Percy Bysshe Shelley
Percy Bysshe Shelley Biyografisi
İngiliz edebiyatının ve Romantik Dönem’in en önemli şairlerinden biri.
Percy Bysshe Shelley, 4 Ağustos 1792 tarihinde Horsham, İngiltere’de doğmuştur. Toprak sahibi bir zenginin oğludur. Çocukluğu rahat içinde geçti. O zamanın tüm kibar çocukları gibi O da, yatılı olarak Eton Koleji’nde okudu. Gerisinde Üniversite eğitimi için Oxford Üniversitesine girdi. Oysa 1811 yılında okulda iken bir arkadaşıyla birlikte yazdığı (The Necessity of Atheism) “Ateizmin Gerekliliği” adlı makalesinden dolayı Oxford’dan atıldı. Babası tarafından da reddedildi ve Londra‘ya gitti.
Percy Bysshe Shelley, özgür aşkı, cumhuriyetçavunan uzun şiiri “Queen Mah”i kovuşturma korkusuyla kimseye yayınlatamayınca, 1813 yılında kendisi yayınladı.
Londra’daki başıboş, güç koşullu, düzensiz yaşaması esnasında kızkardeşlerinin artırdıkları harçlıklarla geçinmeye çalıştı. Zengin bir lokantacının kızı Harriet Westbrook ile Edinburg’da 1811 yılında evlendi. Eşinin sağladığı gelirin olanaklarıyla bir takım geziler yaptılar, öbür yerler gördüler ve Shelley, iki büyük şiirini Galler’de otururlarken yazdı: Queen Mab (Kraliçe Mab) 1813. Basit saydığı eşinden tez usandığı için yeni bir ilişkiye girdi.
Percy Bysshe Shelley, Londra’ya gidince 1811 yılında 16 yaşındaki Harriet Westhrook’la evlendi ama bir diğer 16 yaşındaki kıza (Mary Shelley 1814 yılında) olan aşkı sebebiyle karısını terk etti. Bu kız, yazıları Shelley’nin düşüncelerini içten etkilemiş olan William Godwin‘in kızı Mary’ydi. Mary’nin babası da bu ilişkiyi onaylamaması sebebi ile İngiltere‘yi birlikte terk ederek İsviçre’ye gittiler. Orada şair Lord Byron ile tanıştı. Eşi Harriet intihar edince İngiltere’ye dönüp evlendiler ve 1816 yazını Lord Byron‘la birlikte Cenevre Gölü’nde geçirdiler. 1818 yılında Avrupa’yı ziyarete gitmek üzere İngiltere‘den yola çıktılar. Sonunda İtalya‘ya yerleştiler.
Percy Bysshe Shelley, “Prometheus Unbound” (1820), “To a Skylark” (1820) ve şair John Keats ‘in ölümü üstüne kaleme aldığı “Adonais”in (1821) da aralarında olduğu en güzel şiirlerini İtalya’da yazdı.
Bu dönemin şiirleri: Alastor; or The Spirit of Solitude (Alastor ya da Yalnızlığın Ruhu) 1816, The Revolt of İslam (İslâmm İsyanı) 1818, Rosalind and Helen, A Çağdaş Eclogue: White Other Poems (R. ile Çağdaş bir Eklog ve Diğer Şiirler) 1819.
Sonra büyükbabasından kalan mirasın geliri ile rahatça yaşamını İtalya’da sürdürürken yazdığı eserler: Prometheus Unbound, a Lyrical in Four Acts (Zincirlerinden Kurtulmuş Prometheus, Dört Perdelik Bir Lirik Oyun) 1820, Epipsychidion Verses Adressed to the Noble and Unfortunate Lady Emilia V.E. (Soylu ve Talihsiz Lady V. Emilia’ya Adanmış Dizeler) 1821, şair Keats’ın ölümü üstüne kaleme aldığı Adonais, An Elegy on the Death of John Keats (A.J.K.’ıa yoğun bir test: A Defence of Poetry (Şiirin Savunması) 1821.
1816-1818’lerde The Revolt of Islam ve 1820’de Prometheus adlı yapıtlarında bayan ile erkeğin beraberliğini, kurtarıcı bir ilişki olarak kutsadı ve umudunu “Doğu”ya bağladı. Keza bu yüzyılda hızla yayılmaya başlayan vejetaryen’liğin, gönüllü avukatlığını Lev Tolstoy ile birlikte yaptılar.
Percy Bysshe Shelley, arkadaşı Edward Williams ve eşi Mary Shelley ile beraber Ariel adlı yelkenlisi ile İtalya‘daki Livorno sahili açıklarında bir fırtınada alabora olunca kaybolarak hayatını kaybetti. On gün sonradan şairin ölüsünü sahile vurmuş olarak buldular. Bulunduğu yerde yakılmak suretiyle kendisi için bir cenaze töreni düzenlendi.
Evlilikleri :
1.eşi: 1811 yılında Harriet Westbrook ile evlendi. 1816 yılında eşi intihar etti. 1 kız, 1 erkek çocuğu oldu.
2.eşi: 13 Aralık 1816 yılında Mary Shelley ile evlendi. Percy Florence Shelley, Claire Clairmont Shelley, William Shelley adlarında çocukları oldu.
Percy Bysshe Shelley, 8 Temmuz 1822 tarihinde Lerici, İtalya’da 30 yaşında ölmüştür.
Percy Bysshe Shelley daha çok kısa şiirleriyle tanınır. “To a Skylark” (Tarlakuşuna) adlı şiirde, bir yaz günü masmavi gökyüzünde uçan bir tarlakuşunun hevesli cıvıltısını betimler. Dilimize “Karayele Gazel” adıyla çevrilen “Ode to the West Wind”de ise şair dinç ve azgın karayele seslenir.
