitap, o zamana değin gelmiş dilbilim kuramlarının her tarafta düşünülmesi gerektiğini ortaya koymuştur.

1960’lı yıllarda Amerika aleyhtarı olarak faal bir şekilde eylemlere katılan Chomsky, Vietnam savaşına karşısında yapılan ziyafet ve yürüyüşlerde etkin olarak yer aldı. O dönemde Amerika aleyhinde yazdığı yazılar tepki çekmesine rağmen, büyük kiteleler tarafından tanınmasında etkili oldu.

1960’lı yılların ortalarında dilbilim üstüne yaptığı çalışmalarla yükselen bir layık olan Chomsky, Amerika’nın Vietnam savaşındaki tutumuna eleştirel bir yaklaşma getirmesi ve karşı çıkmasıyla alıştırma arkadaşlarını bir hayli şaşırtmıştır. 1966 yılında yazdığı “Entellektüellerin sorumluluğu” adlı denemesinde, “Birleşmiş Devletler, gücünü ve sınırsız denetimini muhtemel olabildiği kadar genişletmeyi kendine adalet görüyor” diyerek Amerika’nın Çin’deki politikasını eleştirmiştir.

O dönemden başlayarak, dilbilim alanındaki çalışmalarını sürdürmekle birlikle, Birleşik Devletlerin dış politikasına ve medyaya tenkit getiren en tanınmış aydınlardan biri haline gelen Chomsky, Amerika’nın 1975 yılında Vietnam’dan çekilmesiyle birlikte kendini kitap ve makale yazmaya adadı. Bu dönemde verdiği tüm eserler kıymetli olmakla birlikte, aralarından bazıları bilhassa dikkatleri çekti. 1979 yılında Edward Herman ile birlikte kaleme aldığı iki ciltlik “İnsan Haklarının Siyasal Ekonomisi” (The Political Economy of Human Rights) adlı kitabı Endonezya’nın Doğu Timor’a karşı yaptığı savaşa, Kamboçya’da Pol Pot’un yükselişine ve Latin Amerika’daki kanlı diktatörlük rejimine Amerika’nın verdiği desteği ortaya koyuyordu.

1980’li yıllarda da Amerika’nın dış politikasını kıyasıya eleştiren eserler vermeye devam eden Chomsky, Birleşmiş Devletler ordusunun Haiti ve Bosna’ya yaptığı çıkartmaları ve Birleşik Milletlerin Bosna’ya aleyhinde uyguladığı silah ambargosunu da eleştirmiştir.

Medyayı da devletin siyasi tutumunu sınırsızca desteklediği için eleştiren Chomsky’nin kendisi de özellikle sağ kesim göre komunizme karşı çok yumuşak bir tavır içerisinde olduğu ve bütün enerjisini Amerikan politikası ile Amerikan politikası yüzünden kurban durumuna düşen kimseler için harcadığı gerekçesiyle eleştirilmiştir.

Anarşistlerin büyük bir bölümünün “Direkt müdahalenin” anaşist politikacılar tarafından uygulanabilecek tek yöntem olduğunu savunmasına rağmen, Chomsky anarşizmin siyasi felsefesinin açıklanmış bir takım politik taktikler dikte ettiğine inanmamaktadır. Amerikan Demokratik Sosyalistleri’nin bir üyesi olan Chomsky bu görüşünü şöyle savunmaktadır: “En basit anarşik zihin, bir otoritenin yasallığını ispat etmesidir. Eğer yasallığını kanıt edemiyorsa, elenmelidir. Ara Sıra bir otorite sistemi kendini haklı çıkartabilir. Fakat haklı çıkartamazsa ve yeterli derece önemliyse bunun altını kazımanız gerekir. Bu adamakıllı o andaki koşullara bağlıdır. Anarşizmin içinde size nasıl ilerleyeceğinizi söyleyen bir şey yoktur.”

Chomsky, 80’lerden itibaren irtibat teknolojilerinin gelişmesiyle medya alanına daha çok eğilmeye başlar. 1988’de Edward S. Herman‘la birlikte yazdığı “Medya Halka Nasıl Evet Dedirtir: Kitle İletişim Araçlarının Ekonomi Politiği” adlı kitabı yayımlar. Chomsky, bu tarihten itibaren Antimedya hareketin en manâlı temsilcilerinden biri haline gelir.

Massachusetts, Pennsylvania, Georgetown, Buenos Aires, McGill, Cambridge, Toronto, Harvard, Calcutta, Pisa üniversiteleri gibi çoğu üniversiteden onursal ödüller bölge Noam Chomsky, Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi ve Ulusal Bilim Akademisi ilk olarak olmak üzere ABD’de ve yurtdışında çoğu başka iş örgütünün ve kurumun da üyesidir.

Prof. Chomsky, Amerikan Psikoloji Derneği’nin “Seçkin Bilimsel Katkılar Ödülü”, “Temel Bilimlerde Kyoto Ödülü”, “Helmholtz Madalyası”, “Dorothy Eldridge Barıştırma Ödülü”, Bilişim dalındaki “Ben Franklin madalyası” gibi ödüllerin de sahibidir.