Pierre de Fermat
Pierre de Fermat Biyografisi
Pierre de Fermat, 17 Ağustos 1601 tarihinde Fransa’da Lomagne’de doğmuştur. Fermat’ın babası bir deri tüccarı ve annesi de bir hukukçunun kızıydı. İlk öğrenimini doğduğu şehirde yapmıştır.
1620’lerin ikinci yarısında, Bordeaux’ya gitmeden önce Toulouse Üniversitesinde eğitim görmüştür. Bordeaux’da birincil ciddi matematiksel araştırmalarına başlamış ve 1629’da orada bulunan bir matematikçiye Apollonius’un Plane loci adlı eserinin, kendisinin düzenlemiş olduğu bir kopyasını sunmuştur. Bordeaux ‘da Beaugrand ile tanışmış ve bu sırada matematiğe olan ilgisini Fermat ile paylaşan Etienne d’Espagnet ‘e sunmuş olduğu “maximum ve asgari” üzerindeki kayda değer çalışmalarını üretmiştir.
Bordeaux’dan, üniversitede hukuk eğitimi aldığı (Fransa) Orleans’a gitmiştir. Uygar hukuk alanında derece almış ve Toulouse parlâmentosunda meclis üyesi olma hakkını kazanmıştır. Böylece Fermat 1631 yılından itibaren bundan böyle bir hukukçu ve Toulouse’da bir devlet memuru olmuştur. Fermat hayatının geri kalan kısmını Toulouse ‘da geçirdi. 1652’de suç oluşturan mahkemesinin en yüksek makamına terfi ettirilmiştir.
Fermat hukuk alanında çalışmaların yaparken Matematikle de ilgileniyordu. Fermat, kayda değer matematikçiler aralarında olma ününü ivedi yakalamıştı, ancak irişimi birçok vakit başarısızlıkla sonuçlandı, çünkü Fermat hiç bir vakit çalışmalarının kusursuz bir forma sokulup en ince ayrıntısına kadar bitirilmiş bir ayla gelmesini istememişti. yine de bazı metotları yayınlanmıştı, mesela; Hérigone, en önemli çalışmalarından biri olan Cursus mathematicus adlı eserine Fermat ‘ın maximum ve en düşük metotlarını eklemişti.
Arşimet’in eğildiği diferansiyel hesaba geometrik görünümle yaklaşmıştır. Sayılar teorisinde manâlı sonuçlar bulmuş, olasılık ve çözümsel geometriye de katkılarda bulunmuştur.
Fermat genelde sayılar teorisi üzerindeki çalışmalarıyla, bilhassa Fermat ‘ın son teoremi (Fermat ‘s Last Theorem ) ile bilinir. Bu teorem şu şekildedir;
n>2 için xn + yn = zn eşitliğini karşılayan sıfırdan farklı x, y ve z tamsayıları yoktur. Pierre de Fermat teoremin kanıtını da bulmuştur fakat hazırladığı kaynaklarda kanıtına ulaşılamamıştır.
Eski Yunanlılar pergel ve cetvelle 3, 4, 5, 6, 7 ve 10 cepheli sürükleyici çokgenleri çizebiliyorlardı. İ.Ö. 400 yıllarında, pergel ve cetvelle 7, 8, 11, 13,… çevrili çokgenlerin çiziminin yollarını bulamamışlardı. Fermat bu problemi çözdü.
Fermat, eserlerini ve buluşlarını genelde yayınlamaz ve birçok teoremlerini de karalamalar şeklinde bırakırdı. Hatta, bazı teoremlerin sadece ifadelerini yazdığı görülmüştür. Yani, ispata bile ihtiyaç duymamıştır. Kolay gibi görünen bir problemini Euler, tam yedi yılda fakat ispatlayabilmiştir. Ölürken çalışmalarının birçoğunu da yaktığından, bize veri kalmamıştır.
Pierre de Fermat, vebaya yakalandı ve 12 Ocak 1665 tarihinde ölmüştür.
