Peter Handke
Peter Handke Biyografisi
Peter Handke, 2019 yılının Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı. II. Dünya Savaşı sonrası deneyde kullanılan edebiyat yaklaşımının önemli adlarından biridir.
Peter Handke, 6 Aralık 1942 yılında Avusturya’da Kârnten eyaletinin Griffen şehrinde doğmuştur. Biyoloji Ile Ilgili babası ile annesi daha Peter Handke doğmadan ayrıldılar. Yazara ismini verecek olan Bruno Handke ile annesi ikinci evliliğini yaptı. Ailesi ile birlikte Doğu Berlin’e yerleşen Peter Handke Rusların Berlin’i işgal etmesi üzerine oradan ayrıldılar. 12 yaşına değin din eğitiminin ağırlıklı olduğu bir okulda okudu. Liseyi ise normal bir lisede tamamladı. Anne tarafındaki dedesi Slovak olduğundan dolayı küçük yaşlardan itibaren bu kültüre ilgi duydu.
Peter Handke, 1961 yılında Graz Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okumaya başladı ve bu dönemlerde yazmaya ilgi gösterdi. Peter Handke‘nin 1966 yılında ilk roman denemesi olan Die Hornissen’in (Eşekarıları) Suhrkamp yayınevi tarafından kabul edildi ve eğitimini yarıda bıraktı.
Öğrenciliği esnasında, Forum Stadtpark adıyla bir araya gelen genç edebiyatçılar topluluğuna katıldı. Üniversiteyi bıraktığı yıl ABD’ye gitti. Orada “geçerli” edebiyata yönelttiği eleştirilerle büyük alaka topladı. Avrupa’ya döndükten sonra Almanya’nın dağıtılmış kentlerinde ve Paris’te yaşadı.
1967’de Gerhart Hauptmann Ödülü’nü, 1973’te Georg Büchner Ödülü’nü, sonradan da 1979 yılında Franz Kafka Ödülü’nü kazandı.
İlk oyunu “Kaspar” ise 1968’de sahnelendi. Oyun, Handke’yi savaş sonrası kuşağın manâlı genç yazarlarından biri konumuna getirdi. Bu oyunu “Seyirciye Hakaret”, “Konstanz Gölünün Üzerinden Geçiş” gibi oyunlar izledi. Handke, bundan sonraki dönemde romanlar ve denemeler yayımlayarak kuşağının en verimli yazarlarından biri olduğunu kanıtladı.
Ayrıca oyun, ayrıca romanlarında dil olgusu büyük yük taşır. Dilin yapmacıklığını, halk müziği arasındaki ilişkilerdeki yetersizliğini ve artan bir şekilde insana yabancılaşmasını romanlarında çoğu kez işlemiştir.
Tiyatro alanında da benzer uygulamaları vardır. Gerçekliğin tiyatroda yaratılamayacağı düşüncesinden yola çıkarak cadde, dershane, kilise ve dükkân gibi yerlerde sergilenecek, halka aracısız olarak seslenebilecek bir tiyatroyu savunmuştur. Oyunlarında küçük burjuva yaşantısını taşlayan, imgelerden egemen ve dilin anlamsızlığını vurgulayan yinelemeler ve monologlarla, insan-nesne arasındaki ilişkileri irdelemeye çalışmıştır.
Tiyatro anlayışını en ileri noktasına götürdüğü Publıkumsbeschımpfung (Seyirciye Hakaret) adlı oyununda eylem, olaylar dizisi vb. yoktur; oyunun başlıca kişisi izleyicidir. Oyunun sonunda izleyiciye sövülmekte, sonra da hoparlörden alkış sesleri duyulmaktadır.
Peter Handke uzun zaman diğer bir iş yapmadan sadece yazarlık yaptı. 1971 yılında annesinin intiharı ile sarsıldı. Bu sarsıntı ve acıyı Wunsschloses Unglück isimli romanında işledi. Annesinden vefatından 1 sene daha sonra eşinden ayrılan yazar kızını tek başına büyüttü. Yetmişli yılların asi yazarı olan Handke kişisel görüşleri ve başkaldıran yaşam biçimi nedeni ile çok artı eleştirildi.
II. Dünya savaşı ardından denek edebiyatın önemli isimlerinden olan Peter Handke’in hem oyun hem de roman eserlerinde dil olgusu büyük önem taşır. Peter Handke kitapları tüm dünyada çok satanlar listelerine girmektedir. Yazan kitaplarında ifade yeteneği ve kelimelerle oynama becerisi postdramatik kurgunun mimarları arasına girmesini sağlamıştır.
Peter Handke Mutsuzluğa Doyum kitabını annesinin intiharından sonradan kaleme almış çaresizliğin en dip halini gerçekten hayatını bizlere sunmuştur. Yazan Peter Handke’nin Solak Kadın ve Kaspar isimli kitapları da dünya çok satanlar listelerinde yer alan kitaplarıdır.
Peter Handke’nin Türkiye’de de en çok tanıdık romanı 1970 yılında yazdığı “Kalecinin Penaltı Anındaki Endişesi”, 1972 yılında yönetmen Wim Wenders göre sinemaya aktarıldı. Sinemayla yakından ilgilenen ve senaryo da yazan Handke; bugüne kadar roman, şiir, öykü, oyun, test öncelikle olmak üzere 80’den fazla eser kaleme aldı.
1987 yılında, Wim Wenders‘in “Wings of Desire” (Der Himmel über Berlin) adlı filminin senaryosunu yazdı.
1995’te Sırbistan’a ve Bosna’nın Sırp kesimine yaptığı gezi notlarını ve izlenimlerini yazdığı kitabı “Tuna, Sava, Morava ve Drina’ya Bir Kış Yolculuğu” ile eleştiri oklarının hedefi olmuştu.
11 Mart 2006 tarihinde tutulduğu hapisanede yürek krizinden ölen savaş suçlusu eski sırp lider Slobodan Miloseviç’in cenaze törenine katıldı.
Avusturya‘nın Salzburg kentinde yaşamış Peter Handke, tüm eserleri için 1979 yılında Franz Kafka ödülüne değerinde görüldü.
Evlilikleri :
1.eşi: Libgart Schwarz (e. 1967–1994). Amina Handke (d.1969) adında kızı vardır.
2. Eşi: Fransız aktris Sophie Semin (e. 1995) Léocadie Handke (d.1992) adında kızı vardır.
Peter Handke, 2019 yılının Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı.
Ödülleri :
2019 – Nobel Edebiyat Ödülü
1979 – Franz Kafka ödülü
1973 – Georg Büchner Ödülü
1967 – Gerhart Hauptmann Ödülü
Kitapları :
Roman :
1966 – Die Hornissen (Eşekarıları)
1970 – Die Angst des Tormanns beim Elfmeter (Kalecinin Penaltı Korkusu)
1972 – Der kurze Brief zum langen Abschied (Uzun Veda İçin Yazılmış Kısa Mektup)
1973 – Wunschloses Umglück (Mutsuzluğun Doruğu)
1974 – Die Stunde der Wahren Empfindung (Reel Duygunun Saati)
1974 – Kindergeschichte (Çocuğun Öyküsü)
1974 – Die Lehre der St. Victoire (St. Victoire’ın Verdiği Ders)
1974 – Langsame Heimkehr (Ağır Ağır Eve Dönüş)
1979 – Langsame Heimkehr (Ağır Dönüş)
1981 – Die ling-shandige Frau (Solak Bayan)
1983 – Die Chinese des Schmerzes (Acı Çinlisi)
2018 – Die Obstdiebin (Meyve Hırsızı)
Şiir :
1969 – Die Innenwelt der Aussenwelt der Innenwelt (İç Dünyanın Dış Dünyasının İç Dünyası)
Anlatı :
1975 – Falsche Bewegung (Hatalı Hareket)
Oyun :
1966 – Publikumsbeschimpfung (Seyirciye Hakaret )
1966 – Weissagung (Kehanet)
1966 – Der Ritt Über den Bodensee (Konstans Gölü’nden Atla Geçiş)
1968 – Kaspar
1973 – Die Unvernünftigen sterben aus (Akılsızlar Türü Tükeniyor)
1982 – Über die Dörfer (Köyler Üzerine)
Test :
1972 – Ich bin ein Bewohner des Elfenbeinturms (Fildişi Kulede Oturuyorum)
1980 – Das Ende des Flanierens (Gezginciliğin Sonu)
